در دنیای امروز که فناوری به سرعت در حال تغییر فرآیندهای سنتی است، بازار معاملات املاک نیز از این تحول بی‌نصیب نمانده است. یکی از مهم‌ترین این تغییرات، راه‌اندازی سامانه خودنویس است؛ سامانه‌ای که با هدف تسهیل فرآیند ثبت معاملات ملکی و کاهش وابستگی به واسطه‌ها طراحی شده است. این سامانه نه‌تنها موفق شده است تا حدود ۵ هزار میلیارد تومان در هزینه‌های مردم صرفه‌جویی کند، بلکه نقش مشاورین املاک را نیز به چالش کشیده است.
دیگر مشاورین املاک صرفاً واسطه‌ای برای ثبت قرارداد نیستند؛ بلکه باید با ارائه خدمات مشاوره‌ای تخصصی و تحلیل‌های دقیق بازار، ارزش‌آفرینی واقعی داشته باشند. در این مسیر، رقابت بر سر کیفیت خدمات و مشاوره حرفه‌ای، جایگزین نقش سنتی واسطه‌گری شده و افق جدیدی را برای صنعت املاک رقم زده است.
در همین راستا، با فرشید ایلاتی، کارشناس مسکن، به گفت‌وگو نشستیم تا درباره تأثیر سامانه خودنویس بر بازار معاملات املاک، نقش جدید مشاورین املاک و چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی این تحول صحبت کنیم.
ذخیره بیش از ۳۳ میلیون رکورد معاملاتی در سامانه خودنویس
فرشید ایلاتی، کارشناس مسکن، توضیح می‌دهد که سامانه خودنویس یک بستر آنلاین است که با هدف ساده‌سازی فرآیند ثبت معاملات املاک و کاهش وابستگی به واسطه‌ها راه‌اندازی شده است. او می‌گوید این سامانه به مردم این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مشاورین املاک، قراردادهای خود را ثبت کرده و کد رهگیری دریافت کنند. هدف اصلی این سامانه، کاهش هزینه‌ها، افزایش شفافیت و تسهیل فرآیند معاملات ملکی است.
ایلاتی با اشاره به صرفه‌جویی‌های مالی قابل توجه ناشی از راه‌اندازی این سامانه، خاطرنشان می‌کند که از زمان راه‌اندازی سامانه خودنویس، حدود ۵ هزار میلیارد تومان در هزینه‌های مردم صرفه‌جویی شده است. او تأکید می‌کند که این صرفه‌جویی ناشی از حذف واسطه‌ها و امکان ثبت مستقیم قراردادها توسط مردم است. در گذشته افراد مجبور بودند برای ثبت قراردادهای خود به بنگاه‌های مشاور املاک مراجعه کنند که هزینه‌های قابل توجهی داشت، اما اکنون این هزینه‌ها به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
وی ادامه می‌دهد: اکنون مشاورین املاک می‌توانند از نقش سنتی واسطه‌گری فراتر رفته و به جای تمرکز صرف بر انجام معاملات، نقش واقعی و تخصصی خود را به‌عنوان مشاوران حرفه‌ای در حوزه املاک ایفا کنند. این تغییر به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با ارائه تحلیل‌های دقیق بازار، مشاوره‌های حقوقی و مالی، ارزیابی صحیح ارزش ملک، و راهنمایی در فرآیند سرمایه‌گذاری، به مشتریان خود خدماتی با ارزش افزوده بیشتر ارائه دهند. در نتیجه، نقش مشاورین املاک از صرفاً یک واسطه معامله به یک کارشناس متخصص در مدیریت هوشمندانه معاملات ملکی ارتقا یافته است.
کارشناس مسکن درباره پیشینه این سامانه توضیح می‌دهد که بحث ساماندهی ثبت معاملات املاک برای اولین بار در سال ۱۳۸۷ با سامانه "ایران املاک" که به نام کد رهگیری شناخته می‌شود، آغاز شد. این سامانه توانست بیش از ۳۳ میلیون رکورد معاملاتی را ذخیره کند و نقش مهمی در کنترل بازار املاک ایفا کرد. اما این سامانه محدودیت‌هایی داشت، از جمله اینکه مردم نمی‌توانستند بدون واسطه قراردادهای خود را ثبت کنند.
