مجموعه‌ای از تابلوهای نگارگری، خوشنویسی، ماکت‌های نفیس و آثار مکتوب به‌عنوان جلوه‌هایی از ارادت مسلمانان به رسول اعظم (ص) در موزه‌های آستان قدس رضوی، به یادگار مانده است؛ آثاری که طی دهه‌های اخیر به‌دست هنرمندان برجسته خلق یا توسط شخصیت‌ها و دوستداران اهل‌بیت (ع) به این آستان ملکوتی، اهدا شده است. در ادامه، در گفت‌وگو با عادل مطوری‌حسین، رئیس اداره ارزیابی، مستندنگاری و معرفی آثار معاونت موزه‌ها و گنجینه‌های فرهنگی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، منتخبی از این آثار ارزشمند را مرور می‌کنیم:
یادگاری‌های استاد فرشچیان
رئیس اداره ارزیابی، مستندنگاری و معرفی آثار معاونت موزه‌ها و گنجینه‌های فرهنگی آستان قدس رضوی دراین‌خصوص، می‌گوید: یکی از شاخص‌ترین آثار این مجموعه، تابلوی «معراج» اثر اهدایی زنده‌یاد محمود فرشچیان است که در سال 1392 با تکنیک اکریلیک در سبک نگارگری خلق شده و سفر روحانی پیامبر اکرم (ص) را در ابعاد 80×100 سانتی‌متر، بازآفرینی می‌کند.
مطوری‌حسین، ادامه می‌دهد: در کنار این اثر، تابلوی «آسمان چهارم (در مسیر معراج)» نیز چشم‌اندازی رازآلود از سفر آسمانی پیامبر (ص) را در ابعاد 143 × 123 سانتی‌متر، به تصویر کشیده است. این اثر نگارگری که در سال 1394 توسط استاد فرشچیان خلق و همان سال اهدا شده، با رنگ‌های طیفی و ساختار هندسی، مرحله‌ای از معراج را روایت می‌کند و مکملی معنوی برای تابلو «معراج» به شمار می‌رود.
وی می‌افزاید: تابلوی «اولین پیام» این هنرمند فقید، یکی دیگر از آثار برجسته مجموعه حاضر محسوب می‌شود که با تکنیک اکریلیک و در سبک نگارگری ایرانی در سال 1379، خلق شده است. این تابلو با ابعاد 3/61 × 5/88 سانتی‌متر لحظه نزول نخستین وحی بر پیامبر اسلام را با ترکیب رنگ‌های متضاد و درخشش نور مرکزی بازآفرینی کرده و همان سال به موزه، اهدا شده است.
آثار هنری و نمادین
این مقام مسئول همچنین، بیان می‌کند: در میان آثار سه‌بعدی این مجموعه، ماکت نفیس مُهر منسوب به حضرت محمد (ص)، جایگاه ویژه‌ای دارد. این ماکت در ابعاد 7/7 × 6/15 سانتی‌متر و ارتفاع 16 سانتی‌متر از جنس چوب، شیشه و برنج، ساخته شده است.
وی با اشاره به اینکه بر سطح برنجی این اثر، عبارت «خَتْمُ الرَّسُول صلّی الله علیه و سلّم النسخه الأصلیه موجوده فی متحف طوب قابی استانبول» نقش بسته است، می‌افزاید: این ماکت نفیس که در سال 1389 به موزه اهدا شده، نمادی از پیوند میان تاریخ و هویت نبوی است و بازدیدکنندگان موزه را با یکی از نشانه‌های اصیل صدر اسلام، آشنا می‌سازد.
مطوری‌حسین از کتاب «محمد (ص)» با جلد چوبی به‌عنوان یکی دیگر از آثار برجسته موزه‌های آستان قدس رضوی نام می‌برد و می‌گوید: این کتاب که در سال 1383 توسط سید علی موسوی از لبنان، اهدا شده است، مجموعه‌ای از احادیث نبوی را در بر دارد.
وی ادامه می‌دهد: جلد چوبی اثر نیز، از یک سو کارکرد محافظتی و از سویی دیگر به‌عنوان اثری هنری و نماد ماندگاری، شناخته می‌شود. این کتاب، بیانگر گستره جغرافیایی ارادت به پیامبر اکرم (ص) است که مرزهای ملی را، درنوردیده است.
