گاهی اوقات، پیروزی نه در غرش توپ‌ها که در نجوای سحرگاهی رزمنده‌ای شکل می‌گیرد که تفنگش را کنار گذاشته و پیشانی بر خاک ساییده است. گاهی شکست دشمن نه با اصابت موشک، که با برخورد نگاه‌های معصوم کودکانی رقم می‌خورد که در گوشه‌ای از شهر، دست‌های کوچکشان را به آسمان بلند کرده‌اند. تاریخ دفاع مقدس، روایت مردانی است که با سبحان‌الله‌های نیمه‌شب، سنگرهای دشمن را به لرزه درآوردند و امروز، فرزندان همان مردان با همان سلاح، در میدانی گسترده‌تر می‌جنگند.

حجت‌الاسلام علی سجادی، پژوهشگر حوزه و دانشگاه و مدرس تفسیر قرآن و ادعیه، از راز آن پیروزی‌های معجزه‌آسا می‌گوید؛ از قدرت دعا که گاهی از هزاران موشک کارآمدتر است، از تسبیح‌هایی که از تسلیحات سنگین مؤثرترند و از نقش مردم در میدان نبردی که شاید هرگز پایشان به آنجا نرسد، اما حضورشان در آن، انکارناشدنی است.

دعا؛ سلاح مؤمن در برابر تجاوزات و کلید پیروزی در روزهای سخت

در ابتدای گفت‌وگو حجت‌الاسلام سجادی با اشاره به روزهای خاص و سختی که در آن به سر می‌بریم، می‌گوید: در این روزهای سخت که دشمن متجاوز به خاک کشور عزیزمان ایران تعرض کرده، بسیاری از مردم کشور مشتاق هستند کاری برای کشورشان انجام دهند؛ حال آنکه نظامی نیستند و شاید گمان کنند کاری از ایشان ساخته نیست. در حالی که این تصور غلط است، چرا که مردم می‌توانند کاری کنند که قدرتش حتی از موشک‌ها هم بالاتر است و آن چیزی نیست جز دعا کردن.

وی یادآور می‌شود: در روایتی امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند «الدُّعاءُ تُرْسُ المُؤمِنِ» یعنی دعا سپر مؤمن است. به بیانی دیگر، دعا مؤمن را در برابر مشکلات و سختی‌ها حفظ می‌کند، مانند سپری که انسان را از آسیب‌ها محافظت می‌کند و این دعا به عنوان وسیله‌ای دفاعی و حمایتی برای مؤمن در برابر بلایا و مشکلات عمل می‌کند. همچنین در کتاب کافی شریف حضرت در جایی دیگر می‌فرمایند «الدعاء مفاتیح النجاح و مقالید الفلاح» دعا و نیایش کلیدهای پیروزی و رستگاری است. بنابراین اینکه ما هر روز فقط اخبار جنگ را دنبال کنیم و دست روی دست بگذاریم و گمان کنیم کاری از ما ساخته نیست یک تفکر غلط است.

سلاحی مؤثر در میدان نبرد و کلید پیروزی در تاریخ اسلام

این استاد حوزه و دانشگاه در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان در شرایط سخت به پیروزی دست یافت، تصریح می‌کند: ما باید بدانیم دعا به معنای ضعف نیست و همیشه تسبیحات بالاتر از تسلیحات بوده‌اند. دعا یعنی فقط خداوند را منشأ اثر بدانیم و باور داشته باشیم هیچ برگی روی زمین نمی‌افتد مگر با اذن او. فقط با اراده خداوند است که ما پیروز می‌شویم (و ما النصر الا من عند الله العزیز الحکیم) همان‌طور که در هشت سال دفاع مقدس رزمندگان ما نیمه‌های شب با گریه به توسل و دعا به درگاه احدیت می‌پرداختند و روز با کمترین تجهیزات چون شیران به نبرد با دشمن تا بن دندان مسلح می‌رفتند. ما باید بدانیم جنگ جای سؤال و تضرع به درگاه خداوند است.

حجت‌الاسلام سجادی اضافه می‌کند: باید مواظب باشیم خدای ناکرده به قدرت نظامی خود غره نشویم. همان‌طور که مسلمانان در جنگ حنین به تعداد خود که 12هزار نفر بودند غره شدند و خداوند یاری‌اش را از آنان برداشت «وَ یوْمَ حُنَینٍ‏ إِذْ أَعْجَبَتْکمْ کثْرَتُکمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْکمْ شَیئاً؛ و در روز حنین‏ شما را یاری کرد، در آن روز که فزونی جمعیتتان مایه اعجاب شما بود ولی هیچ مشکلی را برای شما حل نکرد». این شکست ابتدایی چنان بود که قرآن اضافه می‌کند: «وَ ضاقَتْ عَلَیکمُ الْأَرْضُ بِما رَحُبَتْ؛ و زمین با آن همه وسعتش بر شما تنگ شد». برخلاف جنگ بدر که مسلمانان از نظر تعداد و تجهیزات نسبت به دشمن کم بودند ولی با دعا و تضرع به درگاه خداوند پیروز شدند، «إِذْ تَسْتَغِیثُونَ رَبَّکُمْ فَاسْتَجَابَ لَکُمْ أَنِّی مُمِدُّکُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلآئِکَةِ مُرْدِفِین» (به یاد آورید) زمانی را که پروردگار خود را به فریاد می‌طلبیدید، پس دعای شما را اجابت کرد که من شما را با هزار فرشته پیاپی یاری خواهم کرد.

