دسترسی عادلانه به خدمات درمانی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه‌یافتگی در هر کشور محسوب می‌شود، اما در ایران، کمبود پزشک به‌ویژه در مناطق محروم و کم‌برخوردار، این عدالت را به چالشی جدی تبدیل کرده است. درحالی‌که بسیاری از پزشکان در کلان‌شهرها مستقر هستند، مردم بسیاری از شهرهای کوچک و روستاها برای دریافت خدمات درمانی مناسب، ناچارند مسیرهای طولانی را طی کنند تا به مراکز درمانی مجهز و پزشکان متخصص دسترسی داشته باشند. این مسئله، علاوه بر ایجاد هزینه‌های مالی سنگین برای بیماران، در برخی موارد موجب تأخیر در روند درمان و حتی از دست رفتن جان افراد می‌شود.
در همین راستا با محمد میرزایی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها، به گفتگو پرداختیم تا نظرات و دیدگاه‌های او را در این زمینه جویا شویم.
وی با اشاره به کمبود شدید پزشک متخصص در مناطق مختلف کشور، این موضوع را یکی از دلایل اصلی نابرابری در ارائه خدمات درمانی می‌داند و تأکید می‌کند که طبق آمارهای منتشرشده، سرانه پزشک در ایران ۱۱۸ پزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است، درحالی‌که این رقم در کشورهای پیشرو در حوزه سلامت بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ پزشک برآورد می‌شود. این اختلاف معنادار نشان‌دهنده آن است که سیستم درمانی کشور با یک بحران در تأمین نیروی انسانی متخصص مواجه است. وی همچنین می‌افزاید که سرانه پزشک متخصص در ایران ۵۹ پزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است، درحالی‌که در کشورهای اروپایی، این عدد معمولاً بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ پزشک متخصص در ۱۰۰ هزار نفر است.
میرزایی با اشاره به مشکلاتی که این کمبود برای بیماران ایجاد کرده، خاطرنشان می‌کند که بسیاری از مردم در مناطق کم‌برخوردار، برای دریافت خدمات درمانی به تهران و دیگر مراکز استان‌ها سفر می‌کنند. این در حالی است که هزینه‌های رفت‌وآمد، اسکان و درمان در این شهرها برای بسیاری از بیماران سنگین است و بعضی از خانواده‌ها، به دلیل مشکلات مالی، از ادامه درمان منصرف می‌شوند. وی تصریح می‌کند که کمبود پزشک متخصص نه‌تنها موجب افزایش بار مالی بر خانواده‌ها شده، بلکه در برخی موارد، موجب تأخیر در درمان و تشدید بیماری نیز شده است. وی تأکید می‌کند که افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی و متخصصان می‌تواند در حل این معضل نقش اساسی داشته باشد.
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در ادامه تصریح می‌کند که یکی از مشکلات اساسی در این حوزه، تمرکز بیش از حد پزشکان در تهران و سایر کلان‌شهرها است. بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی، پس از پایان طرح تعهد خدمت خود، مناطق محروم را ترک کرده و برای ادامه فعالیت حرفه‌ای خود به شهرهای بزرگ مهاجرت می‌کنند. این موضوع باعث شده است که حتی اگر پزشکانی به مناطق کم‌برخوردار فرستاده شوند، پس از مدتی آن مناطق را ترک کنند و مشکل کمبود پزشک همچنان پابرجا بماند. وی اضافه می‌کند که این روند، یک چرخه معیوب ایجاد کرده که در آن، مناطق محروم همواره با کمبود پزشک مواجه هستند و راهکارهای موقتی مانند اعزام پزشکان طرحی، تنها برای مدت کوتاهی این مشکل را برطرف می‌کند.
میرزایی با اشاره به لزوم افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی، این اقدام را یکی از مهم‌ترین راهکارهای حل بحران کمبود پزشک می‌داند، اما در عین حال تأکید می‌کند که این افزایش باید با در نظر گرفتن زیرساخت‌های آموزشی و درمانی انجام شود. وی تصریح می‌کند که توسعه بیمارستان‌های آموزشی، افزایش تعداد اساتید پزشکی، تجهیز دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها به امکانات مدرن و ایجاد شرایط مناسب برای کارآموزی و کارورزی دانشجویان، ازجمله اقداماتی است که باید در کنار افزایش ظرفیت پذیرش صورت گیرد. وی هشدار می‌دهد که اگر ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی بدون تأمین زیرساخت‌های لازم افزایش یابد، ممکن است کیفیت آموزش پزشکی کاهش یابد و این خود، چالش‌های جدیدی را برای نظام سلامت کشور ایجاد کند.
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها، با اشاره به تجربه سایر کشورها در حل مشکل کمبود پزشک، بیان می‌کند که در بسیاری از کشورهای موفق، علاوه بر افزایش ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی، سیاست‌های حمایتی برای جذب و ماندگاری پزشکان در مناطق محروم اجرا شده است. وی تأکید می‌کند که در ایران نیز باید مشوق‌های مالی، امکانات رفاهی و امتیازات حرفه‌ای برای پزشکانی که در مناطق کم‌برخوردار فعالیت می‌کنند، در نظر گرفته شود.
وی در پایان تأکید می‌کند که افزایش ظرفیت پزشکی، یک ضرورت انکارناپذیر برای بهبود وضعیت سلامت کشور است، اما این اقدام باید به‌صورت هوشمندانه و با برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد. سیاست‌گذاران باید با در نظر گرفتن تمامی جوانب این موضوع، یک نقشه راه جامع و پایدار برای تربیت پزشکان جدید تدوین کنند تا علاوه بر تأمین نیاز کشور به پزشکان عمومی و متخصص، کیفیت خدمات درمانی نیز حفظ شود. وی بر این باور است که اگر این اقدام به‌درستی انجام شود، می‌توان انتظار داشت که در آینده‌ای نزدیک، صف‌های طولانی بیماران کاهش یابد و عدالت در سلامت به معنای واقعی در کشور محقق شود.
نظر شما