قدم‌هایی که علاوه بر ثبت ۱۲۱ اثر موزه‌ای، این سازمان را در مسیر ثبت میراث «زیارت رضوی»، در فهرست میراث ناملموس جهانی یونسکو نیز، قرار داده است.
یکی از راه‌های معرفی میراث نفیس ملموس و ناملموس کشور، ثبت آثار و منابع در حافظه جهانی یا ملی است.
در واقع، اثری که در فهرست جهانی و ملی ثبت می‌شود، به ویترینی جهانی، با تماشاگرانی از سراسر دنیا، راه یافته است.
موزه آستان قدس رضوی نیز، نگاه خاصی به این امر داشته تا جایی که بافاصله زیادی از سایر موزه‌های ایران و خراسان رضوی، دارای بیشترین اثر ثبت ملی در کشور است.
در مصاحبه پیش رو، باحجت‌الاسلام‌والمسلمینن سید جلال حسینی، رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به گفت‌وگو نشستیم تا با دستاوردهای این آستان مقدس، در حوزه ثبت ملی و جهانی آثار موزه‌ای، بیشتر آشنا شویم.
از معرفی آثار موزه تا جذب بازدیدکننده
رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، عنوان می‌کند: حرم مطهر حضرت رضا (ع) نه‌تنها مکانی مقدس، بلکه گنجینه‌ای بی‌نظیر از تاریخ و فرهنگ ایران اسلامی، با قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسینی، می‌افزاید: در این میان، عشق و ارادت شیعیان به ساحت نورانی حضرت ثامن‌الحجج (ع)، اساسی‌ترین عامل وقف و اهدای اشیای گرانبها و کم‌نظیر به این مکان مقدس، محسوب می‌شود.
وی می‌گوید: این سازمان در راستای معرفی واقفان نفایس رضوی و آثار اهدایی و همچنین ترویج سنت نیکوی وقف، اقدام به نمایش منتخبی از این آثار ارزشمند در موزه‌های زیرمجموعه خود در ۱۷ گنجینه تخصصی در ۵ ساختمان مجزا در مشهدمقدس، کرده است.
این مقام مسئول ادامه می‌دهد: شکی نیست که ارائه و معرفی این آثار، نشانه‌هایی از ایمان و اخلاص هنرمندان و ارادتمندان اهل بیت ائمه اطهار (ع) که در ۱۰۰۰ سال گذشته در مجموعه‌های این آستان مقدس به کار رفته و یا وقف شده است را، در معرض دید علاقه‌مندان به آثار تاریخی و فرهنگی، قرار داده است.
وی، تصریح می‌کند: همچنین این سازمان در راستای معرفی هر چه بیشتر میراث ملموس و ناملموس آستان قدس رضوی، در مسیر ثبت این میراث نفیس در فهرست جهانی و ملی وارد شد.
این اقدام، نه‌تنها نقش مهمی در ماندگاری و حفاظت هر چه بیشتر از سرمایه ملی ایران دارد، بلکه در حوزه جذب گردشگر برای کشور و بازدیدکننده از موزه‌های این آستان مقدس نیز، اثرگذار است.
ثبت ملی ۱۲۱ اثر رضوی
رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در ادامه، بیان می‌کند: دراین راستا، «جزوات قرآنی عثمان بن حسین وراق» به‌عنوان اولین اثر موزه رضوی، در سال ۱۳۸۶، در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد، اما متأسفانه تا ۱۳ سال بعد، هیچ اثر دیگری، به ثبت ملی نرسید.
وی می‌افزاید: از سال ۱۳۹۸، این سازمان، در راستای دو اصل ۱۰ و ۱۴ سیاست‌های کلان آستان قدس رضوی با هدف حفظ، صیانت و معرفی آثار تاریخی، فرهنگی و هنری این مجموعه بزرگ موقوفاتی به‌صورت جدی نسبت به معرفی و ثبت میراث ملموس و ناملموس این آستان مقدس در فهرست آثار ملی و معنوی ایران، اقدام کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی، ادامه می‌دهد: از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ و به همت مدیران و کارشناسان موزه رضوی، ۶۵ اثر، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید، اما تلاش و پیگیری‌های آنان، اتفاق مهم دیگری را در سال ۱۴۰۳، رقم زد.
وی در این باره، می‌گوید: تنها در سال گذشته با ثبت ۵۶ اثر جدید، شمار آثار ملی موزه رضوی به ۱۲۱ اثر رسید.
از جمله این میراث گرانبها می‌توان به مصحف شریف مشهد رضوی، قالی‌های نفیس، آثار خوشنویسی، سکه‌های ولایتعهدی امام رضا (ع) و دیگر اشیای تاریخی، اشاره کرد.
وی همچنین، عنوان می‌کند: استان خراسان رضوی با دارابودن بیشترین آثار ثبت ملی ایران، در ثبت آثار در بین استان‌های کشور، پیشرو است.
در این میان، از مجموع ۱۸۳ اثر ثبت شده خراسان رضوی، ۱۲۱ اثر متعلق به موزه‌های آستان قدس رضوی است. بعد از آن، موزه‌های میراث فرهنگی استان با ۴۶ اثر و موزه‌های اوقاف و امور خیریه استان با ۱۶ اثر، قرار دارد.
توجه به ثبت میراث ناملموس حرم رضوی
حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسینی در خصوص ثبت میراث ناملموس آستان قدس رضوی نیز، می‌گوید: سازمان در راستای اصل ۹ سیاست‌های کلان این آستان مقدس، ثبت موضوع «زیارت رضوی» را در دستور کار خود قرار داد چنان‌که در سال ۱۳۹۹، توانست این موضوع را در فهرست میراث معنوی ملی ایران، ثبت کند و گامی تازه برای معرفی میراث ناملموسِ مجموعه حرم مطهربه جهانیان، بردارد.
وی، می‌افزاید: در حقیقت، با تکمیل و ارسال پرونده ثبت «زیارت رضوی» در سال ۱۴۰۲ به سازمان جهانی یونسکو، به منظور ثبت در فهرست میراث ناملموس جهانی، حرکتی نو آغاز شد که، امیدواریم به زودی این امر نیز، محقق شود.
این مقام مسئول، بیان می‌کند: پس از آن، دو آیین «خطبه‌خوانی» و «صفه‌خوانی» که قدمت تاریخی دارند، انتخاب و ضمن مستندنگاری، اطلاعات لازم به‌منظور تکمیل پرونده آنها جمع‌آوری و پس از دفاع در جلسات استانی و در نهایت با کسب موافقت شورای ثبت ملی کشور، این دو آیین نیز در اواخر سال ۱۴۰۲، در فهرست میراث ناملموس کشور، ثبت ملی شد.
وی، خاطرنشان می‌کند: موزه آستان قدس رضوی به‌عنوان موزه برگزیده کشور توسط ایکوم (شورای بین‌المللی موزه‌ها) در سال ۱۴۰۴، در پرتوی عنایات حضرت رضا (ع) و به پشتوانه نگاه ویژه مدیران ارشد این آستان مقدس به ثبت ملی و جهانی نفایس رضوی، همچنان به فعالیت‌ها و تلاش‌های خود در این مسیر ادامه می‌دهد تا نویدبخش آینده‌ای درخشان در معرفی آثار این گنجینه بی‌بدیل در سطح ملی و جهانی، باشد.
نظر شما