در ادامه همکاری‌های علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی با نخبگان و دانشگاهیان جهان اسلام، کارگاه تخصصی «آشنایی باهنر و معماری حرم مطهر رضوی، با تأکید بر دوره تیموری و اقدامات امیرعلی شیر نوایی» با حضور استادان دانشگاه‌های شهر سمرقند ازبکستان در دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)، برگزار شد.
آموزش زبان فارسی، مدخلی برای پیوندهای فرهنگی
دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)، در روزهای اخیر میزبان جمعی از استادان زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه‌های کشور ازبکستان بوده است.
این استادان که عمدتاً از شهر سمرقند، مهد تاریخ، فرهنگ و تمدن آمده‌اند، به‌منظور شرکت در دوره بازآموزی زبان فارسی در این دانشگاه، حضور یافته‌اند.
این گروه در حوزه‌های زبان‌شناسی، ادبیات و تاریخ در دانشگاه‌های کشور خود تدریس می‌کنند و حضور آنها در مشهد، فرصتی مغتنم برای تبادل فرهنگی میان دو ملت هم‌ریشه و هم‌زبان است.
میراث معماری تیموری در حریم قدس رضوی
در راستای این تعامل فرهنگی، با همکاری معاونت ترویج و اجتماعی‌سازی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی و دانشگاه امام رضا (ع)، کارگاه «معرفی هنر و معماری حرم مطهر رضوی»، در دو جلسه برگزار شد.
این کارگاه به همت بهزاد نعمتی، مدیر همکاری‌های علمی و پژوهشگر گروه فرهنگ و هنر بنیاد پژوهش‌های اسلامی، برگزار شد.
تمرکز اصلی این کارگاه بر معرفی معماری و هنر دوره تیموری، به‌ویژه نقش امیرعلی شیر نوایی، شخصیت برجسته فرهنگی و وزیر دانشمند سلطان حسین بایقرا، در آبادانی مشهد و حرم مطهر بود؛ شخصیتی که در حافظه فرهنگی مردم ازبکستان نیز، جایگاهی ویژه دارد.
در این کارگاه، اقدامات مهم دوره تیموری همچون احداث مسجد جامع گوهرشاد، مدرسه علمیه شاهرخیه، ایجاد چهارباغ دارالحکومه شهر مشهد، برپایی رواق دارالحفاظ و جاری‌سازی نهر چشمه گیلاس به داخل شهر، بررسی شد.
این اقدامات، سهمی به سزا در رونق شهر مشهد و گسترش فضای زیارتی و علمی حرم مطهر رضوی داشته‌اند و آغاز فصلی تازه در شکوفایی این مجموعه مقدس را، رقم زدند.
از اسناد تاریخی تا بازدید میدانی
جلسه نخست این کارگاه، در تالار شهید چمران دانشگاه امام رضا (ع) برگزار شد.
در این نشست، نقشه‌ها و تصاویر تاریخی حرم مطهر که از آرشیو کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی استخراج شده بود، مبنای ارائه مطالب، قرار گرفت.
جلسه دوم نیز به‌صورت میدانی و در فضای معنوی اماکن متبرکه حرم مطهر رضوی برگزار شد.
در این نشست، استادان شرکت‌کننده با تحولات تاریخی، هنری و معماری حرم به‌ویژه بناهای دوره تیموری، آشنا شدند.
تماشای جلوه‌های هنر ایرانی‌اسلامی در حرم مطهر رضوی
در بازدید روز دوم، استادان از صحن انقلاب، ایوان امیرعلی شیر نوایی (ایوان طلا)، مسجد جامع گوهرشاد، مدرسه تاریخی دو درب و مدرسه تاریخی پریزاد، دیدن کردند.
در این بازدید، کتیبه احداث ایوان طلا با نام سلطان حسین بایقرا، کتیبه‌های مسجد گوهرشاد که نام معمار برجسته آن، قوام‌الدین شیرازی، و فرزند شاهرخ تیموری، بایسنغر میرزای گورکانی را در بردارد، موردبررسی قرار گرفت.
همچنین استادان با انواع کاشی‌های معرق، زیر رنگی و معقلی در این بناهای تاریخی، آشنا شدند.
این برنامه، مورد استقبال گرم استادان قرار گرفت و در جریان بازدید، بحث‌هایی درباره وجوه اشتراک و تفاوت معماری دوره تیموری در مشهد و سمرقند، به‌ویژه با بناهای شاخص میدان ریگستان، در میان شرکت‌کنندگان، مطرح شد.
پایان یک دیدار، آغاز یک پیوند
این کارگاه، فرصتی برای آشنایی استادان سمرقند با جلوه‌های هنر اسلامی ـ ایرانی و زمینه‌ساز تعاملات علمی آینده در حوزه‌های معماری، هنر و مطالعات تمدنی، بود.
بی‌تردید، نگاه تمدنی به مشهد و حرم رضوی، می‌تواند نقش‌آفرین ارتباطات فرهنگی نوینی در جهان اسلام، باشد.
نظر شما