مسکن مهر و مسکن ملی نمونه‌هایی هستند که هر کدام در بازه‌های زمانی خاصی برای برخی از اقشار متوسط و ضعیف جامعه، خانه‌دار شدن را به ارمغان آوردند؛ اما متأسفانه وضعیت همه متقاضیان در این خصوص در این سال‌ها یکسان نبوده و این روزها پیام‌های فراوانی از مخاطبانمان در خراسان رضوی به تریبون مردمی روزنامه قدس مبنی بر مسائل مرتبط با مسکن ملی رسیده است.

بعضی‌ها امتیاز خود را با قیمت بالا فروختند

یکی از مخاطبان که حدود چهار سال است در مسکن ملی گلبهار ‌نام‌نویسی کرده، می‌گوید: هر سه ماه، ۵۰میلیون تومان واریز کردم. هنوز تحویل ندادند، بماند، الان هر یک ماه باید ۵۰میلیون تومان واریز کنم. تازگی هم پیامک آمده که باید ۷۰میلیون تومان تا اواخر ماه پرداخت کنم. من یک زن تنها و سرپرست خانواده با یک بچه یتیم از کجا پول بیاورم؟
مخاطب دیگری با بیان اینکه راه‌اندازی مسکن ملی به نفع پولدارها شد، ادامه می‌دهد: ما برای مسکن ملی اسم نوشتیم. پراید قراضه خود را با مقداری طلا برای قسط اولش که ۴۰میلیون تومان بود، فروختیم و پول را واریز کردیم. دو ماه بعد گفتند ۳۰میلیون تومان باید واریز کنید. ما هم نداشتیم تا واریز کنیم. گفتند باید انصراف بدهید. بعضی‌ها امتیاز خود را با قیمت بالایی فروختند. ما که خواستیم بفروشیم، گفتند نه، غیرقانونی است! ما هم انصراف دادیم. کاش همان موقع شفاف‌سازی می‌کردند که باید در چند مرحله پول را واریز کنیم. دو ساله اعتراض می‌زنم، اصلاً توجه نمی‌کنند.
یک مخاطب دیگر نیز که سال ۱۴۰۱ برای مسکن ملی اقدام کرده، معتقد است همان موقع تأیید شده؛ ولی تاکنون و با گذشت سه سال، هنوز هیچ خبری از آغاز فرایند کار نیست. چندین بار به اداره راه و شهرسازی مراجعه کرده که گفته‌اند فعلاً زمین ندارند.

وقتی زمین ندارند، چرا مردم را امیدوار می‌کنند؟

مخاطب دیگری که از سال ۹۹ برای مسکن گلبهار نام‌نویسی کرده، با وجود تأیید، پیامکی برای واریز پول و افتتاح حساب دریافت نکرده و با پیگیری از مسکن گلبهار با پاسخ «زمین نداریم» مواجه شده و می‌گوید: وقتی زمین ندارند، چرا ثبت‌نام انجام می‌دهند و مردم را بی‌جهت امیدوار می‌کنند؟
یکی دیگر از مخاطبان که به صورت خودمالک اقدام کرده، بیان می‌کند: ما یک خانواده پنج نفره و متقاضی مسکن ملی شهر ملک‌آباد از بخش احمدآباد هستیم. چند وقتی است به دنبال وام مسکن، همه جا رفتیم؛ از شهرداری به فرمانداری، از فرمانداری به شهرسازی و با چندین رئیس و معاون هم صحبت کردیم؛ ولی همچنان وام ما آزاد نشده است. با خرج خودمان به سقف رساندیم و زیر بار قرض رفتیم؛ ولی هنوز وام نداده‌اند.
مخاطب دیگری که از متقاضیان و مالکان طرح نهضت ملی مسکن ملک‌آباد، بخش احمدآباد است، می‌گوید: پس از قرعه‌کشی برای این طرح، زمینی به ما تعلق گرفت. از سال ۱۴۰۲ ساخت را شروع کردیم و تا مرحله فنداسیون پیش رفتیم به امید اینکه وام بدهند؛ اما مسئولان به قولشان عمل نکردند. چرا به بقیه افرادی که وام ۳۵۰میلیون تومانی داشتند، سه قسط از وام را داده‌اند؛ ولی وام من که ۵۵۰میلیون تومان بوده، هنوز آزاد نشده است؟ با فرماندار سابق و فعلی در ملاقات مردمی و همچنین با سایر مسئولان هم دیدار داشتم و تمام مدارک هم کامل و درست است. ما که به تعهدمان عمل کردیم، چرا مسئولان به وعده خود عمل نمی‌کنند؟ خواهش می‌کنم به مسئولان برسانید به فکر قشر ضعیف باشند.
یک مخاطب دیگر نیز اظهار می‌کند: چند سال پیش برای مسکن ملی رضویه ‌نام‌نویسی کردیم و کلی هزینه محضر و... دادیم؛ ولی هیچ خبری نشد. هر موقع به شهرداری مراجعه می‌کنیم، می‌گویند بروید شهرسازی. شهرسازی نیز می گوید به بنیاد مسکن مراجعه کنید. آن‌ها هم می‌گویند هیچ چیز معلوم نیست.

