این نمایش عجیب از تسلیحات پیشرفته، شامل موشک‌های هایپرسونیک، شهپادهای زیرآبی و موشک‌های بالستیک جدید بین‌قاره‌ای با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای، نشان‌دهنده عزم چین برای نمایش قدرت نظامی خود در صحنه جهانی است.
این رژه نه‌تنها یک بزرگداشت تاریخی، بلکه بیانیه‌ای آشکار بود از بلندپروازی‌های نظامی چین و می‌توان گفت نشانه‌ای از ورود جهان به عصری نظامی‌تر است.

افزایش بودجه‌های نظامی و جهانی در حال مسلح شدن

جهان شاهد افزایش بی‌سابقه‌ای در هزینه‌های نظامی است که با رشد چشمگیر درآمد صنایع تسلیحاتی همراه شده است. بنا بر گزارش مؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم، هزینه‌های نظامی جهانی در سال ۲۰۲۴ به ۲.۷۲تریلیون دلار رسید که نسبت به سال ۲۰۲۳ افزایشی ۹.۴درصدی را نشان می‌دهد. این افزایش نه‌تنها نتیجه تنش‌های ژئوپلیتیکی است، بلکه به سودآوری عظیم شرکت‌های تسلیحاتی نیز منجر شده است. به گزارش فایننشال تایمز، شرکت‌های بزرگی مانند لاکهید مارتین، ریتون و بوئینگ در سال گذشته سودهای کلانی از قراردادهای نظامی بدست آورده‌اند، همزمان چین نیز با شرکت‌های داخلی مانند نورینکو به خودکفایی در تولید تسلیحات نزدیک شده است. چین با بودجه نظامی رسمی ۳۱۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴، دومین کشور از نظر هزینه‌های نظامی پس از ایالات متحده است. این بودجه‌های نجومی تنها به چین محدود نمی‌شود؛ کشورهای آسیایی مانند هند و ژاپن و همچنین کشورهای خاورمیانه مانند عربستان سعودی هم بودجه‌های نظامی خود را به‌طور چشمگیری افزایش داده‌اند.
در اروپا، افزایش بودجه‌های نظامی به‌ویژه پس از جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۲ شدت گرفته است. به گزارش یورونیوز، هزینه‌های نظامی کشورهای اروپایی در سال ۲۰۲۴ به بالاترین سطح از زمان جنگ سرد رسیده و با افزایش ۱۷درصدی نسبت به سال گذشته، افزون بر ۵۸۰ میلیارد دلار شده است. آلمان در این میان با اختصاص ۷۷.۸۹میلیارد یورو در سال ۲۰۲۴، پیشتاز کشورهای اروپای مرکزی و غربی بوده و به نخستین کشوری تبدیل شده که بودجه نظامی خود را به این سطح رسانده است. لهستان نیز با اختصاص ۴.۲درصد از تولید ناخالص داخلی خود به امور نظامی، در میان اعضای ناتو در صدر قرار دارد.
این روند نشان‌دهنده یک رقابت تسلیحاتی جهانی است که در آن، کشورها برای حفظ برتری استراتژیک یا دفاع از منافع خود، هزینه‌های هنگفتی را متحمل می‌شوند. به گزارش آژانس دفاعی اروپا، کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴ حدود ۳۸۰ میلیارد یورو صرف هزینه‌های دفاعی کرده‌اند و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال ۲۰۲۵ به ۳۸۱ میلیارد یورو افزایش یابد. این افزایش‌ها نه‌تنها به خرید تسلیحات جدید، بلکه به توسعه فناوری‌های پیشرفته مانند جنگ الکترونیک و سیستم‌های فضایی نیز اختصاص یافته است.

جنگ‌ها، موتور محرکه نظامی‌سازی

ادامه جنگ‌ها و ظهور درگیری‌های جدید در سراسر جهان، یکی از عوامل اصلی نظامی‌سازی است. جنگ اوکراین بزگ‌ترین جنگ اروپا پس از جنگ دوم جهانی است. ناتو در طول سه دهه گذشته همواره سیاست توسعه به شرق داشته و بودجه نظامی اعضای آن حدود ۶۰درصد از بودجه دفاعی جهان را تشکیل می‌دهد.
علاوه بر اوکراین، تنش‌ها در خاورمیانه، به‌ویژه درگیری‌های مرتبط با فلسطین و همچنین اختلافات در دریای چین جنوبی، به افزایش تقاضا برای تسلیحات منجر شده است. نیویورک تایمز گزارش داده این درگیری‌ها نه‌تنها به افزایش تولید تسلیحات در کشورهای درگیر منجر شده، بلکه کشورهای بی‌طرف را نیز وادار به تقویت توان دفاعی خود کرده است. این چرخه جنگ و آمادگی نظامی، جهانی را ایجاد کرده که در آن، راه‌حل‌های نظامی بر دیپلماسی ترجیح داده می‌شود.

