بدر البوسعیدی با انتشار توییتی نوشت: «ما نشست موقت ایران و آمریکا را که برای شنبه ۳ می ‌برنامه‌ریزی شده بود، به دلایل لجستیکی به زمان دیگری موکول کردیم. تاریخ‌های جدید پس از توافق طرفین اعلام خواهد شد».
در ادامه وزیر امور خارجه کشورمان نیز در توضیح ماجرا اعلام کرد تغییر در زمان مذاکرات ایران- آمریکا به درخواست عمان مربوط است. سیدعباس عراقچی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: ما به همراه طرف‌های عمانی و آمریکایی تصمیم گرفتیم دور چهارم مذاکرات را به دلایل تدارکاتی و فنی به تعویق بیندازیم. وی تصریح کرد: از طرف ایران هیچ تغییری در عزم ما برای دستیابی به یک راه ‌حل مذاکراتی ایجاد نشده است. در واقع، ما بیش از هر زمان دیگری مصمم به دستیابی به یک توافق عادلانه و متوازن هستیم؛ توافقی که پایان تحریم‌ها را تضمین و در خصوص اینکه برنامه هسته‌ای ایران برای همیشه صلح‌آمیز خواهد ماند اعتمادسازی کند؛ ضمن آنکه تضمین شود حقوق ایران به طور کامل رعایت می‌شود.

دلیل تأخیر در برگزاری دور چهارم مذاکرات چیست؟
بر پایه گفته لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال دور بعدی مذاکرات به ۷ می (چهارشنبه) موکول شده است. با این حال با وجود نام بردن مقام عمانی و همچنین عراقچی از کمبودهای لجستیکی و فنی، اما مسلم است که نمی‌توان این فاکتورها را عامل حقیقی تأخیر ایجاد شده در برگزاری دور چهارم گفت‌وگوهای هسته‌ای دانست. پس دلیل تأخیر در برگزاری این دور از مذاکرات چیست؟
الف: رویکرد مخرب و نسنجیده آمریکا: به نظر در این باره چند عامل را می‌توان دخیل دانست؛ مسئله نخست که موجه و منطقی‌تر به نظر می‌رسد این تأخیر، پیام هشدار ایران به آمریکاست. بر اساس این دیدگاه تأخیر پیش آمده به رویکرد ایران بازمی‌گردد. در این مسیر با وجود تأکید عراقچی بر اینکه تهران همواره دیپلماسی را مقدم می‌داند، با این حال قطعاً جمهوری اسلامی از مواضع دوگانه، چندپهلو و هردمبیلی مقامات کاخ سفید به ستوه آمده و این تأخیر می‌تواند انعکاسی از نارضایتی تهران از واشنگتن باشد. در تبیین این علت باید به مواضع چند روز اخیر واشنگتن گریزی زد. مقامات ایالات متحده که در یک ماه اخیر همزمان با تهدیدهای نظامی بر ارجح بودن راه حل دیپلماتیک در رابطه با ایران تأکید داشته‌اند، طی دو سه روز اخیر نیز همین شیوه را البته با رویکردی تندتر اتخاذ کردند که بارزترین آن‌ها اظهارات وزیر دفاع آمریکا علیه کشورمان بود. «پیت هگست» که به نظر می‌رسد از به نتیجه نرسیدن حملات گسترده آمریکا به یمن با وجود هزینه‌های بسیار کلافه شده، در فراری رو به جلو برای توجیه علت ناکامی، روز پنجشنبه تهران را مورد خطاب قرار داده و در توییتی نوشت: پیامی به ایران؛ ما حمایت مرگبار شما از حوثی‌ها را می‌بینیم. شما به خوبی می‌دانید ارتش ایالات متحده چه توانایی‌هایی دارد و به شما هشدار داده شده بود. شما در زمان و مکانی که ما انتخاب کنیم، بهای آن را خواهید پرداخت. در کنار موضع‌گیری تهاجمی این مقام، رئیس جمهور آمریکا نیز شامگاه پنجشنبه به تهدیدهای تازه علیه ایران روی آورد. «دونالد ترامپ» با اشاره به تصمیم خود برای وضع تحریم‌های جدید علیه نفت ایران، تهدید کرد هر کشوری که از ایران نفت بخرد حق تجارت با آمریکا را نخواهد داشت. این در حالی است که دولت ایالات متحده به تازگی تحریم‌هایی را علیه هفت نهاد و دو کشتی که ادعا می‌شود در تجارت فراورده‌های نفتی ایران دست داشته‌اند، اعمال کرده است.
