به نظر شما چگونه میتوان مفهوم و پدیدهای مانند «استعمار» را برای نوجوانان و عموم مخاطبان با زبان شیوا و بهاصطلاح همهفهم، بیان کرد؟ بیان برخی از موضوعات برای اقشار مختلف ازجمله نوجوانان، شاید در وهله نخست کار سادهای به نظر برسد، اما در عمل پیچیدگیها و ظرافتهای خاص خود را دارد. اصولاً برای تفهیم مطالب به نوجوانان و جوانان، باید از روشهای تعاملی و جذاب استفاده کرد. باید به علایق و نیازهای آنها توجه داشت و مطالب را به زبانی ساده و قابل فهم ارائه داد.
اما پرداختن به موضوعی مانند استعمار و دسیسههای آن، یکی از موضوعاتی است که در شرایط خاص میهن عزیزمان ایران اسلامی و پس از تهاجم رژیم جعلی صهیونیستی به کشورمان که با حمایت آمریکای جنایتکار انجام شد، میتواند مناسبت و موضوعیت داشته باشد. درهمین زمینه به این متن توجه کنید: «... ناپلئون بناپارت، سردار فرانسوی در سال ۱۷۹۸ میلادی با ۱۹۰ کشتی و ۵۴۰ هزار سرباز برای تصرف سرزمین مصر، کشورش را ترک کرد. هنوز کشتیهای ناپلئون به ساحل مصر نرسیده بودند که او پیامی برای مردم مصر فرستاد و در پایان، آن را با نام «ژنرال علی پاشا» امضا کرد.او مدعی بود مسلمان شده است. ناپلئون برای آنکه دل مصریها را بدست آورد مانند یک مسلمان رفتار میکرد. هنگامی که با بزرگان مصری صحبت میکرد، در میان گفتوگو ناگهان میگفت: «به پیغمبر صلوات بفرستید»، در سخنرانیهایش همیشه میگفت «ما مسلمانها...» و در آغاز نامهها و فرمانهایش به یگانگی خداوند و پیامبری حضرت محمد(ص) شهادت میداد...».
آنچه بیان شد، بخشهایی از کتاب «سرگذشت استعمار» است. اما دلیل پرداختن به این موضوع، تأکید تولیت معزز آستان قدس رضوی در زمینه ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، بهویژه در میان زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی عالم آلمحمد حضرت امام رضا(ع) است. در ادامه به اختصار با بخشهایی از این مجموعه سه جلدی ارزشمند آشنا میشویم.
آشنایی با «سرگذشت استعمار»
«سرگذشت استعمار» مجموعهای تاریخی- سیاسی است که به همت انتشارات «سوره مهر» در سال۱۴۰۲ روانه کتابفروشیها شد. «مهدی میرکیایی» که تألیف این اثر ۱۵جلدی را برعهده داشته، آن را با نگاهی به تاریخ استعمار در جهان و کشورهای دخیل در استثمار ملتها نوشته است. در این کتاب مطالب و موضوعات مورد بحث در قالب داستان و برای مخاطبان نوجوان بهویژه رده سنی بالای ۱۳سال بیان شده است.
هر چند این مجموعه یک اثر جدی تاریخی- سیاسی است، اما قابل استفاده برای عموم علاقهمندان حتی کهنسالان بوده و همگی میتوانند مخاطب کتاب «سرگذشت استعمار» باشند. این کتاب علاوه بر مجموعه ۱۵جلدی آن، در سه جلد فشرده با عنوان «دوره سهجلدی مجموعه سرگذشت استعمار» نیز از سوی انتشارات سوره مهر در سالهای گذشته روانه بازار نشر شده است. مهدی میرکیایی، نویسنده مجموعه ۱۵جلدی «سرگذشت استعمار» دانشآموخته دکترای تاریخ ایران پس از اسلام و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی است.
دلیل پرداختن به معرفی این کتاب در این نوشتار، بیانات رهبر فرزانه انقلاب در دیدار سالهای گذشته خود با نویسندگان و اهل قلم در معرفی این کتاب برای مطالعه و آشنایی با چگونگی غارت کشورهای دیگر توسط استعمارگران بوده است. همچنین آیتالله احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی هم خواندن این مجموعه را به اقشار مختلف مردم و بهویژه جوانان توصیه و بیان کرده: «... این کتاب با قلمی بسیار زیبا و متنی روان، حقایقی از تاریخ استعماری غرب را به تصویر میکشد و میتواند نگاهی واقعبینانه به نسل جوان بدهد تا مرعوب غرب نباشند...».
