بر این اساس به نظر شاهد طراحی یک سناریو از سوی مقامات کاخ سفید که هدف آن‌ها قرار دادن تهران بین دو گزینه بد و بدتر (توافق و جنگ) و در نهایت تحمیل خواسته خود به جمهوری اسلامی است هستیم. در این مسیر بود که دو روز پیش ترامپ مدعی شد به نتانیاهو درباره هر گونه حمله به ایران هشدار داده؛ چراکه به اعتقاد وی واشنگتن و تهران به توافق نزدیک هستند!

امیدها، واقعیت‌ها و بازی‌های پشت ‌پرده
اما در شرایطی که ترامپ با اظهاراتی خوشبینانه از احتمال دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران «طی چند هفته» سخن می‌گوید، واقعیت‌های میدانی و سابقه‌ای کهنه از پیمان‌شکنی‌های کاخ سفید، چشم‌انداز مذاکرات را همچنان مبهم نگه داشته است. پس از دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن که با میانجی‌گری عمان برگزار شد، هنوز خبری رسمی از زمان و مکان دور ششم منتشر نشده است. یکی از نکات قابل توجه نیز اختلاف ‌نظر میان متحدان واشنگتن بر سر مذاکرات هسته‌ای با ایران است و گزارش‌ها از جلسات پرتنش میان نمایندگان آمریکا و رژیم صهیونیستی در این باره حکایت دارد. بر این اساس رسانه‌های عبری‌زبان خبر داده‌اند استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه از فشار و نارضایتی اسرائیل نسبت به روند مذاکرات ایران ناراحت است. این تحولات در حالی رخ می‌دهد که همزمان وال استریت ژورنال در گزارشی از تهیه «برگه شروط» برای ارائه به ایران از سوی مقامات واشنگتن خبر داده‌ که شامل توقف غنی‌سازی اورانیوم است. اظهارات جنجالی ترامپ درباره حق آمریکا در بازرسی کامل و حتی امکان «انهدام» تأسیسات هسته‌ای ایران! نیز که رسانه‌های آمریکایی دیروز آن را بازتاب داده‌اند، نشان از نوعی فشار روانی و سیاسی دارد که ممکن است بر روند مذاکرات تأثیرگذار باشد.
واکنش رسمی ایران به همه اتفاقات همچنان محتاطانه است. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان به گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درباره توافق نزدیک واکنش نشان داده و بر این نکته تأکید کرده هنوز در نقطه‌ای نیستیم که بتوان چنین ادعایی را تأیید کرد. وی افزود: مسیر توافق از میز مذاکره می‌گذرد، نه از طریق رسانه‌ها.

ترامپ مذاکره نمی‌کند، بازی روانی می‌کند
اما در حالی که محافل رسانه‌ای غربی با آب و تاب از احتمال حصول توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا در آینده‌ای نزدیک خبر می‌دهند و مقامات کاخ سفید نیز مدام میان تهدید و تطمیع در نوسان هستند؛ مرتضی مکی، کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با قدس با اشاره به رفتار متناقض واشنگتن و ادعای در حال تدوین بودن «برگه شروط» برای ارائه به ایران گفت: ما نباید نه نسبت به خوش‌بینی‌های تبلیغاتی ترامپ ذوق‌زده شویم و نه از تهدیداتی که مقامات دولت آمریکا مطرح می‌کنند، نگران باشیم. این شیوه، سبک رفتاری شناخته ‌شده‌ای است که ترامپ و تیم او در روند مذاکرات به کار می‌گیرند؛ نوعی جنگ روانی و رسانه‌ای برای اعمال فشار و پیشبرد اهداف یک‌جانبه.
وی با اشاره به واکنش دکتر سیدعباس عراقچی نسبت به گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درباره توافق قریب‌الوقوع، گفت: همان ‌گونه که ایشان تأکید کرد، روند مذاکرات از مسیر میز مذاکره پیگیری می‌شود، نه از طریق رسانه‌ها. این در حالی است که تناقضات موجود در مواضع مقامات آمریکایی، به ‌روشنی به شخصیت رئیس‌جمهور آمریکا، یعنی دونالد ترامپ بازمی‌گردد که هیچ ثباتی در سیاست‌های خود ندارد. این کارشناس مسائل آمریکا با بیان اینکه نسبت به دوره‌های گذشته، احتمال موفقیت مذاکرات بیشتر شده، ادامه داد: با توجه به فشارهای سیاسی بر دولت ترامپ به ‌ویژه شکست‌های وی در پرونده‌هایی مانند جنگ اوکراین، تمایل به رسیدن به توافقی ولو موقت در آمریکا افزایش یافته است. با این حال نباید از کارشکنی‌های رژیم صهیونیستی و بخشی از جریان حاکم در دولت آمریکا غافل شد که همواره با تهدید، ارعاب و عملیات رسانه‌ای سعی در تأثیرگذاری بر روند مذاکرات دارند.
مرتضی مکی در پاسخ به پرسشی درباره محل اختلاف طرفین، گفت: اکنون خطوط قرمز ایران و آمریکا در نقطه تقابل قرار گرفته‌اند. هر دو طرف تلاش می‌کنند بدون عقب‌نشینی از مواضع خود، راهی برای توافق بیابند. به نظر می‌رسد ایران و آمریکا در چارچوب راه‌حل‌های فنی به ‌ویژه با تکیه بر حفظ حق غنی‌سازی، به توافقی موقت نزدیک شده‌اند. وی تصریح کرد: غنی‌سازی برای جمهوری اسلامی خط قرمز غیر قابل مصالحه است. طرف آمریکایی نیز با وجود اختلافات داخلی، می‌داند بدون پذیرش بخشی از خواسته‌های مشروع ایران، امکان توافقی پایدار وجود ندارد. از سوی دیگر، اراده ایران برای لغو تحریم‌ها و تثبیت حقوق هسته‌ای خود کاملاً جدی و روشن است.
وی با اشاره به تجربه‌های گذشته ترامپ در عرصه سیاست خارجی گفت: رئیس‌جمهور آمریکا به ‌صورت سنتی از ابزار جنگ روانی و رسانه‌ای برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کند. نمونه‌های آن را در پرونده‌های اوکراین، پاناما و کانادا هم دیده‌ایم. در مورد ایران نیز همین الگو دنبال می‌شود؛ ادبیات تند اولیه و سپس تمایل به مذاکره، بخشی از تاکتیک‌های ترامپ است. ویژگی اصلی ترامپ، بی‌ثباتی در مواضع و تغییر لحظه‌ای دیدگاه‌هاست بنابراین ایران باید هوشمندانه و واقع‌بینانه با این رویکرد مواجه شود تا بتواند در مقابل جنگ روانی، منافع خود را تأمین کند.

اروپا و تهدید مکانیسم ماشه
مکی با بیان اینکه زمان برای دو طرف محدودتر از دوره‌های پیشین مذاکرات برجامی است، گفت: شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است به زودی تشکیل جلسه دهد و مدیرکل آژانس باید گزارشی از روند فعالیت‌های هسته‌ای ایران ارائه دهد. این گزارش می‌تواند مبنای تصمیم‌گیری‌های سیاسی علیه ایران قرار گیرد. وی با اشاره به تحرکات دولت‌های اروپایی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، افزود: اروپایی‌ها در تلاش هستند از فضای فعلی برای افزایش فشار بر ایران استفاده کنند. اگر مذاکرات در دور ششم یا هفتم به نتیجه نرسد، ممکن است شرایط برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی اروپا مهیا شود. این موضوع می‌تواند پیامدهای غیر قابل پیش‌بینی برای ایران در پی داشته باشد بنابراین ضرورت دارد گفت‌وگوها با دقت و سرعت لازم پیگیری شود.

خبرنگار: سیدحسین حسینی