خانواده‌ها آخرین فرصت سفر را غنیمت می‌شمارند، دانشجویان و دانش‌آموزان پیش از بازگشت به کلاس‌ها راهی مسیرهای کوتاه و بلند می‌شوند و رانندگان خسته از گرمای تابستان، هنوز هم کیلومترها راه را پشت سر می‌گذارند.
در همین رفت‌وآمدهاست که گاه بی‌احتیاطی، عجله یا سهل‌انگاری، حادثه‌ای می‌آفریند که تنها در چند ثانیه می‌تواند سرنوشت‌ها را تغییر دهد. براساس آمارها، در پنج سال گذشته، ۹۱هزار و ۱۴۴ نفر در حوادث رانندگی کشور جان خود را از دست داده‌اند؛ رقمی هولناک که از میان آن‌ها، ۹هزار و ۱۴۱ نفر تنها در شهریور جان باخته‌اند. نکته تکان‌دهنده‌تر آنکه بیشترین تعداد قربانیان در پنج سال اخیر، با ۲هزار و ۵۰ فوتی، در شهریور ۱۴۰۲ ثبت شده است؛ سالی که به‌طور کلی ۲۰هزار و ۴۵ نفر در تصادفات جاده‌ای جان سپردند.
شهریور؛ پرریسک‌ترین ماه جاده‌های کشور
احمد کرمی‌اسد، رئیس پلیس راه راهور فراجا با بیان اینکه آمارهای متوفیان ناشی از حوادث جاده‌ای در شهریور، عمدتاً نسبت به میانگین بقیه ماه‌های سال سهم بیشتری دارد، به خبرنگار ما می‌گوید: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که به افزایش این حوادث در شهریور منجر می‌شود، پایان تعطیلات تابستانی است؛ چرا که در روزهای پایانی تابستان، حجم سفرهای برون‌شهری به شکل محسوسی افزایش پیدا می‌کند. بسیاری از خانواده‌ها با نزدیک‌شدن به آغاز مدارس و دانشگاه‌ها تلاش می‌کنند حداکثر استفاده را از تعطیلات باقیمانده داشته باشند. به همین دلیل با بالا رفتن تقاضای سفر و همچنین شرایط مطلوب آب‌وهوایی کشور، شاهد افزایش ترددهای پیوسته در جاده‌ها هستیم. این تراکم و حجم بالای تردد در معابر برون‌شهری، زمینه‌ساز وقوع حوادث می‌شود.
نکته قابل توجه این است بخش عمده این سوانح، به علت بی‌توجهی تعداد معدودی از رانندگان رخ می‌دهد. بر اساس برآوردها، ۵ تا ۷درصد رانندگانی که در جاده‌ها تردد می‌کنند، عامل اصلی بسیاری از رخدادهای ترافیکی هستند؛ حوادثی که متأسفانه به فوت یا جرح سایر افراد منجر می‌شود.
کرمی اسد در خصوص اقداماتی که پلیس راه انجام داده این‌گونه توضیح می‌دهد: نخستین اقدام ما افزایش تیم‌های گشتی بوده که این موضوع به‌عنوان راهبرد اصلی به تک‌تک همکاران در پاسگاه‌های پلیس راه ابلاغ شده است. اقدام دیگر، توسعه سامانه ثبت تخلف است.
اکنون حدود ۹۰ درصد دوربین‌های نصب‌شده در معابر کشور در زمینه ثبت سرعت متوسط در جاده‌ها فعال هستند. این سامانه نقش مهمی در ایجاد بازدارندگی ایفا می‌کند و به باور من، یکی از تدابیر بسیار مؤثر امسال به شمار می‌آید. همچنین از اول شهریور و براساس دستور سردار حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا مقرر شده با رانندگانی که حتی یک تخلف حادثه‌ساز مرتکب شوند، بلافاصله به‌صورت سیستمی برخورد شود.
در این طرح، گواهی‌نامه این دسته از رانندگان به مدت سه ماه ضبط خواهد شد. به این معنا که اگر راننده‌ای در شهریور مرتکب یک تخلف حادثه‌ساز شود، گواهی‌نامه او در سامانه ما ثبت و ضبط می‌شود.
از آن پس، در صورت رانندگی، فرد در حکم راننده بدون گواهی‌نامه محسوب می‌شود و نه‌تنها خدمات بیمه‌ای شامل او نخواهد شد، بلکه مشمول مجازات‌های پیش‌بینی‌شده قضایی نیز می‌شود.
او ادامه می‌دهد: علاوه بر این، پویشی که در نوروز با عنوان «نه به تصادف» در کشور آغاز شد، همچنان در جریان است؛ هرچند شاید در رسانه‌ها کمتر به آن پرداخته شود. من معتقدم این پویش یک حرکت ملی و همگانی است و می‌تواند همچنان نقش‌آفرین باشد. البته در کنار آن باید پویش «نه به تخلف» نیز مورد توجه قرار گیرد، چراکه تنها با گفتن «نه به تخلف» است که می‌توان از وقوع حادثه جلوگیری کرد.