تغییر چهره چین و به‌رخ کشیدن قدرت نظامی

تا همین چند سال پیش، چین ترجیح می‌داد خود را به‌عنوان یک غول اقتصادی معرفی کند که از قدرت نظامی خود به‌عنوان ابزاری ثانویه استفاده می‌کند. اما رژه نظامی ۲۰۲۵ نشان‌دهنده تغییر رویکرد پکن است. به گزارش بی‌بی‌سی، نمایش تسلیحاتی مانند موشک هایپرسونیک YJ-۱۷ و شهپاد زیرآبی AJX۰۰۲، همراه با حضور رهبرانی مانند ولادیمیر پوتین از روسیه و کیم جونگ اون از کره شمالی، پیام روشنی به جهان ارسال کرد: چین دیگر تنها یک قدرت اقتصادی نیست، بلکه یک ابرقدرت نظامی است که آماده چالش با رقبا، به‌ویژه ایالات متحده است.
این تغییر رویکرد با سیاست‌های رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ هم‌راستاست که بر «نوسازی نظامی» و تبدیل ارتش آزادی‌بخش خلق به یک نیروی «جهان‌کلاس» تا سال ۲۰۳۵ تأکید دارد. همچنین ساوت چاینا مورنینگ پست گزارش داده چین در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری عظیمی در فناوری‌های نظامی پیشرفته، از جمله هوش مصنوعی و تسلیحات لیزری انجام داده است. این رژه که به گفته تحلیلگران بیش از ۵میلیارد دلار هزینه داشته، نه‌تنها برای نمایش قدرت به رقبای خارجی، بلکه برای تقویت حس غرور ملی در داخل چین طراحی شده بود.

پیشرفت‌های فناوری نظامی، رقابتی بی‌پایان

نمایش تسلیحات پیشرفته در رژه چین، ازجمله سگ‌های رباتیک مجهز به هوش مصنوعی و موشک‌های بالستیک جدید، تنها بخشی از یک رقابت جهانی برای توسعه فناوری‌های نظامی پیشرفته است. به گزارش اکونومیست، کشورهای ایالات متحده، روسیه، هند و حتی دولت‌های کوچک‌تر مانند رژیم صهیونیستی در حال سرمایه‌گذاری در تسلیحاتی مانند موشک‌های هایپرسونیک، پهپادهای خودکار و سیستم‌های دفاع سایبری هستند. این پیشرفت‌ها نه‌تنها قدرت تخریب تسلیحات را افزایش داده، بلکه خطر تشدید درگیری‌ها را نیز بالا برده است. رویترز گزارش داده نمایش تسلیحات پیشرفته چین در رژه، پیامی مستقیم به تایوان و متحدانش، به‌ویژه ایالات متحده بود که هرگونه مداخله در منطقه با پاسخ قاطع پکن مواجه خواهد شد. این رقابت فناوری، همراه با افزایش بودجه‌های نظامی، جهانی را ایجاد کرده که در آن کشورها برای حفظ برتری یا حتی بقا، به تسلیحات پیشرفته‌تر رو می‌آورند.

توافق‌های امنیتی بین‌المللی و شکل‌گیری بلوک‌های جدید

رژه نظامی چین تنها یک نمایش نظامی نبود، بلکه یک رویداد دیپلماتیک نیز به شمار می‌رفت. حضور رهبرانی از بیش از ۲۰ کشور، از جمله پوتین، کیم جونگ اون و مسعود پزشکیان از ایران، نشان‌دهنده تقویت ائتلاف‌هایی است که در برابر نظم جهانی تحت رهبری غرب قرار دارند. بنا بر گزارش الجزیره، این «محور» که شامل چین، روسیه، کره شمالی و ایران است، به دنبال ایجاد یک نظم جدید جهانی است که در آن قدرت نظامی و اتحادهای استراتژیک نقش اصلی را ایفا می‌کنند. این توافق‌های امنیتی بلندمدت، مانند همکاری‌های نظامی فزاینده چین و روسیه، نشان‌دهنده جهانی است که به بلوک‌های متخاصم تقسیم شده است.

افول قدرت آمریکا

رژه نظامی چین در زمانی برگزار شد که نفوذ جهانی ایالات متحده رو به کاهش است. فارین افرز گزارش داده سیاست‌های آمریکا سبب شده کشورهایی مانند چین فرصت را برای پر کردن خلأ قدرت جهانی غنیمت بشمارند. غیبت رهبران غربی در رژه پکن، در مقابل حضور رهبران کشورهای شرقی، نشان‌دهنده شکاف فزاینده میان غرب و بلوک شرق است. شی جین‌پینگ در سخنرانی خود در رژه اعلام کرد «چین از هیچ قدرتی نمی‌ترسد» که اشاره‌ای آشکار به ایالات متحده بود. این پیام در حالی مطرح شد که چین به دنبال گسترش نفوذ خود در آفریقا، آسیا و حتی آمریکای لاتین است، مناطقی که زمانی تحت سلطه آمریکا و اروپا بودند.
در نهایت می‌توان گفت رژه نظامی چین در سال ۲۰۲۵ تنها یک رویداد نمادین نبود، بلکه نشانه‌ای از جهانی بود که به سمت نظامی‌سازی پیش می‌رود. افزایش بودجه‌های نظامی، به‌ویژه در اروپا، ادامه جنگ‌ها، پیشرفت‌های فناوری، توافق‌های امنیتی و افول قدرت آمریکا همگی به جهانی اشاره دارند که در آن، قدرت نظامی به‌عنوان ارز اصلی روابط بین‌الملل مطرح شده است. چین با نمایش قدرت در پکن، نه‌تنها آمادگی خود برای رهبری این نظم جدید را نشان داد، بلکه هشداری به رقبا و متحدانش ارسال کرد: «دوران خویشتن‌داری به پایان رسیده، اژدهای زرد در شرف بیدار شدن است».