سردرگمی و مواضع متناقض مقامات آمریکایی به عنوان یک مسیر چالشی مقابل گفت‌وگوهای هسته‌ای، موضوعی نیست که از دید تصمیم‌گیران ما پنهان بماند بنابراین بخشی از تأخیر در دور چهارم مذاکرات را می‌توان به همین ناخشنودی ایران از دولت ترامپ مرتبط دانست. در این باره می‌توان به سخنان اخیر سخنگوی وزارت خارجه استناد کرد. «اسماعیل بقایی» ضمن محکومیت تحریم‌های جدید واشنگتن، مسئولیت تبعات و آثار مخرب مترتب بر رفتارهای ضد و نقیض و بیانیه‌های تحریک‌آمیز آمریکا را بر عهده طرف آمریکایی دانست و گفت: «تحریم‌ها گواه آشکار دیگری از رویکرد متناقض تصمیم‌گیران آمریکایی و فقدان
حسن نیت و جدیت در آن‌ها برای پیشبرد مسیر دیپلماسی است و مسئولیت تبعات و آثار مخرب مترتب بر رفتارهای ضد و نقیض و بیانیه‌های تحریک‌آمیز مقامات آمریکا در رابطه با ایران، بر عهده طرف آمریکایی خواهد بود». بر اساس همین نوع رفتار نسنجیده مقامات واشنگتن است که رویترز پنجشنبه به نقل از یک مقام ارشد ایرانی تأکید کرد تاریخ جدید دور چهارم مذاکرات میان آمریکا و ایران «بسته به رویکرد آمریکا» تعیین خواهد شد.

۲ عامل اثرگذار
ب) مخابره پیام شکاف گسترده در تیم ترامپ: از منظری دیگر بخش مهمی از تأخیر در مذاکرات هسته‌ای را می‌توان ناشی از دودستگی و اختلافات شدید در تیم دولت ترامپ دانست. نباید از یاد برد که از ابتدای مذاکرات، میان طیف افراطی جنگ‌طلب و گروه موافق با مذاکره در کاخ سفید اختلاف جدی وجود داشته که در مقاطع مختلف ظهور و بروز داشته است. مایک والتز از مهم‌ترین چهره‌های ضدایرانی در تقابل با جریان جی‌دی ونس، معاون رئیس جمهور و استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در غرب آسیا در موضوع ایران است. با هدف کاستن از این شکاف، ترامپ روز پنجشنبه به طور ناگهانی والتز، مشاور امنیت ملی و الکس وانگ، معاون وی را برکنار کرد. والتز پس از برکناری، به عنوان نماینده آینده ایالات متحده در سازمان ملل انتخاب شده است. جالب آنکه مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا در این میان مسئولیت پست مشاور امنیت ملی این کشور را به عهده خواهد داشت. والتز به دیدگاه‌های تند خود علیه ایران و روسیه و به‌عنوان یک فرد نئوکان مشهور است. منابع رسانه‌ای گزارش کرده بودند او و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا با دیدگاه‌های تند خود علیه ایران موجب شکل گرفتن اختلافات گسترده در کابینه ترامپ شده‌اند. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه چهارشنبه پس از جلسه هیئت دولت در این باره گفت: اینکه در جریان مذاکرات طرف‌های مقابل در آمریکا اقدام‌های تحریک‌آمیزی انجام بدهند جدیت آن‌ها را می‌تواند زیر سؤال ببرد البته ما در جریان هستیم که دیدگاه‌های مختلفی در آمریکا هست، اختلافاتی وجود دارد و لابی‌های مختلف آنجا دارد کار می‌کند، ما همه مسائل را رصد می‌کنیم و راجع به این‌ها تصمیم می‌گیریم.
