در میان این ازدحام، بوی اسپند و عطر حرم مطهر نفس را تازه می‌کند. قدم‌هایم را به سمت مدرسه محراب‌خان می‌برم؛ جایی که از سردرش پیداست، میزبان زائران کوچک آقاست. وارد که می‌شوم، نخستین چیزی که نگاهم را به سمت خود می‌کشاند، پسر بچه‌ای است با روپوش سبز خادمی. ایستاده دم در، با نگاهی معصوم و لبخندی آرام. انگار لباس خادمی قامتش را بزرگ‌تر کرده. چقدر به او می‌آید، چقدر آقا شده است. بی‌تردید دعای خیر مادر و پدرش بوده که حالا در این جایگاه ایستاده و همه به او می‌گویند: «خادم کوچک امام رضا(ع)».
مدرسه‌ای که جان گرفته از شور
فضای مدرسه محراب‌خان حالا دلنشین‌تر از همیشه است. حوض وسط حیاط با گل‌های رنگی‌اش جان گرفته، اما جان واقعی این فضا از هیاهوی کودکانه‌ای است که در آن جاری است. کودکانی که با لباس‌های مشکی، سربندهای یاحسین(ع) و یا اباالفضل(ع) و چشمانی پر از شوق و پرسش دور هم جمع شده‌اند. دو طرف حوض بچه‌ها نشسته‌اند. هر کدام با ادب و احترام آماده شنیدن و دیدن. آن طرف‌تر، پدران و مادرانی را می‌بینم که با تمام مشغله‌های این روزها، خودشان را رسانده‌اند تا فرزندانشان را در این فضای معنوی همراهی کنند. به سمتشان می‌روم تا از نگاه آن‌ها، این مراسم را ببینم.
با مادر آراد و نیکا همکلام می‌شوم، بچه‌هایی که هنوز به مدرسه نرفته‌اند اما در مجلس عزای امامشان حاضرند. مادرشان می‌گوید: «از وقتی خیلی کوچک بودند، می‌بردمشان مجلس. اما این برنامه فرق دارد. مخصوص بچه‌هاست. همه چیزش طوری طراحی شده که مفاهیم دینی را به زبان کودکانه منتقل کند. برای مادری مثل من که همیشه دغدغه تربیت دینی داشتم، این بهترین اتفاق است».
برنامه‌هایی با طعم ایمان کودکانه
در جهانی که کودکان با انبوهی از پیام‌های سطحی احاطه شده‌اند، باید فضاهایی فراهم شود که آن‌ها با حقیقت، ایمان و عشق آشنا شوند. عشقی که به امامی تعلق دارد که برای آزادی، عدالت و کرامت انسانی جان داد. ویژه‌برنامه «حسینیه کودک» یکی از جلوه‌های عزاداری کودکانه در حرم مطهر است. حجت‌الاسلام حسین شریعتی‌نژاد، معاون تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی در این باره می‌گوید: «قالب برنامه‌های رواق کودک مانند قبل شامل داستان‌گویی، نمایش‌های عروسکی، نقاشی و غرفه‌های مختلف است با این تفاوت که محتوای برنامه‌ها در دهه آخر صفر تغییر می‌کند و این تغییرات به منظور جذب بیشتر کودکان و ایجاد فضایی معنوی برای آن‌ها به همراه خانواده‌هایشان طراحی شده است». او ادامه می‌دهد: «برنامه «هیئت کبوترانه» از جمله برنامه‌های این دهه است که از ۲۵ مرداد تا ۲ شهریور، ساعت ۱۰ تا ۱۱:۳۰ در محل رواق کودک واقع در صحن پیامبر اعظم(ص) ویژه کودکان بدون حضور والدین برگزار می‌شود. قصه‌گویی، اجرای نمایش عروسکی، مداحی و سرود، نمایش‌های آیینی و مسابقات مختلف از جمله برنامه‌های این هیئت است تا کودکان فرصتی پیدا کنند که در فضایی مناسب، با مفاهیم عاشورایی آشنا شوند».