امکان ثبت قراردادهای توافقی بین افراد بدون نیاز به مشاور املاک
ایلاتی تأکید می‌کند که یکی از نقاط ضعف سامانه قبلی این بود که مردم نمی‌توانستند بدون واسطه مشاورین املاک قراردادهای خود را ثبت کنند. سامانه خودنویس به این نیاز پاسخ داده و امکان ثبت قراردادهای توافقی بین افراد را بدون نیاز به مشاور املاک فراهم کرده است. این تغییر باعث شده تا فرآیند ثبت معاملات ساده‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر شود.
وی در ادامه به گسترش خدمات سامانه اشاره می‌کند و می‌گوید که در ابتدا سامانه برای معاملات اجاره مسکن فعال شد. اما با گذشت زمان و استقبال کاربران، قابلیت ثبت قراردادهای خرید و فروش نیز به آن اضافه شد. اکنون مردم می‌توانند به‌صورت آنلاین برای هر دو نوع قرارداد، کد رهگیری دریافت کنند.
ایلاتی درباره امنیت معاملات تأکید می‌کند که یکی از مزایای بزرگ سامانه خودنویس، افزایش امنیت معاملات است. این سامانه به سازمان ثبت اسناد متصل است و امکان استعلام مالکیت و اصالت سند را فراهم می‌کند. این قابلیت باعث کاهش تخلفات و کلاه‌برداری‌های ملکی شده و حتی قوه قضاییه نیز از این سامانه حمایت می‌کند. این موضوع موجب کاهش شکایات قضایی مرتبط با معاملات ملکی شده است.
وی همچنین به چالش‌های موجود اشاره می‌کند و می‌گوید که هر سامانه‌ای در مسیر توسعه با چالش‌هایی مواجه می‌شود. یکی از چالش‌های اصلی، همکاری محدود برخی نهادها مانند سازمان ثبت اسناد و قوه قضاییه بوده است. همچنین تلاش‌هایی برای محدود کردن دسترسی مردم به سامانه‌های خاص مانند "کاتب" به‌جای خودنویس وجود دارد که نگرانی‌هایی در مورد ایجاد انحصار ایجاد کرده است.
پلتفرم‌های خصوصی مانند دیوار می‌توانند خدمات ثبت قرارداد ارائه دهند
ایلاتی تصریح می‌کند که طبق قانون، پلتفرم‌های خصوصی مانند دیوار نیز می‌توانند خدمات ثبت قرارداد ارائه دهند. این رقابت باعث افزایش کیفیت خدمات و بهبود رضایت مردم خواهد شد. رقابت سالم میان سامانه‌های دولتی و خصوصی می‌تواند به نفع مردم و ارتقای سطح خدمات باشد.
او در ادامه به نقش دولت در حمایت از سامانه‌های ثبت معاملات اشاره می‌کند و می‌گوید که حمایت دولت از سامانه‌های ثبت معاملات بسیار ضروری است. این سامانه‌ها علاوه بر افزایش شفافیت، امکان رصد و پیگیری تخلفات را نیز فراهم می‌کنند. دولت باید از توسعه این سامانه‌ها حمایت کند تا فرآیند معاملات ملکی هرچه شفاف‌تر و ایمن‌تر شود.
ایلاتی تأکید می‌کند که سامانه خودنویس یک گام مهم در راستای دیجیتالی‌سازی خدمات ملکی است. او می‌گوید اگرچه چالش‌هایی وجود دارد، اما با حمایت دولت و ایجاد فضای رقابتی سالم، می‌توانیم به یک سیستم ثبت معاملات پیشرفته و کارآمد دست پیدا کنیم که به نفع همه مردم خواهد بود.
وی در پایان افزود: به طور خلاصه ؛ سامانه خودنویس با صرفه‌جویی ۵ هزار میلیاردی در هزینه‌های معاملات املاک، فرآیند ثبت قراردادها را ساده‌تر کرده و مشاورین املاک دیگر فقط یک واسطه نیستند، بلکه باید با ارائه مشاوره تخصصی، ارزش‌آفرینی واقعی کنند.
نظر شما