این موضوع نیز ازجمله محورهایی است که به‌طور جدی مدنظر داریم. در کنار همه اقدامات انجام‌شده، موضوع برخورد بدون اغماض با تخلفات اهمیت ویژه‌ای دارد. امسال با توجه به تهدید جدی که در حوزه حوادث جاده‌ای وجود دارد، تصمیم گرفته‌ایم به‌شدت با هرگونه تخلف برخورد کنیم. به همین منظور به همه همکاران ابلاغ شده هیچ‌گونه اغماضی در برابر رانندگانی که نظم جاده را بر هم می‌زنند و برای دیگران تهدید ایجاد می‌کنند، نداشته باشند.
باور دارم همه این تلاش‌ها زمانی به نتیجه مطلوب می‌رسد که مردم هم همراهی و همکاری لازم را داشته باشند، چون بخش مهمی از موفقیت در کاهش تصادفات، به رفتار درست و قانون‌مداری خود رانندگان وابسته است.
رشد ۳ درصدی تلفات جاده‌ای نسبت به سال گذشته
کرمی اسد تصریح می‌کند: در شهریور حجم سفرهای ناوگان مسافربری عمومی بیشتر از هر زمان دیگری است، به همین دلیل می‌تواند بیشترین نقش را در مدیریت سفرها و کاهش حوادث ایفا کند.
از رانندگانی که در حوزه حمل‌ونقل عمومی فعالیت دارند انتظار دارم به‌عنوان رانندگان حرفه‌ای کشور، نهایت دقت را در رعایت قوانین و مقررات به خرج دهند. یکی از ابزارهای کنترلی مهمی که در این ماه به‌شدت بر آن تمرکز کرده‌ایم، استفاده از بازرسان نامحسوس است. این بازرسان در داخل اتوبوس‌ها حضور دارند و رفتار رانندگان را زیر نظر می‌گیرند.
علاوه بر آن، سامانه‌ای که در نوروز راه‌اندازی کردیم همچنان فعال است؛ سامانه‌ای برای ارتباط مستقیم مسافران اتوبوس با پلیس. کافی است مسافر به محض مشاهده تخلف راننده با شماره ۱۱۰ تماس بگیرد؛ بلافاصله سیستم به‌صورت خودکار سایر اطلاعات لازم را دریافت می‌کند و اقدام قانونی انجام می‌شود.
او در پاسخ به این پرسش که تعداد فوتی‌های ناشی از تصادفات امسال را نسبت به پارسال چطور برآورد می‌کنید، بیان می‌کند: براساس آمار پزشکی قانونی که در اختیار داریم، خبر خوبی در حوزه جاده‌ای وجود ندارد.
در سه ماه اخیر، حوادث ما نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته و در معابر برون‌شهری با افزایش حدود ۳ درصدی روبه‌رو بوده‌ایم. این روند افزایشی و نه کاهشی، نگران‌کننده است. توقع و انتظارم این است مردم با رعایت قوانین همراهی کنند تا شاهد کاهش این حوادث باشیم.
البته در موضوع حوادث، عامل انسانی بیشترین سهم را دارد، اما دو عامل راه و وسیله نقلیه هم در رتبه‌های بعدی نقش‌آفرین هستند. میان این دو، تأثیر راه به‌مراتب بیشتر از وسیله نقلیه است. باید این فرض را در نظر گرفت که اگر راننده‌ای بی‌مبالات وسیله‌ای نسبتاً ناایمن را هدایت می‌کند، دست‌کم این انتظار وجود دارد که جاده شرایط ایمن و مناسبی برای تردد فراهم کرده باشد.
رئیس پلیس راه راهور فراجا معتقد است: اگر راننده‌ای دچار خطا شد یا وسیله‌ای ناایمن در اختیار داشت، جاده باید آن‌قدر ایمن و بخشنده باشد که بتواند خطای راننده را جبران کند. یعنی اگر راننده به دلیل بی‌احتیاطی یا ضعف در کنترل خودرو از مسیر خارج شد، شرایط جاده، حاشیه‌های ایمن، علائم نصب‌شده و تجهیزات نگهدارنده باید کمک کنند دوباره به سطح راه برگردد. جاده نباید به‌گونه‌ای باشد که با کوچک‌ترین خطای انسانی، راننده و سرنشینان محکوم به مرگ شوند.
متأسفانه با برخی از حوادث جاده‌ای، نخستین خطای راننده به آخرین خطای او تبدیل می‌شود و بلافاصله جانش را می‌گیرد. این موضوع به‌طور مستقیم از شرایط ناایمن برخی معابر تأثیر می‌پذیرد. البته لازم می‌دانم تأکید کنم نباید زحمات همکارانمان در این حوزه نادیده گرفته شود.
خوشبختانه بخش زیادی از معابر کشور شرایط بهتری دارند و به تجهیزات مناسبی مجهز شده‌اند؛ از روشنایی مسیر گرفته تا کیفیت مناسب سطح جاده، حاشیه‌های ایمن و علائم افقی و عمودی که همه این‌ها کمک بزرگی به هدایت صحیح راننده می‌کنند.
