به گزارش قدس خراسان، با وجود تحریم‌های بین‌المللی، ایران تا حدی توانسته روابط تجاری خود را با چین به عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری‌اش حفظ کند. با این حال مقایسه آمار تجارت خراسان رضوی با چین، حکایت از تراز تجاری منفی این استان دارد که به گمان کارشناسان، این آمار به دلایلی دقیق نیست و باید برای توسعه تجارت میان دو کشور در آینده مورد بازنگری و تدقیق قرار بگیرد.
کارشناس مسائل چین در اتاق بازرگانی مشهد در گفت‌وگو با قدس خراسان با بیان اینکه منبع آمار و اطلاعات ما گمرکات ایران است، می‌گوید: در حوزه صادرات و واردات خراسان رضوی دو مسئله وجود دارد؛ نخست اینکه تمام کالاهای استان ما از گمرک خراسان رضوی خارج نشده و بخش زیادی از آن، از گمرک بندرعباس ترخیص می‌شوند. دومین مسئله این بوده که بخشی از کالایی که از گمرک استان خارج می‌شود، مربوط به سایر استان‌هاست.
عماد رجحانی ادامه می‌دهد: این چالشی است که در طول سال‌ها با آن روبه‌رو هستیم و نمی‌توانیم آمار دقیقی از تجارت استان خود داشته باشیم. با وجود این در حال حاضر همین آمار گمرکات در اختیار ماست که شاید بتوان با ترکیب آمار گمرکات، حمل و نقل و بارنامه‌ها به خروجی خالص آمار تجارت استان دست یافت؛ اما نیاز به کار دارد.
بیشتر مراوده‌های خراسان رضوی مربوط به سواحل شرقی است
وی با بیان اینکه بیشتر مراوده‌های استان ما به سواحل شرقی کشور چین مرتبط است، تأکید می‌کند: در نتیجه بیشتر مراوده‌های تجاری استان باید از طریق بنادر جنوب و حمل و نقل دریایی صورت بگیرد. پس در آمار گمرکات خراسان رضوی قید نمی‌شود.
این کارشناس با اشاره به منبع دیگری برای ثبت میزان صادرات استان می‌گوید: آمار صادراتی گواهی‌های مبدأ، تنها در اختیار اتاق‌های بازرگانی است. این گواهی فقط در اتاق بازرگانی صادر می‌شود و ثابت می‌کند کالا ایرانی است. در حقیقت اتاق‌ها خروجی مبدأ را گواهی کرده و معمولاً مشتری از فروشنده این گواهی را طلب می‌کند.
رجحانی اظهار می‌کند: این گواهی نیز اگرچه برای شناسایی کالاهای خراسان رضوی قابل رجوع بوده؛ اما ایرادش این است که شامل تمام کالاها نمی‌شود و اجباری برای استفاده از آن وجود ندارد. نکته قابل توجه اینکه خلأ آماری یاد شده تا حدی جهانشمول است و برخی کشورها این مسئله را از طریق راه‌حل‌های ابتکاری رفع کردند؛ ولی ما هنوز برایش چاره‌ای نیندیشیده‌ایم.
کاهش ۹درصدی صادرات خراسان رضوی به چین
وی با بیان اینکه صادرات خراسان رضوی به چین در سال ۱۴۰۲ شامل ۴۵میلیون دلار می‌شود، می‌گوید: از این میزان، ۷۲درصد به انواع زعفران، ۱۳درصد کنسانتره مس، ۱۰درصد فروکروم و بقیه به تیتان، کفپوش، انجیر خشک، پسته، خرما و... اختصاص دارد که همین آمار، دو نکته مهم دارد؛ نخست اینکه بیشتر صادرات استان به صورت خام‌فروشی و ماده معدنی بوده و مسئله دوم این است که روی محصولات کشاورزی صادراتی خود نیز چندان فراوری انجام نداده‌ایم.
به گفته این کارشناس، صادرات انجام شده از گمرکات
خراسان رضوی به چین در سال ۱۴۰۳ در کل ۴۰میلیون دلار بوده که شامل زعفران ۳۲درصد با ارزش ۱۳میلیون دلار، فروکروم ۳۱درصد به ارزش ۱۲/۵میلیون دلار، کنسانتره مس ۲۴درصد به ارزش ۶/۹میلیون دلار، انجیر خشک ۷درصد به ارزش ۳میلیون دلار و سایر موارد ۶درصد شامل کالاهایی مانند کفپوش، پسته، کنسانتره، تیتان و برخی کالاهای دیگر است.
