سال‌هاست در خانه‌های ایرانی، برگزاری جلسات قرآن، دل‌ها را گرم نگه داشته‌است. خانه‌هایی که عصرهایشان با صدای تلاوت آیات الهی جان می‌گیرد، چای تازه‌دم در استکان‌های کمر باریک می‌جوشد و بچه‌ها گوشه‌ای با لبخند بازی می‌کنند. حالا این محافل صمیمی و این سنت دیرینه، از دل خانه‌ها به دل حرم مطهر امام رضا(ع) آمده‌است؛ جایی که نور قرآن با نور حرم مطهر درهم می‌آمیزد و دل‌ها را به آسمان نزدیک‌تر می‌کند.

لحظاتی که زائران به نور قرآن می‌رسند

راحله اسکندری، قاری و مدرس قرآن کریم، از بانوان فعال قرآنی مشهد است که حالا دو سالی است در حرم مطهر رضوی، جلسات سنتی قرآن را برای بانوان برگزار می‌کند. او از تفاوت این جلسات با دیگر محافل می‌گوید: «اینجا در رواق حضرت زهرا(س)، هر یکشنبه پس از نماز ظهر و عصر، کرسی تلاوتی برگزار می‌شود که مختص خواهران است. تفاوتش با محافل دیگر این است که در فضای مقدس حرم مطهر برگزار می‌شود و زائران و مجاوران، در لحظه‌ای از زیارت به نور قرآن می‌رسند. بعضی‌ها که ماه‌ها بعد دوباره به مشهد می‌آیند، می‌دانند یکشنبه‌ها اینجا جلسه است و با اشتیاق می‌آیند». او ادامه می‌دهد: «قرآن در این فضا برای خیلی‌ها رنگ و بوی دیگری دارد. حس امنیت، آرامش و انس با آیات الهی، در کنار زائران، تجربه‌ای متفاوت است. بانوانی که شاید کمتر فرصت حضور در محافل عمومی داشته باشند، اینجا می‌توانند با خیال راحت بنشینند، بخوانند و در نهایت یاد بگیرند».

میزبانی بانوان در رواق حضرت زهرا(س)

این جلسات به همت واحد خواهران اداره دارالقرآن الکریم حرم مطهر رضوی در رواق حضرت زهرا(س) برگزار می‌شود. این محفل نورانی با حضور استاد راحله اسکندری و جمعی از بانوان فعال قرآنی، فضایی معنوی و آموزشی را رقم می‌زند. در این جلسه، بانوان داوطلبانه به تلاوت قرآن می‌پردازند و استاد اسکندری با دقت و مهربانی، نکات تجویدی و قرائتی را برای هر یک توضیح می‌دهد. نصرت خاور نجفی، کارشناس محافل قرآنی آستان قدس رضوی، در حاشیه این جلسه می‌گوید: «جلسات سنتی قرآن بهترین فرصت برای یادگیری روخوانی، روان‌خوانی، ترتیل و تحقیق است. بانوان علاقه‌مند می‌توانند سؤالات خود را مطرح و آموزش‌های اجمالی دریافت کنند. این جلسات هر یکشنبه پس از نماز ظهر و عصر برگزار می‌شود و بانوان می‌توانند از راهنمایی‌های استاد اسکندری بهره‌مند شوند».
به جمعیت حاضر در رواق نگاه می‌کنم. در میان جمع، بانویی با چهره‌ای آرام و لبخندی مادرانه نشسته است؛ نرگس زیتونی، متولد ۱۳۲۹. او با نگاهی پر از خاطره می‌گوید: «این برنامه برای من تازگی دارد. قدیم‌ها که می‌آمدم حرم، چنین جلساتی نبود. حالا که می‌بینم این‌طور پیشرفت کرده، لذت می‌برم. توصیه‌ام به جوان‌ها این است خودشان را به این جلسات برسانند. این محافل، ناخودآگاه نور را وارد زندگی می‌کند. از دیدن جوان‌هایی که اینجا هستند کیف می‌کنم. آرزوی قلبی‌ام برای همه‌شان، عاقبت‌به‌خیری و در پناه قرآن بودن است».در گوشه‌ای دیگر از رواق، دختری با چهره‌ای متفاوت نشسته است. به نظر می‌رسد غیرایرانی باشد. با کنجکاوی نزدیک شده و خوشحال می‌شوم وقتی می‌بینم فارسی را دست‌وپا شکسته صحبت می‌کند. سوسن رحیمیان، بیست‌وسه‌ساله، از کشور بحرین آمده است. «دو هفته‌ است که برای زیارت امام رضا(ع) آمده‌ام مشهد. فارسی را از مادربزرگ و پدربزرگم یاد گرفتم که اهل شیراز بودند. آخرین بار که مشهد بودم، ۶ سالم بود. امسال می‌خواستم راهی کربلا شوم، اما قسمت شد و با پدر و مادرم آمدیم اینجا». او با شوق ادامه می‌دهد: «امروز برای اولین بار به رواق حضرت زهرا(س) آمدم و نمی‌دانستم مکانی هست که فقط برای خانم‌هاست. خیلی خوشحال شدم. این محفل من را یاد جلسات بحرین انداخت؛ جایی که خانم‌ها در حسینیه‌ای که متبرک به نام امام رضا(ع) است، دور هم قرآن می‌خوانند و ایرادها را اصلاح می‌کنند. اما اینجا فرق دارد، چون در حرم مطهر امام رضا(ع) قرآن می‌خوانی. من از حضورم خیلی خوشحالم و مطمئناً وقتی برگردم، چیزهای زیادی برای تعریف کردن برای دوستانم دارم».