مدل خودمالک، بیشترین پیشرفت فیزیکی را دارد

برای دریافت پاسخ درباره این دغدغه‌ها به سراغ معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی رفتیم که با اشاره به وجود چهار مدل مسکن ملی در استان می‌گوید: حمایتی یا انبوه‌سازی و گروه ساخت، بازآفرینی شهری، خودمالک و روستایی چهار مدل هستند که برنامه ابلاغی به استان برای مدل حمایتی ۱۶۸هزار و ۷۱۷ واحد بوده و عملکرد استان ۱۳۲هزار و ۱۳ واحد است و پیشرفت فیزیکی ۳۳/۷۸ درصدی دارد.ا
احسان فرشته‌پور با بیان اینکه برنامه ابلاغی به استان برای مدل بازآفرینی شهری ۵۶هزار و ۲۳۶ واحد مسکونی است، ادامه می‌دهد: عملکرد استان در این حوزه، ۳۲هزار و ۵۶۷ واحد مسکونی و پیشرفت فیزیکی آن نیز۴۹/۹ درصد بوده و برنامه ابلاغی برای مدل خودمالک به استان ۷۴هزار و ۹۸۱ واحد مسکونی، عملکرد استان ۷هزار و ۱۰۱ واحد مسکونی و پیشرفت فیزیکی آن ۶۴/۴۶ درصد است و برنامه ابلاغی برای مدل روستایی به استان۶۴هزار واحد مسکونی بوده و عملکرد استان ۴۱هزار و ۶۴۸ واحد مسکونی است و پیشرفت فیزیکی ۵۵درصدی دارد.
وی با اشاره به پیشرفت فیزیکی ۴۱/۴۶ درصد برای مجموع مدل‌های مسکن ملی استان بیان می‌کند: در همه مدل‌ها، برنامه ابلاغی به استان ۳۶۳هزار و ۹۳۴ واحد، عملکرد استانی ۲۱۳هزار و ۳۲۹ واحد مسکونی و پیشرفت فیزیکی ۴۱/۴۶ درصد است و پیشرفت فیزیکی در پروژه‌های نهضت ملی مسکن از تأمین زمین که نخستین مرحله بوده تا بهره‌برداری که آخرین مرحله است، شامل می‌شود.

امکان تقسیط برای برخی افراد

معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی همچنین در پاسخ به مخاطبی که مشکل پرداخت داشته، می‌گوید: با توجه به دستورالعمل‌های طرح نهضت ملی و شیوه تأمین مالی پروژه‌ها پیشنهاد می‌شود با مراجعه حضوری برای تقسیط مبلغ اعلام شده و بررسی سایر روش‌های قانونی اقدام کنند.
فرشته‌پور ادامه می‌دهد: با توجه به انصراف متقاضی، طبق دستورالعمل‌های ابلاغی اقدام شده که مطابق قانون است. همچنین راهکار قانونی برای متقاضیانی که امکان تأمین هزینه ساخت را ندارند، اعلام شده است.
وی درباره مشکل تأمین زمین گلبهار خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه ‌نام‌نویسی نهضت ملی مسکن طبق دستورالعمل‌های ابلاغی به منظور شناسایی ظرفیت واجدان شرایط قانونی صورت گرفته، تاکنون بیش از ۱۳۴ واحد تأمین زمین شده و به بیش از ۵۵هزار نفر پروژه تخصیص یافته است. برای سایر متقاضیان واجد شرایط نیز در حال تأمین زمین طبق روش‌های قانونی تعیین شده هستیم.

افرادی که به فنداسیون رساندند و وامی دریافت نکردند، حضوری پیگیری کنند

معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی درباره تأمین مالی و ارائه تسهیلات به مدل‌های خودمالک نیز بیان می‌کند: با توجه به اینکه ظرفیت شبکه بانکی با پیگیری‌های وزارت راه و شهرسازی از بانک مرکزی بابت پرداخت تسهیلات افزایش یافته است، امیدوارم به ‌زودی تأمین مالی محقق شود. همچنین به این افراد پیشنهاد می‌کنم برای راهنمایی بهتر با مراجعه حضوری به اداره کل و ذکر مشخصات نسبت به بررسی بانک عامل و سایر راه‌های قانونی اقدام کنند.
فرشته‌پور درباره مسکن ملی رضویه نیز می‌گوید: در حال رایزنی برای توافق در راستای تأمین زمین هستیم که تاکنون محقق نشده است.

تشویق به تجربه موفق

تجربه نشان داده پروژه‌هایی مانند مسکن ملی که قرار است در سطح کلان پیگیری شود، علاوه ‌بر بروکراسی اداری محتمل بر فرایند چنین پروژه‌هایی، دور از ذهن نیست که مشکل تأمین زمین در برخی مناطق و تأمین مالی از طریق وام مسکن یا خود متقاضیان مسکن بر روند زمانی پروژه بیفزاید و آن را از مدت در نظر گرفته شده عقب‌تر نگه دارد. با این حال از آنجایی که روند مدل‌های مسکن ملی حکایت از پیشرفت بیشتر مدل خودمالک دارد، عقلانی است در این زمینه پس از تحقیق و بررسی تخصصی، برنامه‌ریزی بهتری برای تشویق متقاضیان به این روش انجام شود.