دعا در میدان نبرد؛ کلید پیروزی و امید در زمان‌های سخت

اکنون، در شرایطی که کشور ما با چالش‌های جدی مواجه است چه دعاهایی می‌توانند به عنوان ابزار مؤثری برای تقویت روحیه و پیروزی در میدان نبرد مورد استفاده قرار گیرند؟

این کارشناس حوزه دعاشناسی پاسخ می‌دهد: برای دعا کردن می‌توانیم با زبان خودمان در هر ساعتی و هر مکانی برای پیروزی رزمندگان و نابودی دشمنان اسلام دعا کنیم. اما بهتر است با ادعیه‌ای که از جانب معصومین(ع) و سفارش‌هایی که از بزرگان و علمای دین وارد شده، دعا کنیم. به‌طور نمونه حدیث شریف کسا بسیار مجرب است. در این دعا پیامبر(ص) قسم یاد می‌کنند که هر گاه گروهی از شیعیان این را بخوانند، خداوند غم و اندوهشان را برطرف می‌کند. «یا عَلِیُّ وَالَّذی بَعَثَنی بِالْحَقِّ نَبِیّاً، وَاصْطَفانی بِالرِّسالَةِ نَجِیّاً، ما ذُکِرَ خَبَرُنا هذا فی مَحْفِلٍ مِنْ مَحافِلِ اَهْلِ الْأَرْضِ، وَفیهِ جَمْعٌ مِنْ شیعَتِنا وَمُحِبّینا، وَفیهِمْ مَهْمُومٌ اِلاَّ وَفَرَّجَ اللَّهُ هَمَّهُ، وَلا مَغْمُومٌ اِلاَّ وَکَشَفَ اللَّهُ غَمَّهُ، وَلا طالِبُ حاجَةٍ اِلاَّ وَقَضَی اللهُ حاجَتَه»؛ ای علی سوگند به آن‌ که مرا به حق به نبوت برانگیخت و به رسالت و نجات دادن خلق برگزید، ذکر نشود این خبر ما در انجمن و محفلی از محافل مردم زمین که در آن گروهی از شیعیان و دوستان ما باشند و در میان آن‌ها اندوهناکی باشد، جز آنکه خدا اندوهش را برطرف کند و نه غمناکی جز آنکه خدا غمش را بگشاید و نه حاجتمندی باشد جز آنکه خدا حاجتش را برآورد.

وی با بیان خاطره‌ای یادآور می‌شود: زمانی که شهرستان درود زیر بمباران‌های رژیم بعث بود، مردم از آیت‌الله بهاءالدینی راهنمایی خواستند. ایشان در حالت رؤیای صادقه حضرت زهرا(س) را دیدند که سفارش کردند به خواندن حدیث شریف کسا. پس از سفارش آیت‌الله بهاءالدینی همه مردم در مساجد و هیئت‌ها و از بلندگوها مداومت داشتند به خواندن حدیث کسا، به‌طوری که این بمباران به‌طور کامل قطع شد. وقتی خلبان بعثی اسیر شد اعتراف کرد من مأمور بودم منطقه درود را بمب باران کنم و وقتی به این مختصات می‌رسیدم پایین را که نگاه می‌کردم، فقط آب می‌دیدم و این از معجزات حدیث کساست. رهبر معظم انقلاب برای فتح و پیروزی جبهه مقاومت خواندن سوره فتح، دعای توسل و دعای چهاردهم صحیفه سجادیه را توصیه کردند که در آن دعا از خداوند برای رهایی از ظلم، یاری در برابر ستمگران و پذیرش قضای الهی درخواست می‌شود.

از زره محکم خدا تا پیروزی رزمندگان

این مدرس تفسیر قرآن و ادعیه به دعایی ویژه برای دفع بلاها و سختی‌ها و ایجاد احساس امنیت و آرامش در برابر ترس و نگرانی اشاره کرده و می‌گوید: این دعا ذکر بسیار مجربی است و آیت‌الله بهجت(ره) هم توصیه به خواندن آن داشتند. امام صادق(ع) در روایتی نقل شده در الکافی فرموده‌اند «لا تَدَع أن تَدعُوَ بهذا الدعاءِ ثلاثَ مَرَّاتٍ إذا أصبَحتَ و ثلاثَ مَرّاتٍ إذا أمسَیت (اللّهُمّ اجعَلنی فی دِرعِکَ الحَصِینَةِ التی تَجعَلُ فیها مَن تُرِیدُ) فإنّ أبِی علیه السلام کانَ یقولُ: هذا مِنَ الدعاءِ المَخزون». امام صادق(ع) فرمود هر صبحگاه و هر شامگاه این دعا را سه بار بخوان: «بار خدایا! مرا در زره محکم خود که هر کس را خواهی در آن جای می‌دهی، قرار ده» زیرا پدرم می فرمود این از دعاهایی است که در گنجینه است و نااهلان به آن دسترسی ندارند.

حجت‌الاسلام سجادی در پایان با آرزوی پیروزی هر چه سریع‌تر جبهه حق بر باطل می‌گوید: به یاد داشته باشیم یاری خدا همیشه این نیست که فرشتگان خود را مستقیماً بفرستد تا با دشمنان بجنگند. بلکه بسیاری از عوامل هست، مثلاً دست دشمن برای انجام توطئه رو می‌شود و یا خداوند دل رزمندگان را شجاع می‌کند که از مقابله با دشمن نترسند و یا از طریق افتادن ترس در دل دشمن و فرار او از صحنه نبر. یا به هدف خوردن تیرهای خودی و به خطا رفتن تیرهای دشمن که در این مدت تمامی این یاری‌ها را از جانب خداوند در این مدت جنگ به چشم خود دیدیم. اگر مردم دعا و تضرع به درگاه خداوند کردند جنگ هر چه زودتر به نتیجه می‌رسد و اگر از یاد خدا غفلت کرده و به نیروی خودمان تکیه کردیم؛ هم جنگ طولانی‌تر خواهد شد و هم به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید.