دین رسمی اسلام و شاعران فارسی‌زبانی همچون اقبال لاهوری و غالب دهلوی، محل تلاقی و وجه اشتراک دو کشور در زمینه مذهب و ادبیات به شمار می‌روند. اگرچه خراسان رضوی مرز مشترکی با این همسایه شرقی ندارد؛ اما تجارت با آن را در دستور کار خود داشته و پاکستان جزو ۱۰ کشور نخست در زمینه تجارت با این استان محسوب می‌شود.
افزایش ۶۳ درصدی واردات از پاکستان به لحاظ ارزشی
آمارهای سال گذشته نشان می‌دهد واردات از کشور پاکستان به خراسان رضوی، ۹۷درصد به لحاظ وزنی افزایش داشته و این آمار از کاهش تراز تجاری مثبت استان حکایت دارد. به گفته مدیر کل گمرکات خراسان رضوی در سال ۱۴۰۳ صادرات استان به کشور پاکستان از نظر وزنی و ارزشی ۲۰درصد نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن افزایش داشته است.
جواد جعفری در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار می‌کند: این استان در سال ۱۴۰۲ به میزان ۹۹میلیون و ۸۵۰هزار و ۸۳۳کیلوگرم به ارزش ۸۳میلیون و ۲۷هزار و ۳۳۳ دلار به این کشور صادرات داشته که در سال ۱۴۰۳ به ۱۲۰میلیون و ۵۰هزار و ۷۴۷ کیلوگرم به ارزش ۹۹میلیون و ۶۵۴ هزار و ۶۴ دلار رسیده است.
وی با بیان اینکه واردات خراسان رضوی از این کشور از لحاظ وزنی ۹۷درصد و از نظر ارزشی ۶۳درصد افزایش داشته نیز می‌افزاید: در سال ۱۴۰۲، ۱۸میلیون و ۸۵۸ هزار و ۶۵۵ کیلوگرم به ارزش ۲۲میلیون و ۹۶۶هزار و ۳۱۳دلار و در سال ۱۴۰۳، ۳۷میلیون و ۲۳۹هزار و ۷۷۶ کیلوگرم به ارزش ۳۷میلیون و ۴۰۳هزار و ۳۷۵ دلار واردات داشته است.
سهم ۴/۵ درصدی خراسان رضوی از تجارت با پاکستان
طبق برآوردها سهم خراسان رضوی از تجارت کل کشور با پاکستان نزدیک به ۴/۵ درصد است. رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان درباره وضعیت تجارت با این کشور با اشاره به حجم تجارت ۳میلیارد و ۱۲۹میلیون دلاری در سال گذشته به خبرنگار ما می‌گوید: صادرات کل کشور به پاکستان ۲ میلیارد و ۴۲۳ میلیون دلار و واردات ما ۷۰۶ میلیون دلار است و طبق آمار تجارت تهران و اسلام‌آباد روند رو به رشدی دارد به طوری که در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال پیش از آن ۱۳/۶ درصد افزایش داشته است.
عبدالحکیم ریگی میرجاوه ادامه می‌دهد: در سه ماهه ابتدای سال نیز حجم کل تجارت ۵۹۴ میلیون دلار بوده که از این مقدار ۴۲۰ میلیون دلار به صادرات و ۱۷۴ میلیون دلار به واردات اختصاص دارد.
وی مهم‌ترین چالش تجارت با این کشور را نبود روابط بانکی مستقیم دانسته و می‌افزاید: در حال حاضر هیچ‌گونه رابطه بانکی مستقیمی با پاکستان نداریم و هر نقل و انتقال باید از طریق کشور ثالث انجام شود. مشکل دیگر روادید است؛ هر پاکستانی می‌تواند به راحتی به کشور ما سفر کند؛ اما اگر یک ایرانی بخواهد وارد این کشور شود، حتماً باید از پاکستان دعوت‌نامه داشته باشد که این مسئله نیز بر سختی کار می‌افزاید.
رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان درباره مشخص نشدن گروه کالایی برای تجارت آزاد با این کشور نیز می‌گوید: رئیس‌جمهور در سفر اخیر خود به پاکستان توافق‌نامه تجارت آزاد را امضا کرد که یک امتیاز مثبت محسوب می‌شود؛ ولی متأسفانه هنوز گروه کالایی آن مشخص نشده است.
با تعرفه گمرکی صفر، کالای چینی ارزان‌تر از کالای ایرانی وارد پاکستان می‌شود
ریگی میرجاوه درباره مزیت تجارت آزاد با این کشور تأکید می‌کند: اگر تجارت آزاد اتفاق بیفتد و گروه کالایی مشخص شود، بی‌شک تجارت بسیار راحت‌تر خواهد شد به خاطر اینکه تعرفه‌های گمرکی خیلی پایین یا صفر می‌شود و از طرفی به دلیل نزدیکی مسافت، تجارت با این کشور بسیار راحت‌تر خواهد شد. در حال حاضر چین با پاکستان قرارداد تجارت آزاد داشته، تعرفه گمرکی‌اش صفر است و کالاهایش ارزان‌تر از کالاهای ایرانی وارد خاک پاکستان می‌شود.
