در روزگاران گذشته کتاب‌خوانی برای روشندلان و کم‌بینایان شاید امری محال به نظر می‌رسید. با اختراع خط «بریل»، گستره محدودی از کتاب‌ها در اختیار این گروه از علاقه‌مندان به کتاب قرار می‌گرفت. حتی پس از آنکه کتاب‌های صوتی به بازار آمدند، تبدیل محتوای کتاب‌ها به ابزارهای صوتی به دلیل محدودیت‌های بسیار و هزینه‌های بالا کار را چندان ساده نمی‌کرد. خوشبختانه رشد فناوری‌های نوین در سال‌های اخیر تا حدی این مشکلات را حل کرده است.
آستان قدس رضوی به عنوان یکی از باسابقه‌ترین نهادها و مجموعه‌های فرهنگی که سابقه درخشان و دیرین آن بیانگر اهتمام این نهاد مقدس در ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی در میان اقشار مختلف جامعه است، از توجه به این قشر خاص جامعه یعنی روشندلان و کم‌بینایان غفلت نکرده و با راه‌اندازی کتابخانه گویای رضوی، گام مؤثری در خدمت‌رسانی در عرصه ترویج و تسهیل دسترسی به کتاب و کتاب‌خوانی برای این گروه از افراد جامعه به ویژه در شهر مقدس مشهد برداشته است.
به همین مناسبت در ادامه بخش‌هایی از سخنان مصطفی سلطانی، کارشناس کتابخانه گویای رضوی در سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در گپ و گفت دوستانه با خبرنگار روزنامه قدس را با هم مرور می‌کنیم. وی ۲۴ سال سابقه خدمت در این سازمان را دارد.
خدمتی برای روشندلان و کم‌بینایان در عرصه کتاب‌خوانی
کتابخانه گویای رضوی برای بهره‌مندی روشندلان و کم‌بینایان از خدمات آموزشی، فرهنگی و کتابخانه‌ای در محل کتابخانه آیت‌الله حاج شیخ مجتبی قزوینی(ره) وابسته به سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و پس از تهیه و آماده‌سازی منابع و تجهیزات قابل استفاده این قشر خاص از افراد جامعه، در شهریور سال ۱۳۸۳ و همزمان با سالروز میلاد پربرکت حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) در مشهد مقدس تجهیز و راه‌اندازی شد.
کتابخانه گویای رضوی با فراهم کردن تجهیزاتی نظیر تلویزیون، ضبط صوت، رایانه، دستگاه دی‌وی‌دی و... امکان ارائه خدمات به صورت حضوری را برای اعضا، مراجعان و روشندلان فراهم کرده است.
همچنین منابع کتابخانه گویای رضوی شامل نوارهای کاست، سی‌دی، دی‌وی‌دی، وی‌سی‌دی، کتاب‌های صوتی MP۳ و کتاب‌های بریل بوده به گونه‌ای که این کتابخانه با گردآوری مجموعه‌ای بیش از ۱۳ هزار عنوان کتاب چاپی به خط بریل و کتاب صوتی MP۳ در موضوعات کمک آموزشی، علمی، فرهنگی، تاریخی، ادبی، سیاسی، اجتماعی و دیگر موضوعات و همچنین مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای ویژه روشندلان در خدمت این عزیزان است. ضمن اینکه فهرست منابع این کتابخانه در قالب نرم‌افزار EXCELL و word روی وب‌سایت کتابخانه گویای رضوی به نشانی library.razavi.ir قرار دارد.
ضمن اینکه هزار و ۱۴۵ عنوان سی‌دی، وی‌سی‌دی و دی‌وی‌دی، ۱۱۲ نسخه کتاب به خط بریل و ۳۰۰ حلقه نوار کاست در این کتابخانه برای بهره‌مندی روشندلان و کم‌بینایان فراهم و گردآوری شده است.
خدمات رایگان برای روشندلان و کم‌بینایان
این کتابخانه برای بهره‌مندی روشندلان و کم‌بینایان از خدمات آموزشی، فرهنگی و کتابخانه‌ای در شهر مشهد مقدس و سراسر کشور، خدمات و تسهیلات ویژه‌ای ارائه می‌دهد از جمله «عضویت رایگان در کتابخانه»، «ارائه خدمات و استفاده از تجهیزات موجود در محل کتابخانه»، «تهیه کپی از منابع اطلاعاتی موجود در کتابخانه روی سی‌دی و دی‌وی‌دی و یا هر نوع حافظه جانبی دیگر»، «خدمات امانت منابع چاپی»، «استفاده از خدمات کتابخانه سیار و تحویل رایگان منابع درخواستی در محل مورد درخواست اعضای کتابخانه»، «تولید کتاب صوتی با همکاری مجتمع بهزیستی شهید جلیلیان (مجهز به سیستم استودیو ضبط صدا) به درخواست اعضای کتابخانه»، «ارسال منابع درخواستی اعضای کتابخانه گویای رضوی به سراسر ایران (سی‌دی و دی‌وی‌دی) از طریق پست به صورت رایگان»، «ایجاد کانال اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان ایتا برای اطلاع‌رسانی اخبار و فعالیت‌های کتابخانه گویای رضوی».
