یکی از مهم‌ترین مشکلات موجود در این صنعت، چالش‌های مربوط به واردات کاغذ است؛ ماده اولیه‌ای که همچنان ما را وابسته به خارج از کشور نگه داشته و سالانه یارانه ارزی زیادی از سمت دولت به این موضوع اختصاص پیدا می‌کند. با وجود این، در تولید برخی از محصولات همچون مداد توانسته‌ایم افزون بر تأمین نیاز داخل، به کشورهای همسایه نیز صادرات داشته باشیم.
برای بررسی مشکلات تولید نوشت‌افزار به سراغ سه تولیدکننده مشهدی در این عرصه رفتیم تا ببینیم در آستانه مهر ماه مهم‌ترین چالش‌ها در این بازار چیست.
صادرات مداد از مشهد به کشورهای همسایه
سعید خجسته محتشم که تولیدکننده مداد در مشهد است، از نظرش مهم‌ترین چالش در حال حاضر شرایط اقتصادی ناپایدار و بی‌ثبات بوده که موجب بلاتکلیفی خریداران شده است. او در این باره توضیح می‌دهد: همه خرید را برای لحظات آخر گذاشته‌اند. با رصد اوضاع متوجه می‌شویم قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده است. به جای اینکه مردم خودشان مستقیم نوشت‌افزار را تهیه کنند، عموم مشتریان ما از خیران و مجموعه‌های خیریه‌ای هستند که می‌خواهند بسته‌های کمک‌تحصیلی آماده کنند و این موضوع نسبت به سال‌های گذشته خیلی افزایش پیدا کرده است.
خجسته محتشم می‌گوید: سال‌های گذشته برای فروش محصولاتمان دغدغه نداشتیم و همیشه برای تأمین بازار عقب می‌ماندیم؛ اما اکنون این گونه نیست. وقتی با هر جا که قبلاً فروش داشتیم، تماس می‌گیریم، می‌گویند هنوز همان اجناسی را که از قبل از ما خریداری کرده بودند، دارند و با وجود نزدیکی به ایام بازگشایی مدارس، بازار هنوز رونق نگرفته است. امیدوارم در هفته‌های پیش رو شرایط بازار بهتر شود.
این تولیدکننده خراسانی با بیان اینکه ۶۰ تا ۷۰درصد فروش نوشت‌افزار در زمان بازگشایی مدارس و ۲۰ تا ۳۰درصد تقاضا در طول سال تحصیلی انجام می‌شود، می‌افزاید: به دلیل اینکه صادرات به کشورهای همسایه به ویژه افغانستان داریم، در مسیر فروش محصولات پایدارتر هستیم.
او با بیان اینکه محصولات ما بیشتر به دست اقشار متوسط و پایین جامعه می‌رسد، خاطرنشان می‌کند: ما برای تولید مداد به جای چوب از کاغذ روزنامه استفاده کرده‌ایم. به همین خاطر برای تأمین مواد اولیه هیچ‌گونه وابستگی به خارج از کشور نداریم. از این رو محصولات ما کمتر از یک‌سوم مدادهای چوبی قیمت دارند. در افکار عمومی این مورد جا افتاده که جنس ارزان‌قیمت کیفیت ندارد؛ اما این مورد برای محصولات ما صدق نمی‌کند و محصولات ما قابل رقابت با سایر محصولات در این حوزه است؛ زیرا ما همان مغز مدادی را که سایر کارخانه‌ها استفاده می‌کنند، به کار می‌بریم و محصولات ما تنها از نظر بدنه مداد با سایر مدادهای بازار تفاوت دارد.
خجسته محتشم عنوان می‌کند: متأسفانه آموزش و پرورش هیچ‌گونه حمایت، توجه و هماهنگی برای حذف واسطه‌ها به منظور فروش مستقیم به دانش‌آموزان با ما نداشته است و ما نیز هیچ امیدی به این مقوله نداریم؛ چرا که آن‌ها نیز دغدغه و مشکلات خودشان را دارند و به این مسائل توجهی نکردند؛ اما مراکز حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی و مراکز خیریه می‌توانند واسطه‌ها را کنار بگذارند و مستقیم با ما در ارتباط باشند تا با قیمت مناسب اقلام بیشتری را برای نیازمندان زیر پوشش خود خریداری کنند.
این تولیدکننده خراسانی یادآور می‌شود: سال‌های گذشته در حوزه جذابیت بصری کارهایی را برای طراحی‌های ایرانی-اسلامی و بحث فرهنگ‌سازی استفاده از کالای ایرانی و صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی انجام دادیم و گام‌های مؤثری را در زمینه بسته‌بندی برداشتیم؛ اما با توجه به شرایط اقتصادی کنونی به تازگی کاری در این حوزه انجام نداده‌ایم. همه تلاشمان این است که وضعیت موجود را حفظ کنیم. به همین خاطر در حوزه طراحی بصری محصولات نمی‌توانیم هزینه انجام دهیم.
