در تاریخ ۴ فوریه ۲۰۲۵، رئیسجمهور دونالد ج. ترامپ یک یادداشت امنیت ملی (NSPM) را امضا کرد که فشار حداکثری را بر دولت جمهوری اسلامی ایران بازمیگرداند. این سیاست دستوری به دنبال آن است که تمام مسیرهای دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای را ببندد، با توسعه سلاحهای نامتقارن و متعارف آن مقابله کند، نفوذ منطقهای آن را خنثی کرده و اقتصاد آن را از طریق تشدید تحریمها و خریداران نفت فلج کند. این فرمان دستور میدهد که وزارت خزانهداری ایالات متحده محدودیتهای اقتصادی شدیدی اعمال کند.
ترامپ، روز ۱۰ فوریه (۲۲ بهمن) در مصاحبهای با شبکه فاکسنیوز ایران را «بسیار جنگجو» خواند و گفت از همین رو اجازه نخواهد داد آنها به بمب هستهای دست پیدا کنند. با این تفاسیر برخی کارشناسان اظهار می کنند این رویکرد خصمانه ترامپ، ایران را ناگزیر برای انتخاب تسلیحات هسته ای خواهند کرد.
نشریه امریکایی فارن افرز با اشاره به این مسئله نوشت: ایران تحت تاثیر رویکرد شدیدا خصمانه رئیس جمهور جدید آمریکا، ممکن است وسوسه شود تا برای ساخت بمب هستهای عجله کند، زیرا آن را تنها راه تضمین بقای خود میداند. «الیوت آبرامز»، عضو ارشد مطالعات خاورمیانه در شورای روابط خارجی آمریکا نیز با اشاره به این نکته در مقاله آورده است: اما ترامپ در مقابل باید فراتر از اعلام حمایت کامل از اسرائیل و مخالفت با سلاح هستهای ایران برود. برای دههها، این عقیده رایج بود که آشتی عربی-اسرائیلی تا زمانی که مسئله فلسطین حل نشده باشد، غیرممکن است، اما توافقات ابراهیم ترامپ این عقیده را زیر سوال برد. امروز، او باید به دنبال ثبات نادرست ناشی از بنبست بیپایان با ایران نباشد، بلکه باید به دنبال تحولی در منطقه باشد.
برخی کارشناسان مجله سیاست خارجی آمریکا هم به نگرانیها و پیشنهادات مایکل آیزنر، مشاور عمومی مرکز حقوق بشر در ایران، در خصوص توافقات هستهای احتمالی با ایران پرداخته اند، پیشنهاداتی که تهران را می تواند در ادامه مسیر هسته ای شدن مصمم سازد. او از دولت ترامپ میخواهد که در مذاکرات با تهران، علاوه بر مسائل هستهای، به حمایت از معترضان ایرانی نیز توجه کند. وی با اشاره به شعار معترضان ایرانی "نه غزه، نه لبنان جانم فدای ایران"، که در اعتراضات مختلف سراسر ایران شنیده میشود، بر چالشهای ایران تأکید میکند. آیزنر در این مقاله پیشنهاد میکند که ایالات متحده میتواند از موقعیت خود در مذاکرات هستهای با ایران بهرهبرداری کند تا علاوه بر رسیدگی به مسائل هستهای، حقوق معترضان نیز در نظر گرفته شود.
ائتلافی در حال رشد که میتواند نظم جهانی را دگرگون کند
مرکز امنیت جدید آمریکا نیز در مطلبی به قلم دلانی سالیدی و چارلز هورن می نویسد: با وجود اتفاقات یک سال اخیر در منطقه خاورمیانه، ایران با پتانسیل هستهای همچنان تهدید قابل توجهی برای منافع ایالات متحده و متحدان آن در خاورمیانه به شمار میرود. در این زمینه، تهران اخیراً توافقات امنیتی جدیدی با همپیمان قدیمی خود، روسیه، به امضاء رسانده است. کارشناسان CNAS بر این باورند که ایران، روسیه، چین و کره شمالی همزمان با فشار ترامپ، در حال همکاری نزدیکتر به عنوان بخشی از محور بیثباتی هستند.
این اندیشکده آمریکا معتقد است هشت سال پس از خروج رئیسجمهور ترامپ از توافق هستهای برجام، ایران اکنون در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت هستهای است. جاناتان لرد مینویسد که همانطور که رئیسجمهور ترامپ کمپین فشار حداکثری علیه ایران را از سر میگیرد، باید با متحدان اروپایی همکاری نزدیکی برای تأمین یک توافق هستهای جدید داشته باشد. سی ان ای اس با اشاره به اینکه پروکسیهای ایران در وضعیت دشواری قرار دارند، معتقد است ایران به قدرتهای بزرگ برای تأمین نیروی اقتصادی و نظامی روی آورده است. از زمان انقلاب ایران، این کشور مدتها به واردات نظامی از روسیه وابسته بوده است، اما همانطور که دلانی سالیدی و شیوانه آناند در بریکینگز دیفنس مینویسند، توافق اخیر دفاعی سیگنالی از آغاز یک دوران جدید همکاری با پیامدهای خطرناک است. همکاری میان این چهار کشور در حال رشد است. پهپادهای ایرانی در جنگ روسیه علیه اوکراین به نابودی شهرهای اوکراینی پرداختهاند، در حالی که چین و روسیه نفت ایران را که تحت تحریمهای غرب قرار داشت، خریداری میکنند. این ائتلاف در حال رشد میتواند نظم بینالمللی را دگرگون کند .
نظر شما