در این ایام خجسته که یادآور پیوند ناگسستنی میان پیروان مذاهب اسلامی است، بر آن شدیم تا با بهره‌گیری از دیدگاه‌های عالمان برجسته اهل سنت به بررسی ابعاد مختلف این ضرورت حیاتی بپردازیم.
دکتر خلیل افرا، امام جمعه موقت اهل سنت شهر کنگان، عضو شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت کشور و رئیس هیئت افتای اهل سنت استان بوشهر با تأکید بر آموزه‌های قرآنی و سنت نبوی، وحدت را ریسمان نجات امت اسلامی دانسته و بر ضرورت هوشیاری در برابر توطئه‌های دشمنان تأکید می‌کند. برای تبیین بیشتر اهمیت این موضوع و بررسی راهکارهای عملی تحقق وحدت، گفت‌وگویی صمیمانه با ایشان انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
وحدت، ریسمان نجات امت اسلامی
دکتر افرا در ابتدا با تأکید بر چنگ زدن به حبل‌الله می‌گوید: یکی از مسائل مهم در وحدت جهان اسلام و مسلمانان، چنگ زدن به حبل‌الله است. منظور از حبل‌الله همان امور مشترکی است که میان ما مسلمانان وجود دارد: توحید، نبوت، معاد، قرآن کریم، کعبه مشرفه، اهل بیت پیامبر(ص). قرآن کریم به مسئله وحدت نگریسته و برای ایجاد و حفظ آن، راهکارهای گوناگونی را پیش‌بینی کرده که بخشی از آن، جنبه پیشگیری از تفرقه و بخشی دیگر به درمان آن ناظر است. توجه به نقاط مشترک، چنگ زدن به ریسمان الهی، مراجعه به سنت پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، مراعات حقوق برادری، برنامه‌های عبادی و... از جمله راهکارهای ایجاد وحدت در قرآن است. نقاط مشترک مذاهب اسلامی زیاد است که در رأس آن‌ها توحید خداوند و سپس نبوت پیامبر اکرم(ص) قرار دارد. لذا این ایام با توجه به ولادت نبی مکرم اسلام(ص) بهترین فرصت برای وحدت مسلمین است.
ایشان با تأکید بر اهمیت همبستگی، اظهار می‌کند: نباید مشترکات فراوان میان مسلمانان را از نظر دور داشت، چرا که دشمنان نیز در کمین اتحاد ما نشسته‌اند. آمریکای جنایتکار و رژیم صهیونیستی، تنها دشمن یک گروه یا مذهب خاص نیستند، بلکه با تمام مسلمانان در سراسر جهان دشمنی دارند. قرآن کریم با تأکید بر نقاط مشترک، مسلمانان را به یگانگی فراخوانده است. این کتاب آسمانی با یادآوری خلقت انسان از خاک (حج/۵) و نسب مشترک از یک پدر و مادر(حجرات/۱۳) بر کرامت انسانی فارغ از رنگ و نژاد(اسرا/۷۰) تأکید کرده و این اصول مشترک را بستری برای وحدت جهانی می‌داند. دعوت از پیروان سایر ادیان آسمانی و اهل کتاب به اشتراکات عقیدتی (آل‌عمران/۶۴) نیز در همین راستا صورت می‌گیرد. هر مسلمانی که شهادتین را بر زبان جاری می‌کند، بداند دشمن او، دشمن تمام فرقه‌های اسلامی است. بنابراین برای مقابله با این دشمن مشترک، وحدت و همدلی میان مسلمانان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.
وحدت، تکرار یک ضرورت: از تأکید قرآنی تا ریسمان نجات‌بخش
عضو شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت کشور با تأکید بر این نکته که دعوت به وحدت، تنها یک شعار نیست، به اهمیت این موضوع در آیات قرآن کریم اشاره کرده و می‌گوید: قرآن در صریح‌ترین بیان خود، تمامی مؤمنان را به چنگ زدن به ریسمان الهی و پرهیز از تفرقه فراخوانده است: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا». (آل‌عمران/۱۰۳) در آیات دیگر نیز (نسا/۱۴۶ و ۱۷۵، آل‌عمران/۱۰۱) بر تمسک به خداوند تأکید شده است. مفسران در تفسیر حبل‌الله اختلاف‌نظر دارند و قرآن، کتاب، سنت، دین الهی، اطاعت خداوند، توحید خالص، ولایت اهل‌بیت(ع) و جماعت را ازجمله معانی آن دانسته‌اند. با این حال به نظر می‌رسد نزدیک‌ترین تفسیر، همان قرآن باشد؛ چنان‌که در روایتی از رسول اکرم(ص) قرآن، ریسمان الهی کشیده شده میان آسمان و زمین معرفی شده است: «کتاب الله هو حبل الله الممدود من السماء الی الارض».