افزایش ۵۷درصدی واردات خراسان رضوی از چین
رجحانی درباره واردات استان در سال گذشته نیز ادامه می‌دهد: واردات از این کشور در مجموع ۵۵میلیون دلار است. نکته قابل توجه، تنوع محصول در واردات از چین بوده و ۴۰درصد آن مربوط به انواع ماشین‌آلات و تجهیزات مکانیکی و ۳۳درصد تجهیزات الکتریکی است که به ترتیب به ارزش ۲۲ و ۱۸/۵ میلیون دلار هستند و ۴درصد پلاستیک و مصنوعات پلاستیکی و ۴درصد نیز به خودرو و قطعات اختصاص دارد.
وی با اشاره به اینکه واردات صورت گرفته به گمرکات استان از مبدأ چین در سال ۱۴۰۳ حدود ۹۷میلیون دلار بوده، یادآور می‌شود: این آمار نسبت به میزان صادرات ما از تنوع محصول بیشتری برخوردار است. تجهیزات الکتریکی ۴۰ درصد به ارزش ۳۹/۶میلیون دلار، ماشین‌آلات، وسایل مکانیکی و قطعات آن ۲۱/۵درصد به ارزش ۲۰/۹میلیون دلار، قطعات خودرو، وسایل نقلیه ۱۳/۶درصد به ارزش ۱۳میلیون دلار و ۵درصد نیز انواع مصنوعات پلاستیکی برابر با ۴میلیون و ۷۰۰هزار دلار وارد شده که این چهار مورد در مجموع ۸۰درصد واردات استان ما از چین را دربرمی‌گیرند.
خام‌فروشی بدون فراوری محصول
کارشناس بازار چین در اتاق بازرگانی مشهد درباره تراز منفی این تجارت می‌افزاید: اینکه واردات گمرکات استان ما از چین بیشتر شده، می‌تواند معانی و تعابیر مختلفی داشته باشد. حتی می‌تواند به این معنا باشد که واردکنندگان تمایل بیشتری به ترخیص کالای خود در گمرکات خراسان رضوی نسبت به سایر گمرکات دارند. بخش مهمی از این موضوع نیز به همین مسئله مرتبط است که همه کالاهایی که از استان ترخیص می‌شوند، خراسانی نیستند و همه کالاهای خراسان رضوی نیز از گمرک استان ترخیص نمی‌شوند. بنابراین به صرف این تغییرات در دو سال نمی‌توان تحلیل دقیقی ارائه داد.
رجحانی با اشاره به آمار واردات استان از چین تأکید می‌کند: تنوع کالایی واردات استان از چین خیلی بیشتر از صادرات بوده و همچنین در این واردات تکنولوژی نهفته است که شامل محصولاتی مانند تجهیزات الکتریکی، مکانیکی و مصنوعات پلاستیکی قطعات خودرو می‌شود؛ ولی ما در حال خام‌فروشی و صادرات میوه خشک بدون هیچ فراوری خاصی هستیم. در نتیجه اگر می‌خواهیم توسعه تجاری داشته باشیم، باید روی توسعه زنجیره‌های ارزش مبتنی بر نیازهای بازار، کار کنیم.
عماد رجحانی ادامه می‌دهد: این چالشی است که در طول سال‌ها با آن روبه‌رو هستیم و نمی‌توانیم آمار دقیقی از تجارت استان خود داشته باشیم. با وجود این در حال حاضر همین آمار گمرکات در اختیار ماست که شاید بتوان با ترکیب آمار گمرکات، حمل و نقل و بارنامه‌ها به خروجی خالص آمار تجارت استان دست یافت؛ اما نیاز به کار دارد.
بیشتر مراوده‌های خراسان رضوی مربوط به سواحل شرقی است
وی با بیان اینکه بیشتر مراوده‌های استان ما به سواحل شرقی کشور چین مرتبط است، تأکید می‌کند: در نتیجه بیشتر مراوده‌های تجاری استان باید از طریق بنادر جنوب و حمل و نقل دریایی صورت بگیرد. پس در آمار گمرکات خراسان رضوی قید نمی‌شود.
این کارشناس با اشاره به منبع دیگری برای ثبت میزان صادرات استان می‌گوید: آمار صادراتی گواهی‌های مبدأ، تنها در اختیار اتاق‌های بازرگانی است. این گواهی فقط در اتاق بازرگانی صادر می‌شود و ثابت می‌کند کالا ایرانی است. در حقیقت اتاق‌ها خروجی مبدأ را گواهی کرده و معمولاً مشتری از فروشنده این گواهی را طلب می‌کند.
رجحانی اظهار می‌کند: این گواهی نیز اگرچه برای شناسایی کالاهای خراسان رضوی قابل رجوع بوده؛ اما ایرادش این است که شامل تمام کالاها نمی‌شود و اجباری برای استفاده از آن وجود ندارد. نکته قابل توجه اینکه خلأ آماری یاد شده تا حدی جهانشمول است و برخی کشورها این مسئله را از طریق راه‌حل‌های ابتکاری رفع کردند؛ ولی ما هنوز برایش چاره‌ای نیندیشیده‌ایم.
