طرح ۱۰ ساله با هدف حذف گونه‌های مهاجم غیربومی مانند کهور پاکستانی و جایگزینی آن‌ها با درختان بومی و سازگار با اقلیم جزیره قشم آغاز شده است.

طرح احیای پوشش گیاهی قشم که فراتر از یک برنامه دولتی است، با تکیه بر دانش بومی و فرهنگ مشارکت‌محور مردم قشم، گام بزرگی در راستای احیای زیست‌بوم و منابع آبی جزیره برمی‌دارد.

این طرح جامع، جزیره را به ۱۰ منطقه تقسیم کرده و قرار است طی هر سال، عملیات پاکسازی و کاشت در یکی از این مناطق انجام شود و هدف اصلی آن، علاوه بر بازسازی پوشش گیاهی، حفظ منابع آبی و احیای خاک حاصلخیز جزیره است.

در حقیقت این طرح محیط زیستی، تلاش فرهنگی و اجتماعی برای احیای ارتباط دیرینه مردم با طبیعت است. با تلفیق دانش نوین و حکمت بومی، این طرح می‌تواند الگویی موفق برای سایر مناطق درگیر با مسائل محیط زیستی باشد.

آنچه طرح احیای پوشش گیاهی قشم را از سایر پروژه‌های مشابه متمایز می‌کند، رویکرد همه‌جانبه و پیوند عمیق آن با فرهنگ و دانش بومی است. موفقیت یک طرح زیست‌محیطی به تنهایی با بودجه و حمایت دولتی تضمین نمی‌شود، بلکه مشارکت فعال مردم محلی، به ویژه در مناطقی مانند قشم که پیوندی ناگسستنی با طبیعت دارند، بسیار حائز اهمیت است.

طرح احیای پوشش گیاهی قشم با تکیه بر این اصل، مردم را از مصرف‌کننده به شریک اصلی در حفظ محیط زیست تبدیل می‌کند. این رویکرد نه تنها باعث افزایش حس مسئولیت‌پذیری می‌شود، بلکه دانش و تجربه بومی را نیز به عنوان یک سرمایه ارزشمند وارد پروژه می‌کند.

عمق پیوند مردم قشم با طبیعت در گاه‌شمارهای سنتی چهار فصله قشم

فعال محیط زیست جزیره قشم ضمن قدردانی از منطقه آزاد قشم برای تأمین بخشی از هزینه‌های پروژه احیای پوشش گیاهی جزیره، گفت: موفقیت این طرح به مشارکت همه‌جانبه مردم محلی، شرکت‌های فعال در جزیره، به ویژه صنایع آلاینده، وابسته است.

زینت دریایی تاکید کرد: این صنایع باید با مشارکت در این طرح، سهم خود را در جبران خسارات محیط زیستی ادا کنند.

وی با اشاره به گاه‌شمار سنتی چهار فصله قشم، گفت: این گاه‌شمار بر اساس دقیق‌ترین اصول نجومی و طبیعی طراحی شده و نشان‌دهنده عمق پیوند مردم با طبیعت است.

این فعال محیط زیست تصریح کرد: این تقویم بومی، علاوه بر تنظیم زندگی روزمره، مبنای آیین‌های زیست‌محور و مشارکت‌های اجتماعی بوده است و استفاده از این دانش کهن در زمان‌بندی کاشت و داشت، می‌تواند کارایی طرح را به شدت افزایش دهد.

دریایی خاطرنشان کرد: همچنین مراسمی مانند "عیش گل" که در گذشته مردم روستاها به صورت جمعی خانه‌ها را کاه‌گل و آبراه‌ها را پاکسازی می‌کردند، نمونه‌ای عالی از پیوند فرهنگ با حفاظت از محیط زیست است که این سنت‌ها نشان می‌دهند که مشارکت اجتماعی برای حفظ محیط زیست، ریشه در فرهنگ مردم قشم دارد.

وی تاکید کرد: احیای این روحیه مشارکت‌محور، می‌تواند به موفقیت طرح‌های محیط زیستی جدید کمک شایانی کند.