در سال‌های اخیر، افزایش بی‌رویه مصرف گاز در کشور، ایران را با بحران ناترازی انرژی روبه‌رو کرده است. با وجود اینکه ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز طبیعی در جهان است، اما به دلیل مصرف بالا در بخش خانگی، صنایع و نیروگاه‌ها، هر ساله در فصل زمستان با کمبود گاز مواجه می‌شود. این وضعیت باعث شده که صنایع بزرگ و حتی برخی از مناطق مسکونی با قطعی یا افت فشار گاز روبه‌رو شوند، امری که نه‌تنها هزینه‌های اقتصادی سنگینی بر کشور تحمیل می‌کند، بلکه رشد صنعتی و توسعه اقتصادی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این شرایط، اجرای تعرفه‌گذاری پلکانی گاز به‌عنوان یکی از مؤثرترین راهکارهای کنترل مصرف مطرح شده است.
بخش خانگی در ایران بیش از ۷۰ درصد از گاز تولیدی کشور را مصرف می‌کند
محمد میرزایی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی، در این رابطه بر لزوم اصلاح نظام تعرفه‌گذاری انرژی تأکید دارد و آن را عاملی مهم در کاهش بحران ناترازی گاز می‌داند.
میرزایی در گفت و گو با خبرنگار قدس آنلاین با اشاره به آمارهای موجود، خاطرنشان می‌کند: بخش خانگی در ایران بیش از ۷۰ درصد از گاز تولیدی کشور را مصرف می‌کند، درحالی‌که این میزان در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته بسیار پایین‌تر است.
وی تأکید می‌کند که تعرفه‌گذاری با قیمت‌های ثابت نه‌تنها انگیزه‌ای برای کاهش مصرف ایجاد نمی‌کند، بلکه باعث شده است که خانوارهای پرمصرف، بدون هیچ محدودیتی، حجم بالایی از گاز را مصرف کنند، درحالی‌که قیمت پرداختی آنها همچنان پایین و یارانه‌ای است. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته، تعرفه‌های انرژی به‌صورت پلکانی طراحی شده و هرچه میزان مصرف افزایش یابد، هزینه آن به‌طور تصاعدی بالا می‌رود.
میرزایی با اشاره به تجربه سایر کشورها در این زمینه بیان می‌کند که تعرفه پلکانی گاز پرمصرف‌ها یکی از ابزارهای مهم مدیریت مصرف انرژی است که می‌تواند مصرف بی‌رویه را کاهش داده و در عین حال، یارانه‌ها را به‌صورت عادلانه‌تری توزیع کند. او می‌گوید که در تعرفه گذاری پلکانی، مصرف پایه گاز با نرخ یارانه‌ای ارائه می‌شود تا نیازهای اولیه خانوارها تأمین شود، اما پس از عبور از یک حد مشخص، هزینه مصرف اضافی به شکل تصاعدی افزایش می‌یابد تا از اسراف جلوگیری شود.
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها، در ادامه تأکید می‌کند که اجرای این طرح نه‌تنها می‌تواند ناترازی گاز را کاهش دهد، بلکه دولت می‌تواند منابع مالی جدیدی را برای توسعه زیرساخت‌های انرژی کشور فراهم می‌کند. او توضیح می‌دهد: دولت می‌تواند بخشی از درآمد حاصل از افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف را صرف ارائه تسهیلات برای بهینه‌سازی مصرف انرژی، جایگزینی بخاری‌های کم‌بازده با مدل‌های کم‌مصرف، و گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر کند.
پرمصرف ها از اقشار پردرآمد هستند اما قبض آنها تفاوتی با کم‌مصرف ها ندارد
وی در بخش دیگری از سخنان خود، به نابرابری در مصرف گاز بین اقشار مختلف جامعه اشاره کرده و خاطرنشان می‌کند: بسیاری از خانوارهای پرمصرف، عمدتاً از اقشار پردرآمد هستند که در ویلاها و خانه‌های بزرگ زندگی می‌کنند و مقدار زیادی گاز مصرف می‌کنند، درحالی‌که هزینه پرداختی آنها تفاوت چندانی با خانوارهای کم‌مصرف ندارد. به گفته او، این وضعیت باعث شده که اقشار کم‌درآمد که مصرف کمتری دارند، یارانه‌ای برابر با پرمصرف‌ها دریافت نکنند و درواقع، یارانه انرژی به‌طور ناعادلانه توزیع شود. وی معتقد است که با اجرای نظام تعرفه‌گذاری پلکانی، این ناعدالتی اصلاح خواهد شد و منابع یارانه‌ای به شکلی عادلانه‌تر میان مردم توزیع می‌شود.
میرزایی در ادامه به ضرورت اصلاح تدریجی قیمت‌ها و پرهیز از شوک‌های اقتصادی به مردم اشاره می‌کند و می‌گوید که اجرای تعرفه‌های پلکانی باید به‌صورت تدریجی و همراه با برنامه‌های حمایتی برای اقشار کم‌درآمد انجام شود تا فشار اقتصادی بر مردم افزایش نیابد. او پیشنهاد می‌کند که دولت، هم‌زمان با اجرای این طرح، باید برنامه‌هایی مانند ارائه وام‌های کم‌بهره برای بهینه‌سازی مصرف، حمایت از جایگزینی وسایل گرمایشی قدیمی، و تشویق مردم به استفاده از روش‌های کم‌مصرف گرمایشی را اجرا کند.
لزوم افزایش آگاهی عمومی در مورد مصرف بهینه انرژی از طریق رسانه‌ها و مدارس
وی همچنین به لزوم افزایش آگاهی عمومی در مورد مصرف بهینه انرژی تأکید دارد و می‌گوید: بسیاری از مردم هنوز با راهکارهای ساده‌ای که می‌تواند میزان مصرف گاز را کاهش دهد، آشنایی کافی ندارند. او تصریح می‌کند که برنامه‌های آموزشی و تبلیغاتی در رسانه‌ها و مدارس، می‌تواند نقش مهمی در تغییر رفتار مصرف‌کنندگان ایفا کند و مردم را به استفاده بهینه از منابع انرژی تشویق کند.
عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها، در پایان سخنان خود، تأکید می‌کند که تعرفه‌گذاری پلکانی گاز یک سیاست ضروری و اجتناب‌ناپذیر است که می‌تواند علاوه بر کاهش مصرف بی‌رویه، ناترازی گاز را اصلاح کند و زمینه‌ساز توسعه پایدار در حوزه انرژی باشد. وی تصریح می‌کند که اگر این طرح به‌درستی و با در نظر گرفتن ملاحظات اجتماعی و اقتصادی اجرا شود، نه‌تنها عدالت در توزیع یارانه‌های انرژی برقرار خواهد شد، بلکه کشور نیز از بحران‌های مکرر کمبود گاز در زمستان‌ها رهایی خواهد یافت. به طور خلاصه ؛ در شرایطی که ناترازی گاز هر ساله صنایع را به تعطیلی می‌کشاند، تعرفه‌گذاری پلکانی گاز برای پرمصرف‌ها می‌تواند مصرف بی‌رویه را مهار کرده، عدالت انرژی را برقرار کند و منابع گازی کشور را برای تولید و صادرات حفظ نماید.
نظر شما