پ) زیاده‌خواهی و مطالبات جدید آمریکا: البته زیاده‌خواهی‌ها و خواسته‌های جدید مطرح شده از سوی آمریکا را هم می‌توان در ایجاد بن‌بست و گره در مذاکرات هسته‌ای دخیل دانست. در همین زمینه خبرگزاری المیادین با بیان اینکه فضای حاکم بر دور آخر مذاکرات به اندازه دورهای پیشین مثبت نبود، علت به تعویق افتادن مذاکرات تهران و واشنگتن را به زیاده خواهی‌های آمریکا مرتبط دانسته است. المیادین نوشت: تعویق مذاکرات به دلیل مواضع متفاوت دولت آمریکا در قبال این مذاکرات انجام شده است. واشنگتن تلاش داشت چارچوب کلی مذاکرات را تغییر دهد؛ این در حالی است که پیش‌تر بر سر این چارچوب توافق شده بود.
اظهارات تازه وزیر خارجه آمریکا مؤید این مسئله است. «مارکو روبیو» با طرح ایده‌های خیال‌پردازانه خود و با بیان اینکه تهران نباید غنی‌سازی کند، گفته است: اگر آن‌ها توان غنی‌سازی ۶۷/۳ درصد را داشته باشند، در مدت چند هفته به غنی‌سازی ۲۰ درصد، ۶۰ درصد و بعد ۹۰ درصدی که برای سلاح نیاز است دست پیدا می‌کنند. ایران فقط باید بگوید ما توافق می‌کنیم دیگر غنی‌سازی انجام ندهیم، می‌خواهیم رآکتور هسته‌ای داشته باشیم چون به انرژی اتمی نیاز داریم و اورانیوم غنی شده را وارد می‌کنیم!
المیادین با این حال در تبیین موضع ایران گزارش داد: وزارت خارجه ایران بر خطوط قرمز خود به ویژه در بحث موشکی، پهپادی و قدرت دفاعی این کشور تأکید کرده بود. تهران در خصوص جدیت طرف آمریکایی در قبال مذاکرات شک و تردید دارد. پیام به تعویق افتادن مذاکرات این است که ایران هرگز وارد مذاکرات بیهوده نمی‌شود و اجازه نخواهد داد گفت‌وگوها به محلی برای انتقال پیام‌های رژیم صهیونیستی تبدیل شود.

آتش‌بیاران معرکه
ت) دو به هم زنی اروپا و رژیم صهیونیستی: به موارد ذکر شده، تلاش اتحادیه اروپا و رژیم صهیونیستی برای اثرگذاری بر روند مذاکرات را هم باید افزود. کشورهای اروپایی که از سوی دولت ترامپ در روندهای مهم جهانی از جمله گفت‌وگوهای صلح اوکراین و بحران غزه نادیده گرفته شده‌اند، به نظر تلاش دارند با سنگ‌اندازی در مسیر مذاکرات هسته‌ای، هم خود را بر سر زبان‌ها انداخته و هم بتوانند با مانع‌تراشی، از دولت ترامپ امتیاز بگیرند.
