فائزه مجردیان خبرنگار تحریریه جوان قدس: اسرار خصوصی در هر پرونده ای با توجه به شرایط و مستندات پرونده، اوضاع و احوال فرهنگی و اجتماعی طرفین پرونده متفاوت است و تشخیص اینکه چه نوع اطلاعاتی در زمره حریم شخصی افراد قرار میگیرد با شخص قاضی است. در نتیجه نمی توان به طور دقیق اسرار خصوصی را تعریف کرد. با این حال قانون، عرف و رویه های قضایی تا حدودی توانسته اند به این سوال پاسخ مناسبی بدهند.
اسرار خصوصی
در تعریف ساده میتوان گفت، اسرار خصوصی شامل هرچیزی است که شخص بخواهد از دیگران پنهان کند و تمایلی به افشا و آشکار شدن آن ندارد. به عنوان نمونه گفتگوها، فیلم ها و عکس ها ی خصوصی، نسخه های پزشکی و پرونده های درمانی، اسرار شغلی، احکام دادگاه ها و مستندات مالی، همه و همه از مصادیق اسرار خصوصی یک فرد محسوب می شود.
ماده ۷۴۴ قانون مجازات اسلامی:
[هر کس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از چهل و پنج روز و دوازده ساعت تا یک سال یا جزای نقدی از پانزده میلیون (۱۵/۰۰۰/۰۰۰) ریال تا صد میلیون (۱۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
تبصره - چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد
طبق این ماده، اولا افشای اسرار خصوصی دیگران باید بدون رضایت باشد. علاوه بر آن شخص رضایت دهنده باید صلاحیت رضایت دادن را داشته باشد( بالغ، عاقل، آگاه) بنابراین اگر شخصی که رضایت داده، صلاحیت های مذکور را نداشته باشد( مثلا بالغ نباشد) انتشار اطلاعات وی به منزله انجام جرم است..
دوما رضایت شخص نباید به زور اجبار، تهدید یا سلب آزادی باشد و الا رضایت از درجه اعتبار ساقط است. و منتشر کننده مجرم شناخته میشود.
سوما، تنها در صورتی انتشاردهنده مجرم نیست که عمل او مطابق قانون باشد. موارد بسیاری وجود دارد که در جریان تحقیقات، بازپرس اقدام به انتشار عکس متهم نموده، در این صورت باید تمامی شرتیط و ضوابظ مندرج در قانون در بحث انتشار رعایت شود.
و در آخر، انتشار باید سبب هتک حرمت و حیثیت فرد و همچنین ایجاد هرگونه ضرر مادی و معنوی شود. تشخیص اینکه آیا به اعتبار شخص لطمه ای وارد شده یا نه بر عهده قاضی و ملاک مشخص و معینی ندارد.
نکته قابل اهمیت و مهم این است که اگر عکسی از شما قبلا در فضای مجازی و پیام رسان ها مورد استفاده قرارگرفته باشد، حتی اگر به صورت شخصی و خصوصی بوده و به هر دلیلی توسط شخص دیگری انتشار پیدا کند، جرمی صورت نگرفته است حتی اگر در فضای گسترده تری انتشار پیدا کند. زیرا صرف انتشار موثر است نه میزان بازدید آن. درنتیجه حتی گذاشتن عکس در صفحه شخصی اینستاگرام به نوعی انتشار محسوب میشود و اگر در فضای بزرگ تری مورد نشر قرار بگیرد، به علت انتشار قبلی، مشمول جرم نخواهد بود.
مصادیق افشای اسرار
افشای اسرار خصوصی دیگران، دارای مصادیق متعددی است. یکی از این مصادیق افشای اطلاعات توسط پزشکان، جراحان، ماماها و کلیه کسانی است که به واسطه شغل و حرفه خود، محرم اسرار اشخاص میشوند. قانونگذار علاوه بر اینکه آن ها را موظف به حفظ اسرار نموده، برای عدم رعایت آن نیز مجازات تعیین کرده است.
البته ناگفته نماند که استثنائاتی هم وجود دارد، که در صورت وجود باید مطابق با قانون صورت بگیرد.
علاوه بر مورد فوق، افشای اسرار تجاری در فضای مجازی، افشای اسرار دولتی توسط کارمندان دولت و .... هم از مصادیق جرم افشای اسرار محسوب و دارای مجازات مخصوص به خود هستند.
جرم تهدید به افشای اطلاعات و اسرار
تهدی به جرم افشا اسرار و اطلاعات، خود جرم مستقلی است و مجازات خاص خودش را دارد. قانون مجازات ما صرف تهدید کردن را جرم تلقی کرده، به این معنا که به محض انتساب تهدید به شخص و محرز شدن آن برای قاضی، به طوری که تهدید واضح، معین و موثر باشد جرم شکل گرفته و بسته به نوع تهدید مجازات خواهد شد.
یک راه حل برای اثبات انتشار عکس های خصوصی در فضای مجازی!
وقتی شخصی شمارا تهدید و عکس شخصی شما در فضای مجازی منتشر میکند، ممکن است در فاصله مراجعه شما به پلیس فتا و مستند سازی و تشکیل پرونده، مرتکب اقدام به پاک کردن متن پیام ها یا حساب کاربری خود کند. در این شرایط صرف گرفتن عکس از صفحه با توجه به پاکسازی مرتکب، امکان مستند سازی برای پلیس فتا دشوار خواهد بود. به خصوص در شبکه های اجتماعی که فاقد سرور در ایران هستند. امکان استعلام و استخراج اطلاعات را در پیام رسان های خارجی تقریبا غیرممکن است.
در این صورت پس از مشاهده، بلافاصله اینترنت خود را خاموش کنید و تا قبل از مراجعه به پلیس تحت هیچ شرایطی به اینترنت متصل نکنید و با چاپ عکس های گرفته شده از صفحه پیام ها به پلیس مراجعه کنید تا مستند سازی انجام شود..
نظر شما