به‌گزارش قدس آنلاین، در سال‌های اخیر، مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی، ازجمله تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی، نوسان‌های ارزی، محدودیت‌های بانکی و همچنین کاستی‌های زیرساختی در بخش‌های مختلف حمل‌ونقل، اقامتی و خدماتی، موجب کندی روند رشد و توسعه این صنعت حیاتی شده است. این وضعیت، فرصت‌های اقتصادی و فرهنگی عظیمی را که گردشگری می‌تواند برای کشور به ارمغان بیاورد، محدود کرده است.
با این حال، در میان انواع مختلف گردشگری، دو حوزه خاص در صنعت گردشگری ایران وجود دارند که از ظرفیت‌های بالقوه بسیار بالایی برای جذب گردشگر، ایجاد درآمد ارزی و همچنین ارتقای چهره بین‌المللی کشور برخوردار هستند: گردشگری زیارت و گردشگری درمانی. این دو حوزه، علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، دارای ابعاد فرهنگی، اجتماعی و مذهبی عمیقی نیز هستند که می‌توانند به عنوان موتور محرکه اصلی برای احیا، نجات و توسعه پایدار صنعت گردشگری ایران عمل کنند.
در این گزارش، به تفکیک به بررسی هر یک از این حوزه‌ها، فرصت‌ها و چالش‌های پیش رو و همچنین راهکارهای پیشنهادی برای غلبه بر موانع و دستیابی به اهداف توسعه پرداخته خواهد شد. درنهایت، بر نقش هم‌افزایی این دو حوزه و چگونگی ایجاد بسته‌های ترکیبی جذاب برای جذب طیف وسیع‌تری از گردشگران تأکید خواهد شد.
گردشگری زیارت، ظرفیت‌های بی‌نظیر و راهکارهای توسعه
ایران، به عنوان یکی از کشورهای با پیشینه غنی مذهبی و تاریخی در جهان اسلام، مفتخر به میزبانی از حرم‌های مطهر ائمه اطهار(ع)، فرزندان و نوادگان ایشان و همچنین بارگاه‌های متبرک و اماکن مقدس اسلامی متعدد به ویژه بارگاه منور حضرت علی بن موسی الرضا(ع) است. این حجم عظیم از زائران، ظرفیت فوق‌العاده‌ای را برای توسعه گردشگری زیارت در ایران فراهم می‌آورد.اشتراکات عمیق مذهبی، تاریخی و فرهنگی میان ایران و بسیاری از کشورهای اسلامی، به‌ویژه کشورهای شیعه‌نشین، نقش تسهیل و تسریع کننده مهمی در جذب زائران ایفا می‌کند. این اشتراکات، حس آشنایی و نزدیکی در زائران خارجی ایجاد کرده و انگیزه سفر را تقویت می‌کند.از سوی دیگر توسعه گردشگری زیارت، به طور مستقیم و غیرمستقیم، منجر به ایجاد فرصت‌های شغلی متنوع و پایدار در بخش‌های گوناگون اقتصادی می‌شود که بی‌تردید یکی از جدی‌ترین نیازهای جامعه امروز ایران مسئله شغل است .
راهکارهای توسعه:
شناسایی و تمرکز بر بازارهای هدف استراتژیک؛ تدوین برنامه‌های عملیاتی مشخص برای جذب زائران از کشورهایی که بیشترین ظرفیت را دارند.- تولید محتوای چندرسانه‌ای جذاب؛ ساخت مستندهای کوتاه، کلیپ‌های تصویری، تورهای مجازی سه‌بعدی از اماکن زیارتی و تولید محتوای متنی غنی به زبان‌های مختلف (عربی، اردو، انگلیسی، آذری و...).
حضور فعال در شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی برای معرفی جاذبه‌ها، اطلاع‌رسانی وپاسخ به پرسش‌های زائران.
بسته‌های سفر متناسب با بودجه‌های مختلف؛ ارائه پکیج‌های لوکس (هتل‌های ۵ ستاره و خدمات ویژه)، اقتصادی (با اقامت در زائرسراها و هتل‌های ۳ ستاره) و خانوادگی.
بسته‌های سفر با تمرکز بر تجربه‌های معنوی شامل شرکت در مراسم مذهبی خاص، جلسه‌های سخنرانی و برنامه‌های فرهنگی.
خدمات ترانسفر و حمل‌ونقل در داخل کشور؛ ارائه خدمات حمل‌ونقل راحت و ایمن میان اماکن زیارتی و شهرهای مختلف.