تابلوهای خوشنویسی و تذهیب
به گفته رئیس اداره ارزیابی، مستندنگاری و معرفی آثار معاونت موزه‌ها و گنجینه‌های فرهنگی آستان قدس رضوی، تابلو خط و تذهیب شعر «بلغ العلی بکماله...»، از دیگر آثار فاخر این مجموعه با محوریت موضوعی خاتم‌الانبیا (ص) است که در سال 1364 به قلم مصطفی مهدی‌زاده و با تذهیب عیسی آلفته خلق و در سال 1373 به موزه، اهدا شده است.
وی بیان می‌کند: متن تابلو، شعر مشهور سعدی در مدح پیامبر اکرم (ص) است که در قالب نستعلیق روی کاغذ شکری و با جوهر قهوه‌ای کتابت شده و با تذهیب پرجزئیات و نقوش طلایی، مزین شده است. این اثر، جلوه‌ای از آمیزش ادبیات فارسی با هنر اسلامی در ستایش رسول خدا (ص) است.
مطوری‌حسین همچنین با اشاره به وجود تابلوی خوشنویسی «شهادتین» به‌خط ثلث در موزه قرآن و هدایای مقام معظم رهبری آستان قدس رضوی، می‌گوید: این تابلو با ابعاد 5/81 × 5/81 سانتی‌متر در سال 1392 توسط نخست‌وزیر وقت ترکیه، اهدا شده است.
وی می‌افزاید: ترکیب‌بندی دایره‌ای در مرکز تابلو با مضمون «لا اله الا الله محمد رسول‌الله» و حاشیه‌ای مربع‌شکل با تزیینات طلایی و سبز، جلوه‌ای پرشکوه از باور بنیادین اسلام را در معرض دید بازدیدکنندگان موزه قرار می‌دهد. این اثر، علاوه بر ارزش هنری، نماد دیپلماسی فرهنگی و وحدت اسلامی نیز، به شمار می‌رود.
از قالی تصویری تا قلمدان طلاکوب همچنین این مقام مسئول، اظهار می‌کند: قالی تصویری «مسجدالنبی (رمز هستی)»، از دیگر آثار شاخص موزه‌های آستان قدس رضوی است که در ابعاد 325×320 سانتی‌متر، طی سال‌های 1370 تا 1373 در اصفهان بافته شده و در سال 1380، توسط یدالله صفدرزاده به موزه اهدا شده است. این قالی نفیس بازتابی از عشق به پیامبر اکرم (ص) و نمادی از قبله مشترک مسلمانان است.
وی ادامه می‌دهد: قلمدان طلاکوب کتیبه‌دار منقوش دوره قاجار مزین به کتیبه «بلغ العلی بکماله کشف الدجی بجماله حسنت جمیع خصاله صلوا علیه و آله» نیز، از دیگر نفایس این مجموعه است که نشان می‌دهد چگونه ستایش رسول اکرم (ص) در صنایع ظریفه و زندگی روزمره مسلمانان، جاری بوده است.
انتقال پیام صلح و وحدت
مطوری‌حسین خاطرنشان می‌کند: مجموعه آثار مرتبط با پیامبر اکرم (ص) در موزه‌های آستان قدس رضوی نه تنها حامل ارزش‌های تاریخی و هنری است، بلکه بازتابی از عشق و ارادت مسلمانان سراسر جهان به رسول مهربانی (ص) است.
وی می‌افزاید: معرفی این آثار به مناسبت گرامی‌داشت یک‌هزار و پانصدمین سال ولادت آن حضرت، فرصتی است تا پیام وحدت، صلح و عدالت ایشان از رهگذر زبان هنر بار دیگر در دل‌ها و جان‌ها، طنین‌انداز شود.
گفتنی است، در حال حاضر، موزه رضوی(موزه مرکزی)، همه‌روزه، از ساعت 8 تا 22 و موزه قرآن و هدایای مقام معظم رهبری همه‌روزه به‌جز روزهای تعطیل، از ساعت 8 تا 12:30، آماده خدمت‌رسانی به اهل هنر و معرفت، است.
نظر شما