ضمن اینکه تولیت آستان قدس رضوی اعلام آمادگی کرده آستان قدس رضوی این مجموعه را به زبانهای عربی و اردو ترجمه و چاپ کند تا در حرم مطهر رضوی برای مطالعه و بهرهبرداری در اختیار زائران حضرت رضا(ع) قرار گیرد.
هم اکنون، دوره سهجلدی این اثر در بخش تالار مطالعه نوجوانان پسر در کتابخانه مرکزی حرم مطهر امام رضا(ع) موجود بوده و نوجوانان علاقهمند میتوانند با مراجعه به این تالار از مطالعه این اثر ارزشمند بهرهمند شوند.
چگونگی بیان «سرگذشت استعمار» برای مخاطبان
همچنانکه بیان شد، نویسنده در این مجموعه تلاش دارد مخاطبان و بهویژه نوجوانان را با سرگذشت استعمار و اتفاقهایی که در قرنهای گذشته افتاده، آشنا کند و مخاطب را به جهان آن روز دنیای غربی و اروپایی و رقابتهایی که میان آنها شکل گرفته، ببرد.
عناوین موضوعات و داستانها بهگونهای برگزیده شده که خواننده در قالب داستان، مطالب را بهراحتی دنبال کرده و در پایان هر داستان میتواند با هدف و یا موضوع خاص مورد نظر در دل داستان که مرتبط با مفاهیم و موضوعات استعمار است، آشنا شود. موضوعات و داستانهایی با عناوین «وصیتنامه حضرت آدم(ع)»، «بردهها بیمه میشوند»، «پیت الماس»، «میخواهم خودم را بخرم»، «گذرنامه بهشت»، «نفرین ابدی»، «راهپیمایی اشکها»، «صیاد در دام»، «قانون سیاه»، «ازدواج با دریا»، «شاه در سبد»، «زنی به جای مردان»، «افطار در کلیسا»، «تاج در گهواره»، «سرهنگ بیسواد»، «۶۶ بار زیر قولشان زدند»، «روزنامهنگاری که یک کشور را خرید»، «آگهی برای استخدام آدمکش»و... از جمله موضوعات مطرح شده در فصلهای مختلف این اثر ارزشمند سهجلدی است که هر یک با داستان و قصهای جذاب، خواننده را به عمق وقایع و اتفاقات مرتبط با استعمار و... میبرد. مجموعه سرگذشت استعمار(دوره سه جلدی) یک اثر ماندگار و جذاب برای نوجوانهایی است که میخواهند از حقایق تاریخی جهان اطلاع یابند. حقایقی که رهبران و سردمداران کشورهای غربی تلاش در تحریف یا انکار آنها دارند. دزدهای پلیدی که با سرمایه و ثروت کشورهای دیگر، پولدار شدند و دیگر ملتها را با ظلم و بیعدالتی در موضع ضعف و فقر نگه داشتند.
«زنی به جای مردان»
در اینجا به عنوان نمونه، بخشهایی از داستان «زنی به جای مردان» از این کتاب را به اختصار بیان میکنیم.
«... هنگامی که سلطان مراد عثمانی، جانشین سلطان سلیمان، از آشفتگی و آشوبهای داخلی ایران باخبر شد، تصمیم گرفت با سپاهی بزرگ که خودش مدعی بود تعداد سربازان آن به ۳۰۰هزار نفر میرسد به ایران حمله کند. شاه محمد در برابر حمله عثمانی آنقدر ضعف نشان داد که همسرش «مهدعلیا» فرماندهی سپاه ایران را به عهده گرفت و در نبردی در قفقاز، عثمانیها را شکست داد. مهدعلیا تصمیم داشت ارتش ایران را دوباره به حرکت درآورد، اما سران سپاه به تقسیم غنایم مشغول شدند و از دستور او سرپیچی کردند، مهد علیا قهر کرد و به قزوین برگشت. فرماندهان سپاه هم که نگران بودند او از آنها نزد شاه بدگویی کند، به قزوین رفتند و در برابر شاه، تهمتهای فراوان به او زدند و سپس او را جلو شاه ضعیفالنفس، خفه کردند...».
نظر شما