نشست شورای وزرای خارجه سازمان همکاری شانگهای امروز در چین برگزار میشود و بناست سیدعباس عراقچی وزیر خارجه کشورمان نیز در این نشست در راستای تبیین مواضع و گفتگو با وزرای خارجه کشورها حضور داشته باشد. اهمیت حضور در نشست سازمان همکاری شانگهای که دارای ماهیتی با اهداف همکاریهای چندجانبه اقتصادی، امنیتی و سیاسی است، میتواند از یکسو به دلیل تبیین دیدگاههای اصولی جمهوری اسلامی پیرامون دوره جنگ دوازده ایران و اسراییل و تحولات پساجنگ و اختلافات میان ایران و دولتهای اروپایی کمک کند و از سوی دیگر به هم‌افزایی حداکثری مواضع اعضای این سازمان با سیاست خارجی و راهبردهای کشورمان منجر شود و از شدت یکجانبه‌گرایی اقدامات غرب با محوریت اسرائیل و آمریکا بکاهد. چنانکه در روزهای ابتدایی حمله اسرائیل به کشورمان، سازمان همکاری شانگهای جزو اولین نهادهای بین المللی بود که در بیانیه‌ای موضعگیری تندی به اقدامات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی از خود نشان داد. همچنین برگزاری اجلاس وزرای دفاع شانگهای در روز ۵ تیرماه نیز فرصت دیگری بود تا در خلال آتش بس شکننده ایران و اسرائیل، تقویت همکاریهای نظامی و امنیتی با اعضای شانگهای به ویژه چین و روسیه پیگیری و تاکید شود. چین و روسیه به عنوان دو کشور بانفوذ سازمان شانگهای درصددند فضای تنش‌آلود میان ایران و غرب را از طریق روندی دیپلماتیک به سمت صلح و ثبات پیش ببرند. برهمین اساس، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز در این اجلاس شرکت خواهد کرد. همچنین طبق خبری که از سوی وزارت خارجه کشورمان اعلام شده، هماهنگی و مهیا ساختن مقدمات نشست سران سازمان همکاری شانگهای جزو اقدامات و دستورالعملهای محوری وزرای خارجه از جمله وزیر خارجه کشورمان طی این اجلاس خواهد بود.
ظرفیتهای شانگهای برای جای‌گیری در نظم آینده جهانی
در همین زمینه، امین رضایی‌نژاد تحلیلگر مسائل بین الملل در گفت‌وگو با قدس پیرامون اهمیت و ظرفیتهای حضور وزیر خارجه در نشست اجلاس وزرای شانگهای باتوجه به تنش و اختلافات موجود میان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای اروپایی و آمریکا، تصریح کرد: درباره ظرفیتهای حضور کشورمان در سازمان همکاریهای شانگهای باید گفت در حال حاضر این سازمان تقریبا ۲۵ درصد تولید ناخالص جهانی را در اختیار داشته و ۴۰ درصد جمعیت دنیا را در خود جای داده است. همچنین شانگهای سازمانی است که دارای تنوع از منظر اعضاست، به صورتی که حتی برخی کشورهایی که متحد آمریکا و در حوزه نظم پیشین مبتنی بر ابرقدرت ایالات متحده محسوب میشوند نیز، به دلیل ظرفیتهای گسترده اقتصادی سازمان شانگهای تلاش میکنند عضو آن شوند.
رضایی‌نژاد گفت: درمجموع، سازمان شانگهای از منظر اقتصادی در آینده نظام بین الملل یک سازمان نظم‌بخش و تاثیرگذار خواهد بود. زیرا، کشور چین که به عنوان هسته مرکزی در این سازمان قرار دارد، قدرت اول اقتصاد جهانی است و هم اکنون حداقل از منظر تولید ناخالص ملی به کشوری ابرقدرت تبدیل شده است. درنتیجه حضور و شرکت در اجلاس سازمان شانگهای برای اعضا از نظر جای‌گیری در نظم آینده جهانی بسیار مفید و راهگشا خواهد بود. نکته بعدی، دو عضو موثر سارمان شانگهای یعنی چین و روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد دارای حق وتو و عضویت دایم هستند. درنتیجه همکاری و حضور در سازمان شانگهای میتواند ظرفیتهای دیپلماتیک بسیار زیادی را پیش روی کشورهای مختلف از جمله ایران بگذارد. همچنین حضور ما در این اجلاس باتوجه به اینکه عضو دائم سازمان شانگهای هستیم، از منظر ابعاد اقتصادی و دیپلماتیک بسیار مهم است.
ایجاد فضای تنفس و رساندن پیام دیپلماتیک از طریق سازمان شانگهای
این کارشناس مسائل بین الملل افزود: باوجود ظرفیتهای متعدد سازمان شانگهای، اما اینکه آیا کشورمان میتواند از حضور در این سازمان نوعی ظرفیت‌سازی برای درگیریهای احتمالی آینده داشته باشد، جای تأمل است. زیرا همزمان با چین و روسیه، هند هم در سازمان شانگهای عضویت دارد اما شاهد بودید حتی حاضر نشد در بیانیه صادره سازمان مبنی بر محکومیت تجاوزات رژیم صهیونیستی شرکت کند و عملاً خودش را از بیانیه کنار کشید. درواقع، این سازمان از منظر تامین امنیت جمعی همچنان دارای نقاط ضعفی است و چندان نمیتوان انتظار داشت اتفاقات، موضعگیری و حمایتهای خارق العاده‌ای از سوی سازمان همکاریهای شانگهای در چارچوب تقابل راهبردی ایران با محور غربی – عربی و عبری به وجود بیاید. اما حضور وزیر خارجه کشورمان در این نشست بدین جهت اهمیت دارد که در حاشیه اجلاس امکان دارد دیدارها و رایزنی‌های دو جانبه و چند جانبه شکل بگیرد و آقای عراقچی با شی جینگ پینگ و لاوروف و سایر مقامات به شکل مستقیم دیدار کند.
رضایی‌نژاد بیان کرد: همچنین این اجلاس برای نزدیک ساختن و تبیین مواضع با کشورهایی مانند تاجیکستان و پاکستان که میتوانند برای ما دنباله راهبردی در شرق باشند بسیار مهم است. چنانکه دولت پاکستان در روزهای اخیر مواضعی را به نفع ایران بیان کرده است. از سوی دیگر، دیدارها و مذاکرات مختلف در حاشیه این اجلاس میتواند برای ایران فضای تنفس دیپلماتیک ایجاد کند. البته ما نیاز داریم حضور وزیر خارجه با همراهی یک هیات نظامی نیز انجام شود تا بتواند در راستای تقویت بنیه دفاعی کشور در عرصه پدافندی کارایی داشته باشد. بدین ترتیب اجلاس سازمان شانگهای در شرایط فعلی از جهت موضوع مکانیسم ماشه و حضور دو عضو شورای امنیت سازمان ملل در این نشست دارای ظرفیتهایی است. زیرا احتمال دارد مکانیسم ماشه فعال شده و تمام تحریمهای پیشینی به صورت خودکار اعمال شوند، بنابراین حضور فعال در اجلاس میتواند از نظر اقتصادی برای ما فضای تنفس ایجاد کند. همچنین این اجلاس از منظر رساندن پیام دیپلماتیک ما به دنیا کارساز است.
انتهای پیام
نظر شما