اعضا و مراجعان به این کتابخانه
کتابخانه گویای رضوی از ابتدای راه‌اندازی آن مورد استقبال بسیار خوب کم‌بینایان و روشندلان قرار گرفت. اعضای این کتابخانه از سنین گوناگون، مقاطع تحصیلی و قشرهای مختلف جامعه بوده و بیشتر اعضای کتابخانه را دانشجویان رشته‌های علوم انسانی (به ویژه روان‌شناسی، الهیات و حقوق) تشکیل می‌دهند بنابراین می‌توان گفت اعضای این کتابخانه شامل گروه‌های مختلف (دانش‌آموزان، دانشجویان، کارمندان و مشاغل آزاد) از مقطع دانش‌آموزی تا مقطع دکترا بوده و هم اکنون ۳۵۷ نفر به صورت انفرادی (۲۱۵ از آقایان و ۱۴۲ نفر از بانوان) و بسیاری از مراکز آموزشی و انجمن‌های ویژه روشندلان و کم‌بینایان در سراسر ایران از خدمات این کتابخانه استفاده می‌کنند.
از تهیه «کتاب صوتی» تا «اهدای کتاب» به مراکز مربوط به روشندلان
در کتابخانه گویای رضوی فعالیت‌ها و اقدام‌های مختلفی در راستای خدمت‌رسانی بهتر و بیشتر به روشندلان و کم‌بینایان انجام می‌شود که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: «تهیه کتاب صوتی از طریق خرید و مبادله با دیگر مراکز مرتبط با روشندلان و کم‌بینایان، اهدای منابع و...»، «تهیه، سازماندهی و به‌روزرسانی فهرست منابع صوتی»، «برگزاری جلسات با مراکز و کتابخانه‌های گویای شهر مشهد مانند کتابخانه دکتر شریعتی، کتابخانه مرکزی امام خمینی(ره) و...»، «امضای تفاهم‌نامه همکاری با مراکز و انجمن‌های مرتبط با نابینایان»، «برگزاری مراسم روز جهانی عصای سفید و قدردانی از اعضای نمونه کتابخانه» و ...
کتابخانه گویای رضوی از ابتدای تأسیس تاکنون سعی در ایجاد تعاملی سازنده با مراکز و نهادهای مرتبط با روشندلان و کم‌بینایان از جمله بهزیستی، انجمن‌های نابینایان و... داشته و با مراکز متعددی همکاری سازنده در راستای مبادله و اهدای کتاب صوتی داشته است که در این زمینه می‌توان به مواردی همچون «اهدای ۵ هزار عنوان کتاب صوتی به کتابخانه نابینایان نیشابور»، «مبادله منابع صوتی با دفتر فرهنگ معلولین قم»، «اهدای هزار و ۵۰۰ عنوان کتاب صوتی به کتابخانه دانشگاه پیام نور قزوین»، «اهدای ۷۰۰ عنوان کتاب صوتی به کتابخانه دانشگاه خیام مشهد»، «همکاری مستمر با مجتمع بهزیستی شهید جلیلیان مشهد در راستای تولید کتاب صوتی»، «همکاری مستمر با کانون خادمیاران شیراز و اهدای هزار و ۴۰۰ عنوان منبع صوتی»، «مبادله منابع با کتابخانه شهرداری اصفهان» و... اشاره کرد.
کتابخانه گویای رضوی با هدف برقراری ارتباط و تعامل بهتر با مخاطبان، گسترش فعالیت‌های مجازی و اطلاع‌رسانی بیشتر خدمات مربوط، اقدام به راه‌اندازی وب‌سایت کتابخانه به آدرس https://library.razavi.ir/gooya کرده که روشندلان و خانواده‌های آنان برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به این وب‌سایت مراجعه کنند.
همچنین عزیزان روشندل و کم‌بینا می‌توانند با ارائه مدارک مورد نیاز از جمله «معرفی‌نامه از سازمان بهزیستی کشور یا ارائه کپی کارت معلولیت»، «کپی شناسنامه یا کارت ملی»، «دو قطعه عکس» و «تکمیل فرم عضویت» به صورت رایگان عضو این کتابخانه شوند.
گفتنی است کتابخانه گویای رضوی در شهر مقدس مشهد به نشانی طلاب – چهارراه مجلسی – مجلسی غربی ۱، پلاک ۹ با کدپستی ۹۱۴۶۷۹۶۴۳۱ و شماره تلفن ۳۲۷۶۶۴۴۴-۰۵۱ واقع شده است.
نظر شما