او با بیان اینکه نیاز است رسانه‌های ملی و مجازی در کنار تولیدکنندگان باشند و به صورت غیرمستقیم حمایت‌هایی را انجام دهند تا بتوانند کالایشان را معرفی و تبلیغ کنند، خاطرنشان می‌کند: در حوزه تأمین نوشت‌افزار در سال‌های گذشته بیش از ۷۰درصد نوشت‌افزار کشور وارداتی بود؛ اما با توجه به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این زمینه و دغدغه مسئولان، اکنون این موضوع برعکس شده و بیش از ۷۰درصد این محصولات را تولیدکنندگان داخلی تأمین می‌کنند و بخش کمی از آن‌ها مانند اجناس لوکس و مقطعی، وارداتی است.
خجسته محتشم همچنین با بیان اینکه فرهنگ‌سازی استفاده از کالای ایرانی باید جزو دغدغه‌های وزارت فرهنگ، آموزش و پرورش و یا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان باشد، ادامه می‌دهد: متأسفانه ما به عنوان تولیدکننده با حجم گرفتاری‌هایی که در مسیر تولید با آن مواجه هستیم، از این مقوله فاصله داشته و فرصتی برای این کار نداریم. به همین خاطر انتظار داریم فعالان و مسئولان در این حوزه این کار را دنبال کنند و در کنار ما باشند و به ما ایده بدهند تا فرهنگ مصرف کالای داخلی را نهادینه کرده و نسل آینده را که مخاطبان ما هستند، با این فرهنگ آشنا کنیم.
۴۵ روز است که دولت ارز نیمایی برای واردات کاغذ نداده
عبدالرضا فاطمی‌پور، دیگر تولیدکننده باسابقه بازار حدود ۴۷ سال است در حوزه تولید دفتر فعالیت می‌کند. او که از وقتی قیمت دفتر یک تومان بود، مشغول تولید دفتر است، درباره بزرگ‌ترین چالشی که اکنون با آن مواجه شده، می‌گوید: در حال حاضر مهم‌ترین چالش ما در زمینه تولید، واردات کاغذ است که با مشکلاتی روبه‌رو شده‌ایم. البته کالایی را که اکنون وارد بازار می‌شود، از قبل تهیه کرده‌ایم و برای آغاز سال تحصیلی مشکلی نداریم؛ اما به دلیل اینکه دولت ۴۵ روزی است به ما ارز نیمایی برای واردات نداده، ممکن است در آینده کمبودی در زمینه تولید دفتر داشته باشیم.
او می‌افزاید: در زمینه بازاریابی مشکلی نداریم و با برخی بنکداران در بازار در ارتباط هستیم. همچنین نمایندگی‌هایی در بازار داریم که کالای ما را از سه چهار ماه پیش در انبارهایشان دارند و در حال توزیع محصولات میان خرده‌فروش‌ها هستند تا هنگامی که خانواده‌ها برای خرید به بازار می‌روند، مشکلی برای خرید دفتر نداشته باشند.
این تولیدکننده مشهدی خاطرنشان می‌کند: فروش نوشت‌افزار فصلی است و تنها در شهریور ماه بیشترین فروش را دارد. مغازه‌های نوشت‌افزارفروشی هم از ۱۵ شهریور تا ۱۵ مهر بیشترین فروش را دارند و پس از آن فروش دفتر به روال عادی خود برمی‌گردد.
او در پاسخ به این پرسش که در عرصه تولید محصول، صفر تا ۱۰۰ تولید داخلی است یا خیر، بیان می‌کند: به دلیل اینکه کاغذ در ایران تولید نمی‌شود، کاغذی که برای تولید دفتر استفاده می‌کنیم، وارداتی است و تنها جلد و سیمی که برای تولید دفتر به کار می‌بریم، داخلی هستند. همچنین دستگاه‌های اتوماتیکی که برای چاپ استفاده می‌کنیم، به طور کامل خارجی است. به همین خاطر محصولات داخلی قابل رقابت با محصولات خارجی هستند.
فاطمی‌پور اظهار می‌کند: ما در راستای تولید دفتر با اداره کل صمت در ارتباط هستیم تا زمانی که درخواست ارز نیمایی برای واردات می‌کنیم، به موقع به ما تحویل بدهند تا به فروشنده خارجی بدهیم. البته این معامله میان بانک‌های ما با کشورهایی که از آن‌ها کاغذ وارد می‌کنیم، انجام می‌شود.
