تهران، شهری که همیشه در هیاهوی روزمره غرق است، حالا در گوشه‌ای از خود، آرامشی متفاوت را تجربه می‌کند. در دل این شهر پرجنب‌وجوش، نگارخانه کتابخانه و موزه ملی ملک میزبان نمایشگاهی است که نه فقط هنر و تاریخ، بلکه روح و معنویت را در هم آمیخته است. این نمایشگاه نه صرفاً مجموعه‌ای از آثار هنری، بلکه تجلی ارادت و عشق هنرمندان به حرم مطهر رضوی است. در نگارخانه، نور ملایم سالن، انعکاس طلایی قبه‌های مطلای گنبد را برجسته‌تر کرده و شمشیرهای منسوب به شاه عباس صفوی و لطفعلی خان زند با ظرافتی بی‌نظیر در ویترین‌های شیشه‌ای قرار گرفته‌اند. زیارت‌نامه‌های خوشنویسی شده که روزگاری زائران در حرم مطهر رضوی با نگاه‌های عاشقانه بر آن‌ها چشم می‌دوختند، اکنون در قاب‌های چوبی و فلزی نفیس، روایتگر تاریخ و معنویت‌اند.
بازدیدی فراتر از یک نمایشگاه
البته که نمایشگاه «فرنود هشت» تنها مجموعه‌ای از آثار هنری و مذهبی نیست، بلکه بستری برای پژوهش و تحلیل تخصصی میراث فرهنگی نیز محسوب می‌شود. در میان آثار برجسته این نمایشگاه، دو اثر شاخص قلمدان‌های مشبک شاه سلطان حسین صفوی و صندوق‌پوش زربافت قاجاریه توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده‌اند.
این قلمدان‌ها نمونه‌ای بی‌نظیر از هنر مشبک‌کاری دوره صفوی هستند که با دقت و مهارت فوق‌العاده ساخته شده‌اند. هنر مشبک‌کاری در دوره صفوی به اوج خود رسید و قلمدان‌های اهدایی شاه سلطان حسین صفوی با ظرافتی مثال‌زدنی، از جنس فلزات گرانبها ساخته شده‌اند. این آثار نه تنها کاربردی بودند، بلکه به‌عنوان نمادی از جایگاه اجتماعی و فرهنگی صاحب آن نیز شناخته می‌شدند.
نشست تخصصی فلزکاری اسلامی که در حاشیه این نمایشگاه برگزار خواهد شد، به بررسی تکنیک‌های ساخت این قلمدان‌ها، نقش آن‌ها در هنر خوشنویسی و تأثیرات فرهنگی آن‌ها در دوره صفوی می‌پردازد. پژوهشگران و متخصصان هنر اسلامی در این نشست، به تحلیل دقیق ساختار، مواد به‌کاررفته و سبک تزئینی این آثار خواهند پرداخت.
یکی دیگر از نفیس‌ترین آثار این نمایشگاه، صندوق‌پوش زربافت قاجاریه است. این اثر، یکی از منسوجات مذهبی است که با چندین لایه ابریشم خالص بافته شده و در نوع خود بی‌نظیر است. هنر زربافت در دوره قاجار به شکوه خاصی رسید و این اثر، نمونه‌ای از مهارت بالای بافندگان آن دوران است. نقش‌های ظریف و پیچیده‌ای که روی این صندوق‌پوش دیده می‌شوند، نه تنها جنبه تزئینی دارند، بلکه حامل مفاهیم مذهبی و عرفانی نیز هستند. نشست تخصصی منسوجات مذهبی که در این نمایشگاه برگزار خواهد شد، تکنیک‌های بافت، مواد اولیه و تأثیرات فرهنگی این اثر را بررسی کرده و کارشناسان نساجی و تاریخ هنر به تحلیل نقش صندوق‌پوش‌های مذهبی در آیین‌های زیارتی و جایگاه آن‌ها در هنر اسلامی خواهند پرداخت.
برگزاری این نشست‌های تخصصی، نمایشگاه «فرنود هشت» را از یک نمایش صرف به بستری برای پژوهش و تحلیل عمیق تبدیل کرده است. بازدیدکنندگان نه تنها آثار فاخر را مشاهده می‌کنند، بلکه با حضور در این نشست‌ها، درک عمیق‌تری از هنر، تاریخ و معنویت نهفته در این آثار پیدا خواهند کرد.
میراثی از دل حرم مطهر
تیموری، رئیس اداره موزه ملی ملک درباره استقبال بازدیدکنندگان از این نمایشگاه می‌گوید: «با توجه به اشیای منحصربه‌فردی که برای نخستین بار از حرم مطهر خارج شده‌اند و برخی از آن‌ها در شرایط عادی امکان مشاهده نداشتند، بازخوردها متفاوت و بسیار مثبت بوده است. هم جامعه هنری و هم علاقه‌مندان مذهبی به این نمایشگاه واکنش خوبی نشان داده‌اند».
این نمایشگاه فرصتی کم‌نظیر برای مشاهده آثاری است که پیش‌تر تنها از دور دیده می‌شدند. قفل‌های نقره‌ای درهای حرم مطهر رضوی که شب‌ها درهای حرم مطهر با آن‌ها بسته می‌شد، اکنون در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند. صندوق‌پوش زربافت قاجاریه با لایه‌های ابریشم خالص، روایتگر هنر نساجی مذهبی است. نمایشگاه «فرنود هشت» یک تجربه بصری و سفری در عمق تاریخ و معنویت است و بازدیدکنندگان در میان آثار فاخر، علاوه بر هنر، روح و احساس در هر اثر را نیز لمس می‌کنند.
راه اتصالی میان هنر و ایمان
با گذر از بخش‌های مختلف این نمایشگاه، بازدیدکنندگان نه تنها آثار هنری و تاریخی را مشاهده می‌کنند، بلکه در فضایی سرشار از معنویت، با روح و احساس نهفته در هر اثر مواجه می‌شوند. اینجا هر قلمدان، هر صندوق‌پوش زربافت و هر زیارت‌نامه خوشنویسی شده، انگار راوی داستانی از ارادت و عشق به امام رضا(ع) است. در میان بازدیدکنندگان، برخی با چشمانی خیره به قبه‌های مطلای گنبد و در برابر زیارت‌نامه‌های چوبی و فلزی که روزگاری زائران در حرم مطهر رضوی بر آن‌ها دست می‌کشیدند زمزمه‌ای آرام بر لب دارند، انگار حضور امام رضا(ع) را در این آثار حس می‌کنند. این نمایشگاه، راه اتصالی میان هنر و ایمان و میان زائران دیروز و بازدیدکنندگان امروز است. هر اثر، یادگاری از ارادت هنرمندانی است که با عشق، هنر خود را به حرم مطهر رضوی تقدیم کرده‌اند.
نمایشگاه «فرنود هشت» تا چهارم تیرماه، هر روز به‌جز ایام تعطیل از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۶:۳۰ در نگارخانه کتابخانه و موزه ملی ملک پذیرای علاقه‌مندان به هنر اسلامی و میراث مذهبی خواهد بود. فرصتی برای دیدن، لمس کردن و شاید حتی زمزمه کردن نام امام رضا(ع) در میان گنجینه‌ای که از دل حرم مطهر رضوی به اینجا آمده است.
نظر شما