رنگ پوست با مقدار ملانین موجود در پوست مشخص می‌شود. ملانین یک رنگدانه قهوه‌ای است که توسط سلول‌های ملانوسیت تولید می‌شود. در حقیقت تنوع در رنگ پوست افراد به دلیل تفاوت در مقدار ملانین پوست آن هاست.

افراد با پوست‌های تیره‌تر، ملانین بیشتری دارند. اینکه پوست چقدر ملانین تولید کند به عوامل متعددی از جمله ژنتیک، میزان قرارگیری در معرض نور خورشید، قرارگیری در معرض برخی مواد شیمیایی، هورمون‌ها و آسیب پوستی بستگی دارد. نکته قابل توجه اینکه، خود ملانین عامل محافظتی در برابر آفتاب است. پس افراد با پوست‌های روشن‌تر، حساسیت بیشتری نسبت به نور آفتاب دارند.

به گفته متخصصان، قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورای بنفش (UV) خورشید می‌تواند منجر به افزایش تولید ملانین شود که باعث ایجاد لکه‌های تیره روی پوست می‌شود. این لک‌ها معمولا در نواحی از بدن که بیشتر در معرض آفتاب هستند مانند صورت، دست‌ها و بازوها ظاهر می‌شوند.

عمده لک‌های پوست به دلیل قرارگیری طولانی مدت زیر نور آفتاب به وجود می‌آیند. معمولا لک‌هایی که به دلیل تغییر رنگ پوست زیر نور آفتاب به وجود می‌آیند، با کرم‌های ضد لک درمان یا کمرنگ‌تر می‌شوند.

همچنین التهاب، سبب تحریک ملانوسیت‌ها می‌شود که منجر به افزایش تولید ملانین در ناحیه آسیب دیده و ایجاد لک‌های تیره می‌شود. برای جلوگیری از ایجاد لک از دست کاری و یا کندن ضایعه، پوست زخم و جای جوش خودداری کنید. درمان این لک‌ها زمان‌بَر است و بین ۳ ماه تا ۲ سال ممکن است طول بکشد.

با این حال، اشتباه‌های رایج در مراقبت روزانه از پوست روند بهبود را کندتر می‌کنند. در ادامه به نقل از ایندیپندنت به شش اشتباه اصلی در این زمینه اشاره می‌کنیم:

استفاده همزمان از چند ماده روشن‌کننده

ترکیباتی مانند ویتامین ث، رتینول و لایه‌بردارهای شیمیایی می‌توانند در بهبود لک موثر باشند اما استفاده همزمان از آن ها موجب تحریک و التهاب پوست می‌شود که در نهایت وضعیت را بدتر می‌کند.

بهتر است یک ماده فعال را انتخاب و واکنش پوست را طی دو هفته بررسی کنید. برای مثال، ویتامین ث را صبح‌ها و رتینول را شب‌ها استفاده کنید یا در روزهای متفاوت مصرف نمایید.

بی‌توجهی به آکنه فعال

درمان لک بدون کنترل جوش‌های فعال نتیجه‌ای ندارد، چون التهاب ناشی از جوش‌ها، تولید ملانین را افزایش می‌دهد و موجب ایجاد لک‌های جدید می‌شود.

برای شروع توصیه می‌شود که با مراجعه به پزشک یا با استفاده از داروهای بدون نسخه مانند رتینول، اسید گلیکولیک و نیاسینامید، آکنه درمان شود.

فراموش کردن یا استفاده نادرست از ضدآفتاب

نور خورشید لک‌های تیره را تشدید می‌کند. استفاده روزانه از ضدآفتاب با اس‌پی‌اف حداقل ۳۰، به‌ویژه هنگام خروج از خانه یا تعریق، ضروری است.

ضدآفتاب‌های فیزیکی حاوی زینک اکسید یا تیتانیوم دی‌اکسید گزینه‌های مناسبی‌ هستند.

قرارگیری بیش از حد در معرض گرما

سونا، دوش‌های خیلی داغ و محیط‌های گرم موجب افزایش التهاب پوست می‌شوند و سلول‌های تولیدکننده ملانین را تحریک می‌کنند.

توصیه می‌شود مدت زمان حضور در این شرایط را کاهش دهید.

لایه‌برداری نادرست یا بیش از حد

لایه‌برداری کمک می‌کند تا سلول‌های سطحی پوست حذف شوند اما استفاده از لایه‌بردارهای زبر می‌تواند سبب آسیب به پوست شود. حتی لایه‌بردارهای شیمیایی مانند AHA و BHA هم در صورت استفاده بیش از حد، سد محافظ پوست را ضعیف می‌کنند.

بهتر است از لایه‌بردارهای زبر اجتناب شود و لایه‌بردارهای شیمیایی ابتدا یک تا دو بار در هفته مصرف شوند.

اطلاع نداشتن از نوع واقعی لک

همه لک‌ها مشابه نیستند. لک‌های قهوه‌ای معمولا «هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب» (PIH) نام دارند و لک‌های صورتی یا قرمز «اریتم پس از التهاب» (PIE) نامیده می‌شوند و از آسیب رگ‌های خونی سطحی ناشی می‌شوند. هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب با ترکیبات روشن‌کننده مانند ویتامین ث، کوجیک اسید و اسید ترانگزامیک بهبود پیدا می‌کند در حالی که در مورد اریتم پس از التهاب ترکیبات التهاب‌زدا مانند نیاسینامید، اسید آزلاییک یا عصاره سنتلا موثرترست.

در مجموع، حتی اگر دقیق ندانید لک از چه نوعی است، استفاده از ترکیبات مناسب برای هر دو نوع می‌تواند بی‌خطر و موثر باشد. با این حال شناسایی درست لک‌ها به بهبود سریع‌تر کمک می‌کند.