بعضی از آنها از نمایشگاه کتابی بزرگ رسیدهاند و برخی دیگر از یک کتابخانه شخصی کوچک. دراینمیان، اداره خدمات کتابداری، نخستین مقصد این منابع در آستان قدس رضوی است؛ مکانی برای انجام امور فنی مرتبط تا منابع مطالعاتی اهدایی و خریداری شده از میان کارتنهای کتاب بیرون بیایند، ورق بخورند و نام و نشانشان در رایانهها ثبت شود و به مقصد پایانی خود برسند و در نهایت، دانش و دانایی را برای اهل علم و پژوهش، به ارمغان بیاورند.
اداره خدمات کتابداری از جمله ادارات سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است که زیر نظر معاونت کتابخانههای این سازمان، وظیفه انجام تمامی امور فنی خدمات کتابداری بر اساس استانداردهای بینالمللی را برعهده دارد. در ادامه با علی نوایی حصار، رئیس این اداره به گفتوگو پرداختیم تا با فعالیتها و اقدامات مهم آن در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۴، آشنا شویم.
سفارش و فراهمآوری منابع
رئیس اداره خدمات کتابداری آستان قدس رضوی ابتدا با اشاره به اینکه این اداره وظیفه انتخاب، سفارش، گردآوری، سازماندهی، آمادهسازی و اطلاعرسانی منابع چاپی، دیداری و شنیداری و الکترونیکی کتابخانه مرکزی، کتابخانههای وابسته و کتابخانههای تخصصی این آستان مقدس را بهصورت متمرکز، برعهده دارد، تصریح کرد: سازماندهی منابع کتابخانههای موقوفاتی و مؤسسه بقاع متبرکه آستان قدس رضوی، از دیگر فعالیتهای این اداره به شمار میآید.
نوایی حصار افزود: اداره خدمات کتابداری از نظر ساختار سازمانی دارای دو بخش؛ «بخش سفارش و فراهمآوری منابع» و «بخش سازماندهی و آمادهسازی منابع»، است.
این مقام مسئول ادامه داد: یکی از مهمترین وظایف این اداره، تأمین منابع مورد نیاز تالارها و کتابخانههای سازمان، روزآمدسازی، پویاسازی و غنای مجموعههای تالارها و کتابخانههای سازمان و ارتقای سطح علمی و فرهنگی جامعه است.
وی با اشاره به اینکه این اقدام از دو طریق اعم از خرید منابع و اهدا و نذر فرهنگی انجام میشود، تاکید کرد: خریداری منابع از طریق سفارش به کارگزاران سازمان و همچنین حضور گروههای خرید منابع این سازمان در نمایشگاههای کتاب و بازار نشر کشور صورت میگیرد.
وی اضافه کرد: دریافت منابع اهدایی نیز به دو صورت حضوری در سطح شهر مشهد و ارسال از طریق باربری و مرسوله پستی انجام میشود.
سازماندهی و آمادهسازی منابع
نوایی حصار بیان کرد: یکی دیگر از اقدامات اصلی و اساسی اداره خدمات کتابداری آستان قدس رضوی، سازماندهی و آمادهسازی منابع تالارها و کتابخانههای سازمان توسط کارشناسان بخش سازماندهی بهصورت کاملاً متمرکز است.
وی گفت: بخش سازماندهی و آمادهسازی منابع، با بهرهگیری از فهرستنویسان متخصص با گرایشهای زبان فارسی، عربی، اردو و انگلیسی، مسئولیت ساماندهی منابع را بر طبق نظام ردهبندی دهدهی دیویی و بر اساس آخرین استانداردهای بین المللی کتابداری برای تمام کتابخانههای سازمان بهصورت متمرکز برعهده دارد.
وی تصریح کرد: هدف اصلی این بخش، شناساندن آثار به خواننده و همچنین سازمان دادن کتابها و منابع دیداری و شنیداری، به گونهای است که بازیابی آنها، توسط مخاطبان آسان و سریع انجام شود.
مهمترین اقدامات ۳ ماهه نخست امسال
رئیس اداره خدمات کتابداری آستان قدس رضوی در ادامه، بیان کرد: ۲۵ هزار و ۲۵۹ نسخه کتاب، نشریه، پایاننامه و منابع دیداری و شنیداری در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۴، توسط افراد حقیقی و حقوقی به این سازمان اهدا شده است.
وی گفت: همچنین شرکت در سی و ششمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران بهصورت حضوری و مجازی در اردیبهشتماه ۱۴۰۴ و خریداری ۲۰ هزار و ۵۷۳ نسخه منبع مطالعاتی به زبانهای فارسی، عربی و لاتین، از جمله اقدامات این اداره در سه ماهه ابتدای سال جاری، به شمار میآید.
نوایی حصار افزود: به همت این اداره در این مدت، ۹ هزار و ۲۳۵ نسخه کتاب و نشریه اهدایی به کتابخانه سیار و اداره مطبوعات سازمان ارسال شده و ۱۸ هزار و ۹۰۳ نسخه کتاب و منبع دیداری و شنیداری به زبانهای فارسی، عربی و لاتین نیز در دفاتر ثبت تالارهای کتابخانه مرکزی و سایر کتابخانههای سازمان و همچنین کتابخانههای موقوفاتی، ثبت شده است.
وی گفت: از دیگر اقدامات اداره خدمات کتابداری در سه ماهه ابتدای سال جاری میتوان به «ورود اطلاعات ۱۴ هزار و ۳۸۱ نسخه کتاب و منابع دیداری و شنیداری خریداری شده در سامانه حسابرس»، «فهرستنویسی، ورود اطلاعات و سازماندهی ۱۴ هزار و ۷۳۸ نسخه کتاب» و «افزودن ۹ هزار و ۱۷۱ رکورد جدید شامل موضوع، نویسنده، تنالگان و...، به بانک مستندات آذرسا»، اشاره کرد.
این مقام مسئول، ادامه داد: همچنین این اداره در این مدت، ۲۰ هزار و ۷۱۰ نسخه کتاب برای تالارها و کتابخانههای سازمان آمادهسازی کرد و ۱۱ هزار و ۵۱۲ نسخه کتاب و منابع دیداری و شنیداری نیز به تالارها و کتابخانههای سازمان تحویل داد.
نوایی حصار در پایان خاطرنشان کرد: ثبت ۱۱ هزار و ۲۰۱ نسخه کتاب در قالب منابع اهدایی کتابخانه حضرت آیتالله واعظزاده خراسانی به کتابخانه بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، از دیگر اقدامات اداره خدمات کتابداری این آستان مقدس در سه ماهه ابتدای سال جاری، محسوب میشود.
نظر شما