در حالی که کشورهای اروپایی بار دیگر از احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه سخن می‌گویند، فضای سیاسی و دیپلماتیک ایران با حساسیت بالایی تحولات پیش‌رو را دنبال می‌کند.
تهدید به بازگشت تحریم‌های سازمان ملل در قالب مکانیسم ماشه، آن هم در شرایطی که آمریکا از برجام خارج شده و اروپا نیز به تعهدات خود عمل نکرده است، عملاً مشروعیت این ابزار را زیر سؤال برده است.
در همین راستا، حبیب قاسمی، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون‌های عمران، اصل ۹۰ و تلفیق بودجه، در گفت‌وگویی تفصیلی تأکید می‌کند که اگر اروپا بخواهد مسیر تهدید و تحریم را دنبال کند، ایران نیز ابزارهای قانونی و راهبردی خود را فعال خواهد کرد؛ و خروج از معاهده NPT می‌تواند یکی از نخستین گام‌های ایران در این مسیر باشد.
کدام تعهد از سوی آن‌ها اجرا شده که حالا نگران تعهدات ایران هستند؟
نماینده مجلس شورای اسلامی، در این گفت‌وگو با اشاره به تهدیدهای اخیر اروپایی‌ها درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه، اظهار کرد: بحث مکانیسم ماشه در واقع برمی‌گردد به تعهداتی که در چارچوب برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تعریف شده بود. این ابزار زمانی معنا دارد که همه طرف‌ها به تعهدات خود پایبند باشند. اما وقتی یک طرف توافق (ایالات متحده) صراحتاً آن را پاره می‌کند و طرف‌های دیگر (اروپایی‌ها) نیز به هیچ‌کدام از تعهداتشان عمل نمی‌کنند، دیگر استفاده از این ابزار، نه‌تنها فاقد وجاهت حقوقی است، بلکه اقدامی غیرمنصفانه و یک‌طرفه تلقی می‌شود.
وی افزود: ما در ایران، بعد از امضای برجام، به‌سرعت گام‌های اساسی و فنی برای اجرای تعهدات برداشتیم. حجم غنی‌سازی را کاهش دادیم، تعداد سانتریفیوژها را محدود کردیم، و حتی بازرسی‌های داوطلبانه فراتر از NPT را پذیرفتیم. اما چه چیزی دریافت کردیم؟ نه تنها تحریم‌ها لغو نشد، بلکه تشدید هم شد. آمریکا از توافق خارج شد و اروپا هم تنها نظاره‌گر باقی ماند. نه اینستکس راه افتاد، نه گشایشی در تجارت بانکی یا نفتی حاصل شد. بنابراین اگر امروز صحبت از مکانیسم ماشه می‌کنند، ما حق داریم بپرسیم: کدام تعهد از سوی آن‌ها اجرا شده که حالا نگران تعهدات ایران هستند؟
عضو کمیسیون تلفیق مجلس خاطرنشان کرد: همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، تعهد یک‌طرفه معنا ندارد. توافق، یعنی دو طرف به‌طور متقابل وظایفی دارند. حال وقتی طرف مقابل شما، چه با اراده و چه با سستی، از انجام تعهداتش سر باز می‌زند، نباید انتظار داشته باشد که شما همچنان به‌صورت کامل به تعهدات‌تان عمل کنید. این عین بی‌عدالتی است.
تعلیق یا خروج از معاهده NPT در چارچوب قوانین بین‌المللی قابل اجراست
قاسمی در ادامه با اشاره به تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه گفت: این تهدیدها، اگرچه ظاهری سیاسی دارند، اما در عمل می‌توانند منجر به بحران‌های جدی در منطقه و نظام بین‌الملل شوند. اروپا باید بداند که ایران دست‌بسته نیست. ما ابزارهای قانونی، حقوقی و راهبردی متعددی داریم. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، تعلیق یا خروج از معاهده NPT است که به‌روشنی در چارچوب بندهای قانونی بین‌المللی قابل اجراست.
وی تصریح کرد: همان‌طور که در مجلس در مقاطع حساس، به دولت در مسیر دفاع از منافع ملی کمک کرده‌ایم، امروز هم اگر طرف‌های غربی بخواهند با فشار سیاسی به مسیر گفت‌وگو ضربه بزنند، ما آماده‌ایم با وضع قوانین جدید، پشتوانه محکمی برای اقدام متقابل دولت فراهم کنیم. مجلس شورای اسلامی این آمادگی را دارد که با تصویب طرح‌ها یا مصوبات فوری، پاسخ متقابل و متناسبی به نقض تعهدات غرب بدهد.
اگر غرب تصور می‌کند می‌تواند بدون هزینه فشار بیاورد، سخت در اشتباه است
عضو کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی مجلس افزود: اگر مکانیسم ماشه فعال شود، این تنها یک اقدام نمادین نیست؛ بلکه عملاً یعنی بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل، تهدید نظامی بالقوه، و زیر سؤال بردن حقوق ملت ایران. در چنین شرایطی، دیگر ادامه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم فاقد معناست. چرا باید اطلاعات فنی حساس تأسیسات خود را در اختیار نهادی بگذاریم که نه از ما در برابر حملات خرابکارانه حمایت می‌کند و نه در برابر ترور دانشمندان ما حتی یک بیانیه صادر می‌کند؟
قاسمی تأکید کرد: ما پیش از این هم اعلام کرده‌ایم که هرگاه حقوق‌مان نقض شود، از ابزارهای قانونی خود استفاده خواهیم کرد. یکی از این ابزارها، دقیقاً همان چیزی‌ست که غرب از آن واهمه دارد: خروج از NPT. این خروج به معنای پایان نظارت‌های گسترده، قطع همکاری با آژانس و بازگشت ایران به سیاست بازدارندگی است. اگر غرب تصور می‌کند می‌تواند بدون هزینه فشار بیاورد، سخت در اشتباه است.
اگر ماشه را بکشید، باید منتظر واکنشی از جنس مقاومت و محاسبه باشید
عضو کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی مجلس گفت: مجلس همگام با دولت، حامی حقوق ملت ایران است. ما نه‌تنها از هر اقدام بازدارنده و منطقی حمایت می‌کنیم، بلکه آمادگی داریم در حوزه قانون‌گذاری، مسیرهای لازم برای حفظ عزت، استقلال و امنیت ملی را هموار کنیم. پیام ما به اروپا روشن است: اگر ماشه را بکشید، باید منتظر واکنشی باشید که از جنس مقاومت و محاسبه است؛ نه از جنس انفعال. و در این مسیر، خروج از NPT محتمل‌ترین و مشروع‌ترین گزینه روی میز جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
وی افزود: با وجود پایبندی ایران به تعهدات، آمریکا از برجام خارج شد و اروپا هم اقدام مؤثری نکرد. امروز که در برابر حملات به تأسیسات‌مان سکوت شده و حقوق‌مان در NPT نادیده گرفته می‌شود، تهدید به مکانیسم ماشه؛ مشروعیت خروج از این معاهده را تقویت می‌کند و مجلس برای حمایت از این تصمیم آمادگی کامل دارد.
نظر شما