تربیت کادر خدماتی مسلط به زبان‌های خارجی؛ آموزش کارکنان هتل‌ها، رستوران‌ها، مراکز فروش سوغات، راهنمایان تور و پرسنل حمل‌ونقل به زبان‌های عربی، اردو، انگلیسی و زبان‌های پرکاربرد دیگر.
آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم زائران؛ برگزاری دوره‌های آموزشی برای پرسنل خدماتی و راهنمایان تور با هدف شناخت بهتر فرهنگ و عقاید و انتظارات زائران از کشورهای مختلف، به‌ویژه کشورهای عربی و آسیای جنوبی.
ایجاد و توسعه کریدورهای زیارتی مشترک با همکاری کشورهای همسایه.
تبادل تجربیات و الگوبرداری از کشورهای موفق در زمینه مدیریت و توسعه گردشگری زیارت، مانند مالزی، ترکیه و یا حتی کشورهای همسایه که در جذب زائران عتبات عالیات تجربه دارند.
همکاری با سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان همکاری اسلامی (OIC) و سازمان گردشگری جهانی (UNWTO) برای دریافت مشاوره و مشارکت در پروژه‌های مشترک.
گردشگری سلامت؛ فرصتی طلایی برای جذب ارز
ایران، با برخورداری از متخصصان برجسته و پزشکان حاذق در رشته‌های مختلف پزشکی، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مجهز به فناوری‌های روز دنیا، هزینه‌های درمانی رقابتی و به مراتب پایین‌تر از کشورهای توسعه‌یافته و همچنین وجود جاذبه‌های طبیعی و درمانی منحصربه‌فرد، ظرفیت بسیار بالایی برای تبدیل شدن به یک مقصد مهم و قطب گردشگری درمانی در سطح منطقه و حتی جهان دارد.
هزینه‌های درمانی کاملاً رقابتی؛ یکی از مهم‌ترین مزیت‌های ایران در حوزه گردشگری درمانی، اختلاف فاحش هزینه‌های درمانی در مقایسه با کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی و برخی کشورهای منطقه مانند ترکیه و امارات است. این موضوع، به‌ویژه برای بیمارانی که توانایی پرداخت هزینه‌های سنگین درمان در کشورهای خود را ندارند، جذابیت بسیار بالایی ایجاد می‌کند.
کیفیت بالای تخصص و مهارت پزشکان؛ ایران در سال‌های اخیر، شاهد تربیت پزشکان و جراحان فوق‌العاده ماهر و متخصص در بسیاری از رشته‌های پزشکی بوده است.
جاذبه‌های طبیعی درمانی و آب‌های معدنی؛ ایران از منابع غنی آب‌های گرم و معدنی برخوردار است که خواص درمانی فراوانی برای بیماری‌های مفصلی، پوستی و گوارشی دارند. شهرهایی مانند سرعین (اردبیل)، محلات (مرکزی)، رامسر (مازندران) و ارومیه (آذربایجان غربی) از مقاصد مهم گردشگری سلامت با محوریت آب‌درمانی محسوب می‌شوند.
ایران‌هراسی معکوس؛ با ارائه خدمات با کیفیت و موفقیت‌های درمانی، می‌توان تصویر مثبتی از نظام سلامت ایران در سطح بین‌المللی ایجاد و به نوعی «ایران‌هراسی» را معکوس کرد.
راهکارهای توسعه:
ارتقای کیفیت خدمات و امکانات بیمارستان‌ها؛ اخذ گواهی‌نامه‌های بین‌المللی معتبر برای بیمارستان‌ها و کلینیک‌هایی که هدفشان جذب بیماران خارجی است
تجهیز مراکز درمانی منتخب با فناوری‌های پزشکی نوین و مدرن و به‌روزرسانی مستمر تجهیزات.
ایجاد و توسعه مراکز تخصصی بیماری‌های خاص مانند مراکز سرطان، مراکز ناباروری، مراکز جراحی‌های پیچیده و مراکز بازتوانی.
ایجاد اقامتگاه ویژه بیماران بین‌المللی در نزدیکی بیمارستان‌ها، با امکانات رفاهی و خدماتی مناسب.
بازاریابی، برندسازی و دیپلماسی سلامت:
شناسایی و هدف‌گذاری دقیق بازارهای بالقوه؛ تمرکز بر جذب بیماران از کشورهایی که نیازهای درمانی مشابه با توانمندی‌های ایران دارند و همچنین کشورهایی که هزینه‌های درمانی در آن‌ها بالاست.
حضور فعال و هدفمند در نمایشگاه‌ها و کنگره‌های بین‌المللی در حوزه پزشکی (گردشگری سلامت (مانند نمایشگاه‌های Medica در آلمان، Arab Health در دبی و کنگره‌های تخصصی پزشکی.
ایجاد سکوهای برخط بین‌المللی:
وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های چندزبانه با معرفی جامع پزشکان، مراکز درمانی، تخصص‌ها، هزینه‌ها و انواع خدمات.
ارائه بسته‌های تور درمانی شامل مشاوره برخط، رزرو وقت پزشک، هتل و پرواز.
نظام رتبه‌بندی شفاف برای پزشکان و مراکز درمانی بر اساس نظرات بیماران.
برندسازی ملی برای گردشگری سلامت ایران؛ ایجاد یک برند قوی و قابل اعتماد برای «سلامت ایران» در سطح بین‌المللی.
همکاری با شرکت‌های تسهیلگر بین‌المللی؛ ایجاد قرارداد با شرکت‌هایی که به صورت تخصصی در زمینه جذب بیماران خارجی و ارائه خدمات درمانی فعالیت می‌کنند.
برنامه‌های تبادل پزشک و دانشجو برای انتقال دانش و تجربه و ارتقای سطح علمی.
آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی:
آموزش زبان خارجی به کادر درمانی؛ پزشکان، پرستاران و پرسنل خدماتی باید به زبان‌های رایج بین‌المللی (به‌ویژه انگلیسی و عربی) تسلط کافی برای برقراری ارتباط مؤثر با بیماران خارجی داشته باشند.
آشنایی کادر درمانی با فرهنگ‌ها و آداب و رسوم مختلف؛ برگزاری دوره‌های آموزشی برای افزایش درک فرهنگی و توانایی مدیریت تعامل با بیماران از کشورهای مختلف.
بخش سوم؛ هم‌افزایی و تکمیل دو حوزه
یکی از رویکردهای کلیدی برای دستیابی به حداکثر بهره‌وری و توسعه پایدار در صنعت گردشگری ایران، اتخاذ راهبرد هم‌افزایی و ادغام میان بخش‌های مختلف این صنعت است. در این راستا، گردشگری زیارت و گردشگری درمانی از قابلیت بسیار بالایی برای مکمل شدن و ایجاد ارزش افزوده برای یکدیگر برخوردار هستند.
نقاط هم‌افزایی و فرصت‌های ترکیبی زیارت و درمان:
بسیاری از زائرانی که از کشورهای دیگر به ایران سفر می‌کنند، ممکن است نیاز به خدمات درمانی یا چکاپ داشته باشند. ارائه بسته‌هایی که شامل خدمات زیارتی (مانند اقامت در مشهد، قم، شیراز) و در کنار آن، خدمات درمانی (مانند مراجعه به کلینیک‌های تخصصی چشم، دندانپزشکی یا جراحی‌های زیبایی) باشد، می‌تواند جذابیت سفر را برای این گروه از گردشگران به طور قابل توجهی افزایش دهد.همچنین، بیمارانی که برای مقاصد درمانی به ایران سفر می‌کنند، اغلب فرصتی برای بازدید از اماکن مذهبی و تاریخی کشور نیز خواهند داشت. طراحی بسته‌هایی که پس از دوره درمان، شامل برنامه‌های زیارتی و گشت و گذار در اماکن مقدس و تاریخی باشد، می‌تواند تجربه‌ای غنی‌تر و ماندگارتر برای این گردشگران فراهم کند.تقویت برند ملی گردشگری با ادغام و نمایش همزمان ظرفیت‌های زیارتی و درمانی، می‌توان ایران را به عنوان مقصدی جامع و چندوجهی در صنعت گردشگری جهانی معرفی کرد که پاسخگوی نیازهای معنوی، فرهنگی و جسمی گردشگران است.
این رویکرد، قدرت برند گردشگری ایران را در سطح بین‌المللی ارتقا می‌بخشد.صنعت گردشگری ایران، در سایه ظرفیت‌های بکر و منحصربه‌فرد خود، قادر است نقش بسزایی در رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و تقویت روابط بین‌المللی کشور ایفا کند. با توجه به چالش‌های کلان اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی که گریبان‌گیر کشور است، تمرکز راهبردی بر توسعه گردشگری زیارت و گردشگری درمانی، نه‌تنها یک گزینه؛ بلکه یک ضرورت برای نجات و احیای این صنعت قلمداد می‌شود.
نظر شما