توصیه به مسافران پایان تابستان
وی با تأکید بر اینکه سفرهای بین‌شهری و ترافیک ناشی از آن‌ها در میزان وقوع تصادفات نقش قابل‌توجهی دارند، می‌گوید: زمانی که با تراکم حداکثری ترافیک مواجه می‌شویم، یعنی معبر به نقطه اشباع رسیده است.
در این حالت، ظرفیت عبور در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد و سرعت خودروها به‌مراتب کمتر از سرعت طرح خواهد بود.
به بیان دیگر، اشباع مسیر موجب می‌شود راننده امکان مانور نداشته باشد و حرکت‌ها محدود شود. در چنین شرایطی، سطح حوادث کاهش پیدا می‌کند و اگر هم حادثه‌ای رخ دهد، معمولاً در حد خسارت‌های جزئی خواهد بود.
اما زمانی که تراکم ترافیک کمتر و فضا برای حرکت‌های سریع‌تر و مانور بیشتر باز می‌شود، زمینه بروز رفتارهای پرخطر رانندگان فراهم خواهد شد؛ رفتاری که می‌تواند به وقوع تصادفات جدی منجر شود.
کرمی اسد اضافه می‌کند: در شرایطی که با ترافیک‌های سنگین مواجه هستیم، مانند نوروز یا تعطیلات چندروزه، معمولاً محورهای بین‌شهری به حداکثر ظرفیت عبور می‌رسند و در حالت اشباع قرار می‌گیرند. در چنین وضعیتی، برخوردهای رانندگان اگر هم رخ دهد، اغلب سطحی و در حد تصادف‌های خسارتی است.
اما هرقدر این تراکم کمتر و فضای جاده بازتر شود، اگر راننده‌ای رفتاری نامناسب نشان دهد، احتمال بروز حوادث جرحی و حتی فوتی به‌شدت افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل، توصیه من به همه هموطنانی که در روزهای پایانی تعطیلات تابستان قصد سفر دارند این است چند نکته مهم را برای رانندگی ایمن در نظر بگیرند.
مهم‌ترین موضوع، بررسی و اطمینان از سلامت وسیله نقلیه پیش از آغاز سفر است؛ راننده باید مطمئن شود خودرو هیچ مشکل فنی ندارد. موضوع دوم، توجه به مسیر سفر است.
هر راننده باید محور حرکتی خود را از پیش بشناسد و در طول مسیر از امکانات طبیعی موجود استفاده کند. همچنین نباید فراموش کنیم سفر فقط رسیدن به مقصد نیست؛ بلکه خود مسیر بخش مهمی از سفر به شمار می‌آید.
اگر رانندگان به این موضوع توجه داشته باشند، کمتر دچار خستگی و خواب‌آلودگی خواهند شد و همین موضوع به بهبود شرایط رانندگی و کاهش وقوع حوادث کمک خواهد کرد.
رئیس پلیس راه راهور فراجا خاطرنشان می‌کند: آنچه بر آن تأکید می‌کنم پرهیز کامل رانندگان از هرگونه رفتار مخاطره‌آمیز در طول مسیر است؛ چراکه هر حادثه‌ای که رخ می‌دهد، بی‌تردید ناشی از یک تخلف است. هر تخلفی که مرتکب می‌شویم، بالقوه یک تصادف محسوب می‌شود.
برخی از این تخلفات به دلایل مختلف به حادثه منجر می‌شوند و برخی نه، اما فی‌نفسه هر تخلف می‌تواند یک حادثه بالقوه باشد. از طرفی آنچه بیش از همه شرایط را تشدید می‌کند، سرعت‌های غیرمطمئن است. من به هموطنان و رانندگان تأکید می‌کنم سرعت می‌تواند عامل اصلی بسیاری از حوادث باشد.
حتی اگر خودرویی ناگهان دچار نقص فنی شده یا راننده بر اثر خستگی دچار خواب‌آلودگی شود، اگر سرعت پایین باشد، امکان کنترل وسیله وجود خواهد داشت یا در بدترین حالت، خسارت به حداقل خواهد رسید. اما افزایش سرعت، شدت حادثه را به‌صورت تصاعدی بالا می‌برد.
وی در پایان اظهار می‌کند: با توجه به شرایط خاص شهریور، برخی محورهای منتهی به استان‌های زیارتی و شهرهای شمالی کشور که مقصد بسیاری از مسافران هستند، با حجم بالایی از تردد و ترافیک مواجه می‌شوند.
متأسفانه در این مسیرها گاهی رفتارهای ناپسند از سوی برخی رانندگان مشاهده می‌شود؛ از جمله حرکت در شانه خاکی یا تجاوز به مسیر مقابل که نه‌تنها سبب انسداد می‌شود، بلکه حقوق رانندگانی را که قانونمند حرکت می‌کنند نیز ضایع می‌کند. تقاضای من این است رانندگان در جاده‌های برون‌شهری به حقوق دیگران توجه کنند. این توجه و رعایت متقابل کمک می‌کند محیطی ایمن‌تر و مناسب‌تر برای سفر همه مسافران فراهم شود.
نظر شما