هفته گذشته مرکز آمار ایران، گزارشی با عنوان «چکیده نتایج طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار شهری و روستایی سال ۱۴۰۳» را منتشر کرد.
این گزارش که بر مبنای نظرخواهی از نمونه آماری از سراسر کشور به تفکیک شهرها و روستاهاست، نشان می‌دهد درآمد و هزینه خانوارها چقدر است، از چه منابعی تأمین و در چه مقاصدی هزینه می‌شود و تغییرات آن نسبت به سال‌های گذشته چگونه است و درنهایت بر مبنای این گزارش، ضریب جینی به عنوان مهم‌ترین شاخص عدالت اقتصادی برآورد می‌شود.
برمبنای این گزارش سهم هزینه مسکن در میان خانوارهای شهری در سال ۱۴۰۳ به طور متوسط، ۴۳/۷درصد بود که ۲۰واحد درصد بیش از سهم خوراکی در سبد هزینه خانوارهاست.
اما نکته جالب توجه، تغییرات سهم مسکن و خوراکی به عنوان مهم‌ترین اقلام سبد هزینه خانوارهای شهری در طول ۶ سال اخیر است.
مرور تغییرات سهم خوراکی و مسکن در سبد هزینه خانوارهای شهری از سال ۹۷ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد سهم مسکن از ۳۴درصد در سال ۹۷ به ۴۳/۷درصد در سال ۱۴۰۳ رسیده است.
روشن است که جهش قیمت مسکن و اجاره‌بها چگونه در افزایش چشمگیر سهم مسکن در سبد هزینه خانوار تأثیر داشته است. به‌ویژه این شیب افزایش از سال ۱۴۰۱ تندتر شده و نقطه اوج آن در سال ۱۴۰۲ است که سهم مسکن به یکباره از ۳۸/۱درصد در سال۱۴۰۱ به ۴/۴۲درصد در سال۱۴۰۲ می‌رسد. دقیقاً همزمان با این رشد چشمگیر از ۱۴۰۲ شاهد کاهش سهم خوراکی در سبد هزینه خانوار هستیم به‌گونه‌ای که سهم خوراکی از ۲۷/۵درصد در ۱۴۰۱، به ۲۴/۹درصد در ۱۴۰۲ و ۲۳/۶درصد در ۱۴۰۳ می‌رسد. شبیه همین روند که در خوراکی‌ها دیدیم در برخی دیگر از اقلام هزینه‌ای سبد خانوار نظیر «بهداشت و درمان»، «حمل‌ونقل و ارتباطات» و «تفریح و سرگرمی و فرهنگی» نیز دیده می‌شود.
به گونه‌ای، سهم این سه بخش از سبد هزینه‌های خانوار شهری در ۶ سال اخیر روند نزولی یافته و در مقابل به سهم مسکن افزوده شده است.