به مناسبت میلاد پیامبر گرامی اسلام و آغاز هفته وحدت، دکتر رضایی برجکی، مدیر گروه تاریخ و سیره اهل بیت(ع) بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، ضمن بررسی ابعاد اخلاقی و سیره پیامبر اکرم(ص) به اهمیت الگوگیری از این سیره در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان، اشاره کرد. وی، با اشاره به جایگاه پیامبر اسلام(ع) به عنوان الگوی اخلاقی، تأکید کرد: پیامبر بزرگ اسلام(ص) از جنبه‌های مختلف به عنوان الگوی مسلمانان و الگوی بشریت قابل توجه است.

ایشان برای ترویج مکارم اخلاقی مبعوث شدند و در تمامی مسائل و شرایط، حتی در برخورد با دشمنان و کسانی که سال‌ها علیه ایشان اقدام کرده بودند، اصول اخلاقی را، رعایت می‌کردند.

سیره پیامبر در جنگ‌ها: دفاع، صلح و رعایت اصول انسانی

وی در ادامه، گفت: تاریخ نشان می‌دهد، پیامبر اسلام(ص)، اغلب جنگ‌های خود را از موضع دفاعی انجام داده‌اند و هدف از اقدامات نظامی، نه توسعه‌طلبی اقتصادی، بلکه پاسداری از جان و امنیت جامعه اسلامی بوده است.

قرآن کریم در سوره انفال اصول جنگ، رفتار با اسرا و رعایت عدالت و اخلاق را، به وضوح، بیان کرده است.

رضایی برجکی، افزود: در تمامی جنگ‌ها، پیامبر از کشتار زنان و کودکان، غارت اموال و بی‌احترامی به دشمنان، پرهیز می‌کردند و بعد از فتح‌ها، حتی در برابر کسانی که سالها علیه ایشان اقدام کرده بودند، مدارا و عفو را، ترجیح می‌دادند.

فتح مکه؛ نمونه‌ای بی‌نظیر از رحمت و مدارا

وی، فتح مکه را نمونه‌ای شاخص از اخلاق و رحمت پیامبر خواند و گفت: با وجود اینکه نیروهای پیامبر توان انجام هرگونه خشونت و غارت را داشتند، هیچ‌یک از دشمنان به کشتار کشیده نشدند و حتی اعضای قبایل مغلوب، با رفتار مهربانانه جذب جامعه اسلامی شدندو پیامبر روز فتح مکه را به عنوان «یوم رحمت»، اعلام کردند.

این پژوهشگر در ادامه، به چرایی فاصله گرفتن جامعه اسلامی از سیره اخلاقی پیامبر(ص) پس از رحلت ایشان اشاره کرد و توضیح داد: پس از رحلت پیامبر، تعصبات قبیله‌ای و اختلافات جانشینی سبب شد که ،الگوی اخلاقی ایشان به طور کامل دنبال نشود.

در دوره‌های بعدی، به ویژه در جریان فتوحات، انگیزه‌های اقتصادی و تعصبات جاهلی بر تصمیمات حاکمان مسلمان سایه افکند و بسیاری از اصول اخلاقی پیامبر،کنار گذاشته شد.

وی در پایان تأکید کرد: با وجود گذشت قرن‌ها، بهره‌گیری از الگوی اخلاقی پیامبر و دیگر اولیا و انبیا، همچنان می‌تواند جامعه انسانی را به سمت صلح، مدارا و اخلاق‌مداری،هدایت کند.