احیای محافل سنتی در حرم مطهر

استاد راحله اسکندری در ادامه صحبت‌هایش از فلسفه شکل‌گیری این جلسات می‌گوید: «ایده این جلسات از همان محافل سنتی قدیمی بانوان گرفته شده؛ جلساتی که در خانه‌ها برگزار می‌شد و حالا کمی کمرنگ شده‌اند. ما در حرم مطهر محافل رسمی زیادی داریم، اما جای خالی این نوع جلسات صمیمی و خودمانی حس می‌شد. جلساتی که بدون تشریفات، هر کسی بتواند بیاید، بنشیند، بخواند، یاد بگیرد و احساس امنیت و آرامش داشته باشد». او با اشاره به استقبال خوب بانوان از این جلسات می‌افزاید: «اینجا حتی بانوان مسن‌تر هم می‌آیند و با خواندن قرآن، حس و حال قدیم را زنده می‌کنند. بچه‌ها، جوان‌ها، مادرها و حتی زائران خارجی، همه در کنار هم می‌نشینند و قرآن می‌خوانند. این محافل مثل همان مکتبخانه‌های قدیم، جایی برای یادگیری و انس با قرآن شده‌اند».یکی از ویژگی‌های این جلسات، حضور گسترده و متنوع شرکت‌کنندگان است. از کودکان خردسال که با ذوق، سوره‌های کوچک را می‌خوانند و جایزه می‌گیرند، تا بانوان مسن که با آرامش و تجربه، آیات را تلاوت می‌کنند. استاد اسکندری با لبخند از خاطره‌ای شیرین می‌گوید: «روزی پس از پایان جلسه، خانمی حدوداً نود ساله با دخترش آمدند. دخترش گفت مادرش نماز شبش ترک نمی‌شود و بسیار اهل محبت است. آن حاج خانم با چهره‌ای نورانی، چیزی از کیفش درآورد و به من داد. حس عجیبی بود؛ انگار قرآن، راهی شده بود بین دل‌ها. خیلی‌ها بعد از جلسه با من درددل می‌کنند، حاجاتشان را می‌گویند، دعا می‌خواهند. من نه روان‌شناسم، نه مشاور، اما قرآن این ارتباط را ایجاد کرده است».

شاید راز ماندگاری این جلسات همین باشد

در جلسه سنتی قرآن کریم در حرم مطهر رضوی، دل‌ها به هم نزدیک می‌شوند، آیات الهی در جان‌ها می‌نشیند و خاطره‌ای شیرین برای هر زائر رقم می‌خورد. در این محفل، قرآن خوانده می‌شود و قرآن زندگی می‌شود. بانوانی که شاید در خانه‌هایشان سال‌هاست قرآن می‌خوانند، حالا در کنار دیگران، در فضای نورانی حرم مطهر، آن حس قدیمی را دوباره تجربه می‌کنند و دوستی‌هایی در سایه قرآن شکل می‌گیرد و شاید همین باشد راز ماندگاری این جلسات؛ اینکه ساده‌اند، صمیمی‌اند و بی‌ادعا، دل‌ها را به آسمان وصل می‌کنند. محافل سنتی قرآن، چراغی‌است در حرم مطهر رضوی تا دوباره مسیر زندگی را با نوری از جنس آیه‌های خداوند روشن کند.