در آخرین مورد همین چند روز پیش و در کوران مذاکرات، «ژان نوئل بارو» وزیر خارجه فرانسه در اظهاراتی تهدیدآمیز از آمادگی اروپا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران و فعال کردن مکانیسم ماشه سخن گفته بود. روزنامه تهران تایمز ایران مدعی شده است مذاکرات پس از ارائه «اطلاعات و گزارش‌های گمراه‌کننده به طرف آمریکایی» توسط رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، زیر فشار بریتانیا، فرانسه و آلمان به تعویق افتاده است. در این گزارش به نقل از منابع ناشناس آمده است: (گروسی) قصد دارد این تصور را ایجاد کند که آنچه ایران درباره وضعیت فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیزش می‌گوید، دقیق نیست.
در این میان از موش‌دوانی رژیم صهیونیستی درباره مذاکرات هسته‌ای هم نمی‌توان غافل شد. وزیر امور خارجه کشورمان پیش‌تر با انتشار پیامی نوشت: وقاحت نتانیاهو قابل توجه است که می‌خواهد به رئیس‌جمهور ترامپ دیکته کند که در دیپلماسی خود با ایران چه کاری می‌تواند یا نمی‌تواند انجام دهد! اما ایران به اندازه کافی قدرتمند بوده و به توانمندی‌های خود مطمئن است که هر گونه تلاش بازیگران خارجیِ بدخواه برای خراب‌کاری یا دیکته کردن در سیاست خارجی‌اش را خنثی کند. تنها امیدواریم همتایان آمریکایی ما نیز به همین اندازه استوار باشند. نه تنها هیچ گزینه نظامی، که قطعاً هیچ راه‌ حل نظامی وجود ندارد. به هر گونه حمله بلافاصله پاسخ مشابه داده خواهد شد.
ث) بازی فشار بر ایران: درباره تعویق مذاکرات هسته‌ای شاید بتوان این موضوع را نوعی بازی فشار واشنگتن برای امتیازگیری از ایران تعبیر کنیم. با وجود خوش‌بینی‌های گذشته، تعویق یک باره مذاکرات بسیار سؤال‌برانگیز است. بی‌شک کاخ سفیدنشینان از تأثیرات روانی بر هم خوردن گفت‌وگوها و به ویژه بازتاب آن بر حوزه اقتصادی ایران آگاه هستند و به همین دلیل شاید با به تعویق انداختن این رویه دیپلماتیک همزمان با افزایش تهدیدهای نظامی به دنبال فشار بر تیم مذاکره‌کننده و امتیازگیری هستند.
این نکته از برخی اظهارات مقامات آمریکایی قابل برداشت است. به طور نمونه مشاور امنیت ملی کاخ سفید در اظهاراتی گفت: «ایران باید درک کند ترامپ خواستار صلح و آماده توافق است. جمهوری اسلامی باید این پیام را دریافت کند و بداند می‌تواند کشور مسئولیت‌پذیری باشد».
ج) نشست‌های کارشناسی عامل تأخیر در مذاکره: در نهایت در کنار همه موارد مثبت و منفی اثرگذار بر مذاکره که مورد اشاره قرار گرفت، به یک عامل دیگر هم باید توجه داشت؛ همزمان با پایان دور پیشین مذاکرات هسته‌ای نکته‌ای که از سوی دو تیم مذاکره‌کننده مطرح شد و مورد تأکید قرار گرفت پیچیده بودن مباحث فنی است. پس از توافق بر کلیات و چارچوب‌های مشترک، از دور سوم، گفت‌وگوهای هسته‌ای درباره مسائل فنی و کارشناسی آغاز شده، موضوعاتی که به علت تخصصی بودن نیازمند زمان و انجام کارهای مطالعاتی بیشتر در پایتخت‌هاست. به ویژه طرف آمریکایی پیش‌تر اعلام کرده نیاز دارد مدتی را صرف بررسی اطلاعات و پیشنهادهای ارائه شده از سوی ایران کند بنابراین با وجود همه مسائل و دیدگاه‌های منفی و بدبینانه، تأخیر پیش آمده در مذاکرات از این منظر طبیعی به نظر می‌رسد.

خبرنگار: هدایت جاوید