کاهش ۹درصدی صادرات خراسان رضوی به چین
وی با بیان اینکه صادرات خراسان رضوی به چین در سال ۱۴۰۲ شامل ۴۵میلیون دلار می‌شود، می‌گوید: از این میزان، ۷۲درصد به انواع زعفران، ۱۳درصد کنسانتره مس، ۱۰درصد فروکروم و بقیه به تیتان، کفپوش، انجیر خشک، پسته، خرما و... اختصاص دارد که همین آمار، دو نکته مهم دارد؛ نخست اینکه بیشتر صادرات استان به صورت خام‌فروشی و ماده معدنی بوده و مسئله دوم این است که روی محصولات کشاورزی صادراتی خود نیز چندان فراوری انجام نداده‌ایم.
به گفته این کارشناس، صادرات انجام شده از گمرکات
خراسان رضوی به چین در سال ۱۴۰۳ در کل ۴۰میلیون دلار بوده که شامل زعفران ۳۲درصد با ارزش ۱۳میلیون دلار، فروکروم ۳۱درصد به ارزش ۱۲/۵میلیون دلار، کنسانتره مس ۲۴درصد به ارزش ۶/۹میلیون دلار، انجیر خشک ۷درصد به ارزش ۳میلیون دلار و سایر موارد ۶درصد شامل کالاهایی مانند کفپوش، پسته، کنسانتره، تیتان و برخی کالاهای دیگر است.
افزایش ۵۷درصدی واردات خراسان رضوی از چین
رجحانی درباره واردات استان در سال گذشته نیز ادامه می‌دهد: واردات از این کشور در مجموع ۵۵میلیون دلار است. نکته قابل توجه، تنوع محصول در واردات از چین بوده و ۴۰درصد آن مربوط به انواع ماشین‌آلات و تجهیزات مکانیکی و ۳۳درصد تجهیزات الکتریکی است که به ترتیب به ارزش ۲۲ و ۱۸/۵ میلیون دلار هستند و ۴درصد پلاستیک و مصنوعات پلاستیکی و ۴درصد نیز به خودرو و قطعات اختصاص دارد.
وی با اشاره به اینکه واردات صورت گرفته به گمرکات استان از مبدأ چین در سال ۱۴۰۳ حدود ۹۷میلیون دلار بوده، یادآور می‌شود: این آمار نسبت به میزان صادرات ما از تنوع محصول بیشتری برخوردار است. تجهیزات الکتریکی ۴۰ درصد به ارزش ۳۹/۶میلیون دلار، ماشین‌آلات، وسایل مکانیکی و قطعات آن ۲۱/۵درصد به ارزش ۲۰/۹میلیون دلار، قطعات خودرو، وسایل نقلیه ۱۳/۶درصد به ارزش ۱۳میلیون دلار و ۵درصد نیز انواع مصنوعات پلاستیکی برابر با ۴میلیون و ۷۰۰هزار دلار وارد شده که این چهار مورد در مجموع ۸۰درصد واردات استان ما از چین را دربرمی‌گیرند.
خام‌فروشی بدون فراوری محصول
کارشناس بازار چین در اتاق بازرگانی مشهد درباره تراز منفی این تجارت می‌افزاید: اینکه واردات گمرکات استان ما از چین بیشتر شده، می‌تواند معانی و تعابیر مختلفی داشته باشد. حتی می‌تواند به این معنا باشد که واردکنندگان تمایل بیشتری به ترخیص کالای خود در گمرکات خراسان رضوی نسبت به سایر گمرکات دارند. بخش مهمی از این موضوع نیز به همین مسئله مرتبط است که همه کالاهایی که از استان ترخیص می‌شوند، خراسانی نیستند و همه کالاهای خراسان رضوی نیز از گمرک استان ترخیص نمی‌شوند. بنابراین به صرف این تغییرات در دو سال نمی‌توان تحلیل دقیقی ارائه داد.
رجحانی با اشاره به آمار واردات استان از چین تأکید می‌کند: تنوع کالایی واردات استان از چین خیلی بیشتر از صادرات بوده و همچنین در این واردات تکنولوژی نهفته است که شامل محصولاتی مانند تجهیزات الکتریکی، مکانیکی و مصنوعات پلاستیکی قطعات خودرو می‌شود؛ ولی ما در حال خام‌فروشی و صادرات میوه خشک بدون هیچ فراوری خاصی هستیم. در نتیجه اگر می‌خواهیم توسعه تجاری داشته باشیم، باید روی توسعه زنجیره‌های ارزش مبتنی بر نیازهای بازار، کار کنیم.
نظر شما