این تولیدکننده مشهدی با اشاره به اینکه هر کالایی را دانش‌آموزان نمی‌پسندند، ادامه می‌دهد: در گذشته عکس کوه و گل روی جلد دفترها چاپ می‌کردیم؛ اما در حال حاضر دانش‌آموزان این طرح‌ها را دوست ندارند و بیشتر شخصیت‌های کارتونی را دوست دارند. ما هم در این راستا روی جلد دفترها این موارد را چاپ می‌کنیم.
او توضیح می‌دهد: مشابه خارجی دفترهایی که ما تولید می‌کنیم، در بازار نیست و همه دفترهایی که در ایران وجود دارد، ساخت داخل است؛ چرا که ماده اولیه این محصولات کاغذ وارداتی است. گاهی تولیدکننده در یک دفتر از کاغذ گرم بالا استفاده کرده به همین خاطر قیمت تمام شده آن گران‌تر می‌شود؛ اما آنچه ما تولید می‌کنیم، از نظر قیمتی بسیار پایین بوده و قابل رقابت با اجناس گرانقیمت بازار است.
چالش ما هزینه بالای تبلیغات شهری است
حامد احسان‌زاده، دیگر تولیدکننده مشهدی که در عرصه تولید دفتر مشغول است، درباره چالش‌های بازاریابی می‌گوید: یکی از چالش‌هایی که برای بازاریابی با آن مواجه هستیم، هزینه بالای تبلیغات شهری است. متأسفانه شهرداری این موضوع را به پیمانکاران برون‌سپاری کرده و آن‌ها نیز با سود زیادی این جایگاه‌های تبلیغاتی را اجاره می‌دهند.
او می‌افزاید: محصولات ما در سطح کشور نیز عرضه می‌شود و در دهمین نمایشگاه بین‌المللی تخصصی نوشت‌افزار تهران نیز حضور داشتیم؛ اما متأسفانه در آخرین روز نمایشگاه، جنگ تحمیلی ۱۲ روزه آغاز شد و چون همه افراد بازدید از نمایشگاه را به روز پایانی موکول می‌کنند، نتوانستیم مشتری خوبی جذب کنیم.
این تولیدکننده مشهدی با بیان اینکه در دو زمان فروش زیادی داریم، ادامه می‌دهد: یکی انتهای شهریور برای بازگشایی مدارس و آغاز سال تحصیلی جدید و بازه دیگر فروش محصولاتمان، زمان فروش سررسیدهای تبلیغاتی به شرکت‌ها و ارگان‌هاست.
او در پاسخ به این پرسش که در عرصه تولید محصول، صفر تا ۱۰۰ تولید داخلی است یا خیر، عنوان می‌کند: ما سعی کردیم بیشتر کارهایمان را برون‌سپاری کنیم؛ چرا که هزینه خرید دستگاه‌های مورد نیاز خیلی بالاست و ارگان‌های مرتبط نیز شرایطی برای اعطای تسهیلات واردات این دستگاه‌ها نمی‌گذارند تا خودمان آن‌ها را وارد کنیم. به همین خاطر صفر تا ۱۰۰ تولید را نمی‌توانیم انجام دهیم.
احسان‌زاده بیان می‌کند: به نظرم محصولات داخلی قابلیت رقابت با محصولات خارجی را دارند. هم‌اکنون تولیدات ما با وجود قیمت‌های مناسب، از نظر کیفیت از محصولات خارجی بهتر بوده و همچنین سلیقه ایرانی در محصولات در نظر گرفته شده است.
او خاطرنشان می‌کند: در زمینه فرهنگ‌سازی از محصولات ایرانی کارهای زیادی می‌توان انجام داد؛ حضور فعال در نمایشگاه‌های ایرانی و تبلیغاتی که می‌تواند در صدا و سیما برای خرید کالاهای ایرانی صورت بگیرد. ما هنوز نتوانسته‌ایم در عرصه کشوری تبلیغات داشته باشیم و اگر کسی این نوع تبلیغات را انجام دهد، بی‌شک نتیجه خوبی می‌گیرد.
با وجود پیشرفت‌هایی که در تولید نوشت‌افزار در کشور داشته‌ایم؛ اما همچنان چالش‌ها در این زمینه زیاد است؛ از هزینه‌های بالای تبلیغات تا مشکلات تأمین ارز و شرایط اقتصادی ناپایداری که سبب مشکلاتی در فروش محصولات تولیدی، آن هم در آستانه
مهر ماه شده است. این دغدغه‌ها تنها نمونه‌ای از مسائلی محسوب می‌شود که بر سر راه تولیدکنندگان قرار دارد و رفع آن‌ها نیازمند همت مسئولان است.
نظر شما