قدس؛ ترور مولوی حامد الحق حقانی در روز جمعه و زمان برگزاری نماز جمعه در یکی از معروف‌ترین دارالعلوم‌های دینی پاکستان، بازتاب گسترده‌ای در داخل و خارج از این کشور داشته است. این رخداد را در دو بُعد می‌توان حائز اهمیت تلقی کرد.در وجه اول، این رخداد را می‌توان به‌خاطر مکان وقوع و همچنین شخصی که هدف این حمله تروریستی قرار گرفته، دارای اهمیت دانست. این حمله در مجموعه مدارس حقانیه، یکی از بزرگ‌ترین، قدیمی‌ترین و معتبرترین مراکز علوم دینی پاکستان و حتی جنوب آسیا که سابقه فعالیت آن به سال نخست استقلال پاکستان (۱۹۴۷) بازمی‌گردد، رخ داده است.
تاکنون صدها هزار طلبه از ملیت‌های مختلف از این مدرسه فارغ‌التحصیل شده‌اند، ازجمله تعداد زیادی از مقامات طالبان افغانستان که در میان آن‌ها می‌توان به نام‌هایی چون ملامحمد عمر رهبر پیشین طالبان، مولوی امیرخان متقی وزیر خارجه کنونی طالبان، عبداللطیف منصور، مولوی قلم‌الدین، مولوی خیرخواه و... اشاره کرد.اما در مورد شخصیت حامد الحق حقانی باید گفت او فرزند مولوی سمیع الحق حقانی است که سالیان طولانی اداره مدارس حقانی را بر عهده داشته و آن را به اوج شهرت و اعتبار رساند. سمیع الحق در فعالیت‌های سیاسی نیز حضور داشت و در برهه‌ای به پدر معنوی طالبان افغانستان شهرت یافته بود. مولوی حامد الحق هم پس از ترور پدرش در سال ۲۰۱۸، مسیر او را با ریاست بر حزب جمعیت علمای اسلام، مدارس حقانیه و همچنین حضور فعال در عرصه‌های سیاسی ادامه داد. یک دوره پنج ساله نمایندگی مجلس ملی پاکستان، عضویت در شورای دولتی ایدئولوژی اسلامی و همچنین ریاست بر شورای دفاع از پاکستان، تنها بخشی از کارنامه سیاسی او است، ضمن آنکه او سال گذشته و درست در چنین روزهایی، در رأس هیئتی از علمای دینی و برای میانجی‌گری میان پاکستان و طالبان افغانستان به کابل سفر کرد.
اما در وجه دوم، بحث انگیزه‌های این ترور مطرح می‌شود. در نگاه اول می‌توان طالبان پاکستان و طالبان افغانستان را از دایره مظنونان خارج کرد؛ چه‌اینکه در جریان سفر سال گذشته حامد الحق و هیئت دینی همراهش به کابل برخی، از اعمال فشارها بر «تی‌تی‌پی» برای توقف عملیات‌های تروریستی در پاکستان خبر دادند، ولی این‌ها نمی‌تواند انگیزه قوی برای ترور باشد، کما اینکه صحبت‌هایی هم از کمک‌های نقدی هنگفت طالبان افغانستان به مدارس حقانیه در سال گذشته مطرح شده بود.
اما از داعش و ارتش پاکستان نیز به عنوان دیگر مظنونان این حمله نام برده می‌شود. تی‌تی پی و مخالفان اسلام‌آباد به تلفیقی از این دو باور دارند؛ داعش در خدمت بخشی از ارتش پاکستان به منظور حذف حامیان طالبان از صحنه سیاسی. اگر چه در مورد این همکاری شواهدی محکم وجود ندارد، اما هر یک از آن‌ها به تنهایی از انگیزه‌های قوی برخوردار هستند. داعش در حال عملیات علیه حامیان طالبان در داخل و خارج از افغانستان است. اما ارتش و دولت پاکستان نیز مخالف ادامه تعامل با تی‌تی‌پی و حتی طالبان افغانستان هستند، آن هم در حالی که بنا بود حامد الحق به‌زودی همراه هیئتی به کابل سفر کند. بنابراین می‌توان این اقدام را یک هشدار کلی به حامیان طالبان در پاکستان و افغانستان تلقی کرد، چنان‌که مدتی پیش هم به مولانا فضل الرحمان، رهبر شاخه دیگر جمعیت علمای اسلام هشدارهایی برای احتمال ترور داده شد.
نظر شما