دکتر افرا تصریح می‌کند: قرآن کریم افزون بر آنکه محور یگانگی است، می‌تواند در رفع اختلافات نیز نقش‌آفرینی کند. این کتاب آسمانی با دعوت همگان به وحدت و بر حذر داشتن از تفرقه، نظام عقیدتی، اخلاقی و عملی منسجمی را ترسیم می‌کند که هر کس بدان رجوع کند، خود را با میلیون‌ها پیرو قرآن یگانه می‌یابد. در قرآن کریم، بیش از ۸۰ آیه به اهمیت وحدت و دوری از اختلاف پرداخته است. این حجم از تأکید نشان می‌دهد وحدت در هر جامعه، از چنان اهمیتی برخوردار است که خداوند، مؤمنان را به این امر فراخوانده و در روایات نیز به آن توجه ویژه‌ای شده است. آیات و روایات متعددی به نوعی بر ضرورت وحدت و دوری از اختلاف میان مسلمانان تأکید دارند.
اصلاح ذات‌البین، راهکار قرآنی برای حفظ یگانگی
رئیس هیئت افتای اهل سنت استان بوشهر در ادامه با تعریف مسلمان در منابع اسلامی، می‌گوید: مسلمان کسی است که به وحدانیت خدا، رسالت پیامبر(ص) و معاد ایمان داشته باشد و آن را به زبان آورد. چنین فردی، وارد دایره اسلام شده و جان، مال و آبروی او محترم بوده و حفظ آن‌ها بر همگان واجب است. روایات فراوانی در منابع فریقین بر این مهم تأکید دارند؛ از جمله، در صحیح مسلم از رسول خدا(ص) نقل شده است: «من قال لا اله الا الله وکفر بما یعبدون من دون الله حرم ماله و دمه و حسابه علی الله؛ هر کس «لا اله الا الله» بگوید و عبادت غیرخدا را انکار کند، جان و مال او محترم و حساب او با خداوند است».
ایشان با اشاره به اهمیت اصلاح ذات‌البین، یادآور می‌شود: با وجود عناصر اتحاد، بروز اختلاف و منازعه میان برادران ایمانی تا حدی طبیعی و جزو رهاوردهای زندگی اجتماعی است. (انفال/۱، حجرات/۹) اما قرآن برای مقابله با این اختلافات و حفظ یگانگی، از مؤمنان خواسته برای اصلاح میان برادران دینی و رفع منازعه مداخله کرده(حجرات/۹) و در صورت ایجاد کدورت، خود به اصلاح فیمابین اقدام کنند. (انفال/۱) قرآن کریم حتی برای رفع اختلاف در نهاد خانواده، پا درمیانی و داوری از دو طرف را پیشنهاد می‌کند. (نسا/۳۵) در روایات بسیاری بر اهمیت و جایگاه اصلاح ذات‌البین تأکید شده و حضرت امیر(ع) در وصیت‌نامه خود، با استناد به روایت رسول اکرم(ص)، آن را برابر با یک سال نماز و روزه دانسته است. خداوند در قرآن می‌فرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ». (حجرات/۱۰) حفظ وحدت، رمز پیروزی، سربلندی و عزت در دنیا و آخرت بوده و منادی اصلی وحدت، خداوند و سپس پیامبر(ص) هستند.
پیمان برادری، الگوی عملی وحدت
ایشان با اشاره به یکی از مهم‌ترین اقدامات عملی پیامبر(ص) برای ایجاد وحدت، می‌گوید: پیامبر(ص) برای ریشه‌کن کردن موجبات اختلاف میان گروه‌های مختلف جامعه، به ایجاد پیمان برادری میان مهاجرین و انصار و قبایل مختلف اقدام کرد. این اقدام بی‌سابقه، نشان‌دهنده اهمیت وحدت و همدلی در جامعه اسلامی است. برای تحقق وحدت در هر جامعه‌ای، وجود رهبری آگاه و دلسوز ضروری است تا بتواند با هدایت‌های خود، انسجام و یکپارچگی را در جامعه برقرار کند.
دکتر افرا در پایان تصریح می‌کند: همان‌طور که در جنگ ۱۲ روزه و حمله وحشیانه رژیم پلید صهیونیستی شاهد بودیم، با هدایت‌های رهبری فرزانه، وحدت و همدلی در کشور حاکم شد و در نهایت به پیروزی دست یافتیم. این پیروزی، بار دیگر ثابت کرد وحدت، رمز پیروزی و عزت است و با اطاعت از ولی امر مسلمین و حفظ وطن می‌توان به اهداف والای خود دست یافت، همچنان که در آیه ۴۷ سورم روم آمده است «وَکَانَ حَقًّا عَلَیْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِینَ».
نظر شما