حجت‌الاسلام شریعتی‌نژاد بر گسترش برنامه‌های کودکان در حرم مطهر رضوی با توجه به حضور گسترده زائران در دهه پایانی صفر تأکید می‌کند و می‌گوید: «با توجه به اینکه تجربه برگزاری حسینیه کودک را در دهه اول محرم داشتیم و از آن به خوبی استقبال شد، مجدد چنین فضایی را در مدرسه خیرات‌خان با عنوان «حسینیه کودک» راه‌اندازی کردیم با این تفاوت که والدین نیز می‌توانند به همراه فرزندانشان در این حسینیه حضور یابند و از برنامه‌های آن بهره ببرند. هدف از این برنامه‌ها ایجاد فضایی مناسب برای عزاداری و آشنایی کودکان با فرهنگ عاشورایی است. این برنامه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کودکان در مرکز توجه قرار بگیرند و به جای حاشیه بودن، در اصل مراسم شرکت کنند. زمان برگزاری حسینیه کودک هر شب از ۲۵ مرداد تا ۲ شهریور در مدرسه خیرات‌خان، ابتدای بست حر عاملی است که برنامه‌های متنوع با حضور عمو روحانی و مجری رسانه‌ای برای کودکان اجرا خواهد شد. مداحی با استفاده از مداح‌های کودک و نوجوان، گروه سرود و نمایش کودکان با حضور مجریان رواق کودک از دیگر برنامه‌های حسینیه کودک است. همچنین چایخانه‌ای نیز در این مکان تعبیه شده است و از زائران پذیرایی می‌شود. حسینیه کودک فرصتی برای حضور خانواده‌ها و کودکان در کنار هم است تا از برنامه‌های عزاداری بهره‌مند شوند. مخاطب هدف این برنامه‌ها کودکان سه تا ده ساله هستند».
پرواز ایمان در دل‌های کوچک
برنامه «هیئت کبوترانه» یکی دیگر از جلوه‌های عزاداری کودکانه در حرم مطهر است. فضایی مستقل ویژه کودکان، بدون حضور والدین. این استقلال فرصتی است برای تجربه عزاداری به زبان خودشان؛ با بازی، قصه، سرود و نمایش. در این هیئت کودکان علاوه بر تماشاگر، بازیگر نیز هستند. آن‌ها در قالب نمایش‌های آیینی، نقش‌هایی را ایفا می‌کنند که به آن‌ها حس تعلق و مسئولیت می‌دهد. مداحی‌ها با صدای کودکانه اجرا می‌شود و مسابقات با موضوعات عاشورایی، ذهن آن‌ها را درگیر می‌کند.
مصطفی سلمانی، مسئول رواق کودک اداره پایگاه‌های تبلیغی معرفتی معاونت تبلیغات اسلامی حرم مطهر رضوی در این باره می‌گوید: «با هدف انتقال معارف اهل بیت(ع) و ایجاد فضایی معنوی متناسب با سنین کودکان، برنامه‌های متعددی در این ایام در رواق کودک تدارک دیده شده است. برنامه‌هایی که نه تنها برای گروه‌های سنی مختلف طراحی شده‌اند، بلکه در قالب‌های متنوعی چون قصه‌گویی، نمایش خلاق، مسابقه، مداحی و فعالیت‌های هنری اجرا می‌شوند». سلمانی تأکید می‌کند: «این برنامه‌ها محدود به یک قالب نیستند و ما تلاش کردیم با استفاده از عناصر جذاب برای کودکان، مفاهیم عاشورایی را به زبان آن‌ها منتقل کنیم. از نمایش‌های آیینی گرفته تا قصه‌هایی که با صدای گرم راویان کودک‌محور اجرا می‌شود، همه چیز برای این طراحی شده که کودک مشارکت‌کننده باشد».
چون حس کردم امام من را دوست دارد
در پایان، کنار یکی از غرفه‌ها با محمدطاها همکلام می‌شوم. پسر بچه‌ای نه‌ساله، با سربند «یا حسین(ع)» و چشمانی پر از شوق. از او می‌پرسم از برنامه‌ها چه چیزی را بیشتر دوست داشته؟ با همان لحن کودکانه می‌گوید: «من قصه ضامن آهو شدن امام رضا(ع) را خیلی دوست داشتم. عمو روحانی قشنگ گفت چقدر آن آهو با تمام بی‌پناهی‌اش برای امام رضا(ع) مهم بود. بعد با بچه‌ها مداحی کردیم، من هم صدایم را بلند کردم و با بچه‌ها همخوانی کردم. مامانم گفت از اینکه شما اینجایی امام خوشحال می‌شود. من گریه کردم، اما خوشحال بودم. چون حس کردم امام من را دوست دارد».
محمدطاها پس از گفت‌وگو، با دوستانش به سمت چایخانه می‌رود. در دستش یک برگ نقاشی است؛ تصویر گنبد طلایی حرم مطهر با پرچمی که روی آن نوشته است: «امام رضا دوستت دارم». طرحی که ممکن است ساده باشد، اما در آن، عشقی نهفته است که از دل کودکانه‌اش سرچشمه گرفته، عشقی که آینده را خواهد ساخت.
نظر شما