وی با اشاره به امضای قراردادهای مختلف با پاکستان اظهار می‌کند: یکی از این قراردادها تجارت تهاتری است که هنوز به هیچ نتیجه‌ای نرسیده و دیگری تعرفه‌های ترجیحی است. واردات تعرفه‌های ترجیحی چند سال پیش آزاد شد که بر اساس آن یک سری از کالاها که تعرفه‌ای بیشتر از مبلغ تعیین شده دارند، شامل تخفیف ۳۰ یا ۵۰ درصدی می‌شوند؛ ولی چالش عمده تجار همان بحث نقل و انتقالات مالی مستقیم است.
رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان با اشاره به اشتراکات فرهنگی، قومی و قبیله‌ای با این کشور می‌افزاید: اشتراکات سبب می‌شود پاکستانی‌ها تمایل بیشتری به کالاهای ایرانی داشته باشند که این مسئله کار را راحت‌تر می‌کند. همچنین توجه و آشنایی با آداب، رسوم، فرهنگ و ذائقه هر کشوری برای تجارت ضروری است؛ به عنوان مثال یک ایرانی برای تجارت تن ماهی به پاکستان با توجه به ذائقه پاکستانی‌ها باید حتماً از ادویه استفاده کند در غیر این صورت شکست می‌خورد.
اهمیت دادن به سنت‌های تجاری
ریگی میرجاوه با ارائه مثالی دیگر از آداب و رسوم این مردم تأکید می‌کند: دانستن برخی از آداب، رسوم و سنت‌های تجاری مردم پاکستان کمک خوبی به تجار ایرانی می‌کند؛ از جمله اینکه حتماً باید کارت ویزیت را با دست راست یا با دو دست دریافت کنند و ارائه کارت با دست چپ، نوعی بی‌احترامی به شمار می‌رود. همچنین نباید با یک انگشت به آن‌ها اشاره کرد و باید با کل دست مورد خطاب قرار بگیرند. همین موارد کوچک تأثیر مهمی در روابط تجاری با مردم این کشور دارد.
وی با بیان اینکه ایران همه نوع کالای تجاری را به پاکستان صادر می‌کند، ادامه می‌دهد: اقتصاد پاکستان مانند اقتصاد هند وابسته به مسائل کشاورزی است و از طرفی محصول خاصی برای تولید ندارد و با توجه به جمعیت ۲۵۰میلیون نفری خود، بیشتر مصرف‌کننده است تا تولیدکننده و نیاز دارد از کشورهای دیگر مایحتاجش را تأمین کند.
رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان با اشاره به صادرات از فراورده‌های نفتی و پتروشیمی تا محصولاتی همچون سنگ‌پا و آدامس به این کشور می‌گوید: بیشترین کالاهای صادر شده به پاکستان، تولیداتی مثل خرما، مواد غذایی، خشکبار، لبنی و فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی و بیشترین کالاهای وارداتی نیز برنج، میوه‌هایی مثل انبه، موز و نارنگی، دانه‌های روغنی، گوشت گاو و گوسفند و دام زنده است. نکته قابل توجه در بحث میوه این بوده که میوه‌های گرمسیری پاکستان به خراسان رضوی و میوه‌های سردسیری خراسان رضوی نیز به پاکستان صادر می‌شوند.
ریگی میرجاوه با اشاره به علاقه زائران پاکستانی به زیارت امام رضا(ع) می‌افزاید: یک مزیت ویژه خراسان رضوی و مشهد، سفر گردشگران مذهبی پاکستانی به این شهر به دلیل وجود بارگاه مطهر امام رضا(ع) است که نقش بسیار مهمی در افزایش مراودات و تعاملات فرهنگی، مذهبی و تجاری با این کشور دارد.
رشد صادرات به پاکستان در گرو مشخص شدن گروه‌های کالایی برای تجارت آزاد
طبق آمار، تراز تجارت کل کشور با پاکستان مثبت بوده؛ ولی تراز تجاری خراسان رضوی با این کشور منفی است و با وجود قرابت فرهنگی، اجتماعی و مذهبی در کنار نزدیکی جغرافیایی، این مسئله محل بحث است. از طرفی، عمده محصولات صادراتی و وارداتی استان در زمینه کشاورزی بوده که در واقع ارزش افزوده کمتری نسبت به سایر اقلام برای استان دارد. به نظر می‌رسد ظرفیت تجارت خراسان رضوی با پاکستان مورد کم‌توجهی از سوی بخش‌های دولتی و خصوصی قرار گرفته و البته شاید تجار خراسان رضوی منتظر مشخص شدن گروه‌های کالایی برای تجارت آزاد با این کشور هستند که در این باره رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی می‌گوید: «تجارت آزاد با هر کشوری که باشد، برای رشد صادرات مفید است؛ ولی باید دید آیا همان گروه‌های کالایی که خراسان رضوی در حوزه تولید آن‌ها قوی است، اعلام می‌شود یا خیر. خراسان رضوی در زمینه‌های صنعت، ساختمان، شوینده‌ها و مواد غذایی شرکت‌های بسیار خوبی دارد و اگر این کالاها در بحث تجارت آزاد با پاکستان قرار بگیرند، حتماً برای توسعه صادرات مؤثر خواهد بود». به‌نظر می‌رسد باید منتظر ماند تا گروه‌های کالایی تجارت آزاد با پاکستان اعلام شود تا شاید تراز تجاری خراسان رضوی با این کشور مثبت شود.
نظر شما