حجت الاسلام والمسلمین سیدعلیرضا تراشیون در یکی از سخنرانی های خود به موضوع «سه ریشه اصلی دروغ» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می شود.

دروغ‌گویی چند علت و ریشه اصلی دارد که باید به آن‌ها اشاره شود.

نخستین ریشه، جلب توجه است.

برخی افراد به دلیل نداشتن برخی توانمندی‌ها یا تجربه‌ها، برای اینکه در نظر دیگران مهم جلوه کنند، به دروغ متوسل می‌شوند.

برای نمونه، فردی ممکن است بگوید: «امروز در راه آمدن، دیدم کسی در حال افتادن زیر ماشین بود، من پریدم و او را نجات دادم»؛ در حالی که چنین اتفاقی اصلاً رخ نداده است.

دومین ریشه، ترس است. در این حالت، شخص به دلیل بیم از پیامدهای گفتن حقیقت، مانند توبیخ، تنبیه یا سرزنش، واقعیت را پنهان می‌کند و دروغ می‌گوید.

سومین ریشه که گاهی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، محبت و علاقه شدید به طرف مقابل است.

در این حالت، فرد نمی‌خواهد حقیقتی را بگوید که موجب ناراحتی یا اندوه فرد مورد علاقه‌اش شود.

برای مثال، دانش‌آموزی که نمره پایینی گرفته است، ممکن است این موضوع را به پدر و مادرش نگوید، نه از ترس تنبیه یا واکنش منفی ــ زیرا والدینش مهربان و خوش‌رفتار هستند ــ بلکه به این دلیل که نمی‌خواهد آنان را ناراحت یا غصه‌دار کند.

در چنین وضعیتی، ترسی در کار نیست، بلکه علاقه و دلسوزی، عامل پنهان‌کاری یا دروغ‌گویی می‌شود.

به‌طور کلی، این سه عامل ــ جلب توجه، ترس، و محبت بیش از حد ــ می‌توانند سه ریشه اصلی دروغ‌گویی، به‌ویژه در میان کودکان به شمار آیند.