ماه رجب از جمله ماه‌های پرفضیلتی است که در آن اعمال بسیاری وارد شده که برخی از شب‌های این ماه از اهمیت بالایی برخوردار است. همزمان با ۱۳ رجب و مصادف با سالروز ولادت حضرت علی(ع) تا پانزدهم این ماه ایام‌البیض نام دارد که برای این سه شب اعمال عبادی خاصی وارد شده است.

اعمال شب و روز سیزدهم ماه رجب

مستحب است در هر یک از ماه رجب و شعبان و رمضان، در شب سیزدهم دو رکعت نماز اقامه شود که در هر رکعت حمد یک مرتبه و یس و تَبارَکَ المُلْکُ و توحید خوانده شود و در شب چهاردهم چهار رکعت یعنی دو نماز دو رکعتی به همان کیفیت و در شب پانزدهم ۶ رکعت به سه سلام به همان کیفیت. از حضرت صادق(ع) روایت است که هر کس این اعمال را انجام دهد همه فضایل این سه ماه را دریابد و همه گناهانش غیر از شرک آمرزیده شود.

در نخستین روز از ایام‌البیض ثواب بسیاری برای روزه و دو روز بعد وارد شده و اگر کسی قصد انجام اعمال ام‌ داوود را دارد باید این روز را روزه بگیرد و در این روز بنا بر قول مشهور بعد از سی سال از عام‌الفیل ولادت با سعادت حضرت امیرالمؤمنین(ع) در میان کعبه مُعَظَّمه واقع شده است.

اعمال شب و روز نیمه ماه رجب

شب نیمه ماه رجب، شب شریفی است و در آن انجام چند عمل ذکر شده است: غسل، احیای آن شب به عبادت، زیارت امام حسین(ع) اگر از نزدیک میسر نشد از دور زیارت شود، ۶ رکعت نماز که در شب سیزدهم ذکر شد، اقامه ۳۰ رکعت نماز که در هر رکعت حمد و ۱۰ مرتبه سوره توحید قرائت شود. این نماز را سید بن طاووس از حضرت رسول اکرم(ص) نقل کرده است که فضیلت بسیار دارد، دوازده رکعت نماز که هر دو رکعت به یک سلام ختم می‌شود و در هر رکعت هر یک از سوره‌های حمد، توحید، فلق، ناس، آیة‌الکرسی و قَدر چهار مرتبه قرائت شود و بعد از سلام چهار مرتبه گفته شود: اَللهُ اَللهُ رَبّی لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئا وَلا اَتَّخِذُ مِنْ دُونِه وَلِیّا؛ و پس از اتمام نماز، اقامه‌کننده آن، هر حاجتی که دارد را از خداوند متعال درخواست کند. این نماز را سیدبن طاووس از امام صادق(ع) روایت کرده است، اما شیخ در مصباح ذکر کرده که داود بن سرحان از حضرت صادق(ع) روایت کرده که ایشان فرمود در شب نیمه رجب ۱۲ رکعت نماز اقامه کنید که در هر رکعت حمد و سوره یکبار تلاوت شود و پس از اتمام نماز، سوره‌های حمد، معوذتین، اخلاص و آیة‌الکرسی را چهار مرتبه تلاوت می‌کنید و سپس ذکر «سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا اِلهَ اِلا اللهُ وَاللهُ اَکْبَرُ » چهار مرتبه گفته شود و پس از آن ذکر «اَللهُ اَللهُ رَبّی لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئا وَ ما شاَّءَ اللهُ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ» گفته شود.

انجام این عمل برای شب بیست‌وهفتم رجب نیز توصیه شده است.

توصیه به زیارت امام حسین(ع) در ۱۵ رجب

این روز، روز مبارکی است و برای آن انجام چند عمل توصیه شده است: غسل و زیارت حضرت امام حسین(ع). از ابن ابی بصیر نقل شده است که گفت از امام رضا(ع) پرسیدم در چه ماهی امام حسین(ع) را زیارت کنیم؟ حضرت فرمودند: در نیمه رجب و نیمه شعبان.

اقامه نماز سلمان به نحوی که در روز اول گذشت، اقامه چهار رکعت نماز که دو تا دو رکعتی خوانده شود و بعد از سلام دست خود را بلند کند و بگوید: «اَللّهُمَّ یا مُذِلَّ کُلِّ جَبّارٍ؛ وَ یا مُعِزَّ الْمُؤْمِنینَ اَنْتَ کَهْفی حینَ تُعْیینِی الْمَذاهِبُ؛ وَ اَنْتَ بارِئُ خَلْقی رَحْمَةً بی وَ قَدْ کُنْتَ عَنْ خَلْقی غَنِیّاً وَ لَوْ لا رَحْمَتُکَ لَکُنْتُ مِنَ الْهالِکینَ وَ اَنْتَ مُؤَیِّدی بِالنَّصْرِ عَلی اَعْداَّئی وَ لَوْ لا نَصْرُکَ اِیّایَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحینَ یا مُرْسِلَ الرَّحْمَةِ مِنْ مَعادِنِها وَ مُنْشِئَ الْبَرَکَةِ مِنْ مَواضِعِها یا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَالرِّفْعَةِ فَاَوْلِیاَّؤُهُ بِعِزِّهِ یَتَعَزَّزُونَ وَ یا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوکُ نیرَ الْمَذَلَّةِ عَلی اَعْناقِهِمْ فَهُمْ مِنْ سَطَواتِهِ خاَّئِفُونَ اَسئَلُکَ بِکَیْنُونِیَّتِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَها مِنْ کِبْرِیاَّئِکَ وَ اَسئَلُکَ بِکِبْرِیاَّئِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَها مِنْ عِزَّتِکَ وَ اَسئَلُکَ بِعِزَّتِکَ الَّتِی اسْتَوَیْتَ بِها عَلی عَرْشِکَ فَخَلَقْتَ بِها جَمیعَ خَلْقِکَ فَهُمْ لَکَ مُذْعِنُونَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیْتِهِ».

روایت شده است که هر کسی که غمی دارد اگر این دعا را بخواند خداوند او را از اندوه و غم آسایش بخشد.

عمل ام داوود که عمده اعمال این روز بوده و برای برآمدن حاجات و رفع غصه‌ها و دفع ظلم ظالمان مؤثر است و کیفیت آن بنا بر آنچه گفته شده آن است که وقتی فردی بخواهد این عمل را به‌جا آورد، روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم را روزه بگیرد و در روز پانزدهم نزدیک ظهر غسل کند و وقت زوال ظهر، نماز ظهر و عصر را به‌جا آورد، در حالتی که رکوع و سجودشان را نیکو انجام دهد و در مکانی خلوت قرار بگیرد که چیزی او را مشغول نسازد و کسی با او سخن نگوید. وقتی نماز به اتمام رسید رو به قبله بنشیند و صد مرتبه سوره حمد، صد مرتبه سوره اخلاص و ۱۰ مرتبه آیة‌الکرسی را قرائت کند، سپس سوره‌های انعام، بنی‌اسرائیل، کهف، لقمان، یس، صافات، حم سجده، حمعسق، حم دخان، فتح، واقعه، ملک، نَّ وَ اِذَا السَّماَّءُ انْشَقَّتْ و تا آخر قرآن را قرائت کند و پس از اتمام در حالی که رو به قبله است دعای ام داوود که مشروح آن در مفاتیح‌الجنان آمده است را نجوا کند.

منبع: مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی