قدس؛ نزدیک به دو هفته از حادثه تروریستی در پهلگام کشمیر می‌گذرد و منطقه همچنان در التهاب تنش جدید میان دهلی‌نو و اسلام‌آباد به سر می‌برد. واکنش اولیه دولت مودی به این رخداد که با اتهام مستقیم به پاکستان و اعطای آزادی عمل نامحدود به ارتش برای هر نوع اقدام تلافی‌جویانه توأم بود، این ذهنیت را تقویت کرد که هند در کوتاه‌ترین زمان ممکن عملیاتی نظامی، هر چند احتمالاً به شکلی محدود را علیه پاکستان به راه خواهد انداخت. با این حال جای تأمل دارد که چرا دهلی‌نو تاکنون در این زمینه تعلل به خرج داده است. در مورد دلایل و انگیزه‌های تعلل دولت مودی می‌توان به نکات زیر اشاره کرد.
الف) در وهله اول و بر طبق سنت دیرین منازعات میان هند و پاکستان، برخورداری دو قدرت از توانایی هسته‌ای و نگرانی‌های بین‌المللی می‌تواند نخستین دلیل این تعلل تلقی شود. در روزهای گذشته اغلب کشورها و به‌خصوص قدرت‌های بزرگی مانند آمریکا و چین، بر ضرورت خویشتن‌داری طرفین پافشاری کرده‌اند.
ب) برخلاف اغلب منازعات پیشین، به نظر می‌رسد این‌بار پاکستانی‌ها و به‌ویژه نظامیان این کشور، اشتیاق بیشتری برای تقابل نظامی با هند از خود نشان می‌دهند. اوضاع آشفته داخلی پاکستان و اثر احتمالاً وحدت‌بخش یک جنگ بزرگ بیرونی با هند می‌تواند انگیزه مناسبی برای چنین رویکردی تلقی شود. بنابراین حتی وقوع یک حمله محدود و کنترل شده از سوی هند، ممکن است از ظرفیت بروز ایجاد یک جنگ وسیع و همه‌جانبه برخوردار باشد، همان نکته‌ای که شاید از نظر سیاستمداران دهلی هم دور نمانده باشد.
ج) هند برای هرگونه تهاجم به پاکستان نیاز به آن دارد که دلایل و شواهد خود را در مورد دست داشتن این کشور در حملات تروریستی پهلگام به سازمان ملل و شورای امنیت ارائه دهد. اما با توجه به عضویت کنونی پاکستان در شورای امنیت (عضو دوره‌ای غیردائم) و برخورداری این کشور از حمایت چین به عنوان عضو دائم، تصور نمی‌شود هند مسیر آسانی در پیش داشته باشد.
د) اقدام جدید و ابتکاری هند در لغو معاهده آبی میان دو کشور که بیش از ۶۰ سال پابرجا مانده بود، اقدامی به واقع دور از انتظار و غافلگیرکننده برای پاکستان و برگ برنده بزرگی برای هند محسوب می‌شود. با این اقدام، دولت مودی رضایت افکار عمومی داخل را بدست آورد و در مقابل، دولت و ارتش پاکستان را در برابر بحرانی بدون راهکار قرار داد.
ه) در نهایت بالا گرفتن تنش‌ها و وقوع هرگونه جنگ محدود و یا نامحدودی میان دو کشور، از این ظرفیت برخوردار است که یک‌بار دیگر مسئله کشمیر را در سطح بین‌المللی مطرح کند. برای هند که در تلاش است اوضاع کشمیر را کاملاً عادی و مسئله‌ای کاملاً داخلی نشان دهد، این یک ناکامی بزرگ تلقی خواهد شد، حال آنکه برای پاکستان به منزله توجه دوباره جامعه بین‌المللی و به‌خصوص جهان اسلام به بحران کشمیر خواهد بود.
نظر شما