حبیب‌الله محمودیان اظهار کرد: کاوش‌های باستان‌شناسی منطقه ایوان در سال ۱۹۷۰ میلادی صورت پذیرفته و این منطقه به‌دلیل شرایط اقلیمی مناسب، جریان رودخانه گنگیر و قلل مرتفع شرق و جنوب شرقی، از مناطق آباد بوده است.

وی خاطرنشان کرد: استقرار در این منطقه از دوران کهن تا امروز استمرار داشته است. هیات مشترک ایران و بلژیک در سال ۱۹۷۰ مکان‌های «میاندار»، «داروند»، «کزآب» (کاژاو)، «میل‌کبود»، «سرتنگ»، «شاله‌شوری»، «تَرَن»، «مامه‌زمان»، «تپه‌سنگر»، «تپه قلعه زرنه»، «کله‌جوب»، «علی‌آقا»، «هَلَشی»، «ساتن»، «روآن بادامین»، «تمینه» و «شاپن» را در منطقه ایوان، مورد پژوهش قرار داده است.

این باستان‌شناس توضیح داد: واندنبرگ به مدت ۱۵ سال به بررسی و شناسایی گورستان‌های کلکولتیک، مفرغ، آهن و استقرارگاه‌های احتمالی آن‌ها در استان ایلام پرداخت، او پس از شناسایی گورستان جوب گوهر در سال ۱۹۷۰ در فاصله ۵ کیلومتری شرق رود گنگیر، اولین کاوش باستان‌شناختی در منطقه را رقم زد و سپس به کاوش در گورستان بان‌کبود (پلیه ۱ و ۲) در حاشیة رود گنگیر، آتشکده سیاه‌گل (سه‌پا یا سه‌کل) و بنای گوریه پرداخت.

محمودیان گفت: واندنبرگ قدمت دشت ایوان را بین ۲۳۰۰ تا ۲۱۰۰ قبل از میلاد گاه‌نگاری کرده و آثار و شناسه‌های فرهنگی مکشوفه را متعلق به دوران فرهنگی عصر برنز و آهن دانسته است.

این استاد باستان‌شناسی پیش از تاریخ تشریح کرد: شهرستان ایوان در سال‌های ۱۳۸۰-۱۳۸۱ توسط هیئت باستان‌شناسی سازمان میراث فرهنگی استان ایلام به سرپرستی بیان پیرانی مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. در این بررسی، چهار محوطه قلعه کوریا، قلعه شمیران، بنای گنبد جهانگیر و مجموعه بناهای گوریه و کَلَک شناسایی شدند و در سال ۱۳۸۲ به ترتیب با شماره‌های ۸۴۵۶، ۸۴۵۸، ۸۴۶۰ و ۸۴۶۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیدند.

وی افزود: فصل سوم بررسی منطقه در سال ۱۳۸۴ توسط آقای علی نورالهی و فصل چهارم در سال ۱۳۸۵ توسط آقای صیاد سلطانی انجام شد.

این باستان‌شناس گفت: بررسی و شناسایی حوضه آبگیر سد کنگیر در سال ۱۳۸۶ به آقای ابراهیم مرادی واگذار شد که در این حوضه ۱۱ اثر باستانی شناسایی شد.

محمودیان بیان کرد: از این ۱۱ اثر، ۳ محوطه «گوریه»، «زیج» و «دارساول» به‌دلیل تراز آب سد، در معرض خطر قرار گرفتند و در برنامه فاز دوم مطالعات باستان‌شناسی، کاوش در این محوطه‌ها در دستور کار پژوهشکده باستان‌شناسی قرار گرفت.

این باستان‌شناس اضافه کرد: بررسی و شناسایی آثار تاریخی - فرهنگی این شهرستان به وسیله هیئت باستان‌شناسی میراث فرهنگی استان ایلام به سرپرستی آقای خانزادی در سال ۱۳۸۸ نیز ادامه یافت.

وی افزود: در این بررسی‌ها، تعداد زیادی از محوطه‌های باستانی، گورستان‌ها و استقرارگاه‌های باستانی شناسایی و ثبت شدند که نشان‌دهنده غنای فرهنگی و تاریخی منطقه ایوان است.