مذاکرات میان تل‌آویو و حماس برای مرحله دوم آتش‌بس همچنان شکننده دنبال می‌شود و به نظر نمی‌رسد انتقال به مرحله دوم موفقیت‌آمیز باشد؛ همزمان، سران کشورهای عربی در اقدامی عجولانه در قاهره تلاش کردند آلترناتیوی برای طرح «ریویرای خاورمیانه» ترامپ برای آینده غزه ارائه دهند که در گام نخست با ابهامات فراوانی روبه‌رو است و مخالفت گروه‌های فلسطینی، کاخ‌سفید و تل‌آویو را در پی داشته است.
پس از تبادل اسرا در هفته گذشته، مقدمات مرحله دوم توافق آتش‌بس - که در ۱۵ ژانویه نهایی و در ۱۹ ژانویه تصویب شد - در حال انجام است. براساس آن توافق، مرحله دوم قرار بود از ۱۲ بهمن آغاز شود اما به دلیل نقض توافق از سوی اسرائیل و ارائه مستمر شرایط و مطالبات زیاده‌خواهانه این رژیم، مرحله اول تمدید شد و مرحله دوم به تعویق افتاد.
نشست قاهره؛ طرح اعراب در برابر طرح ترامپ
رهبران عرب اما در تلاشی عجولانه برای ارائه جایگزینی برای ایده «ریویرای خاورمیانه» ترامپ، روز سه‌شنبه، طرحی ۵۳ میلیارد دلاری (۴۲ میلیارد پوندی) برای بازسازی غزه ارائه کردند.
پیشنهاد جدید که در نشست اتحادیه عرب در قاهره ارائه شد، بر امدادرسانی اضطراری، بازسازی زیرساخت‌های از هم پاشیده و توسعه اقتصادی بلندمدت متمرکز بود. عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر در افتتاحیه این اجلاس گفت: طرح بازسازی تضمین می‌کند فلسطینی‌ها می‌توانند در سرزمین خود بمانند. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز اعلام کرد این سازمان آماده همکاری کامل است. در بیانیه پایانی، این اجلاس از تصویب «طرح جامع عربی» خبر داد و خواستار حمایت جامعه بین‌المللی شد.
در این نشست از نمایندگان فلسطین خواسته شد تحت رهبری سازمان آزادی‌بخش فلسطین و تشکیلات خودگردان که حماس را مستثنا می‌کند، متحد شوند. در یک سند ۱۱۲ صفحه‌ای، دولت مصر تصاویر خوش رنگ و لعاب تولید شده توسط هوش مصنوعی از توسعه‌های مسکن، باغ‌ها و مراکز اجتماعی با طرح‌هایی برای یک بندر تجاری، یک مرکز فناوری، هتل‌های ساحلی و یک فرودگاه ارائه کرد.
نواقص و ابهامات و واکنش‌ها در قبال طرح عربی
در واکنش به بیانیه نشست قاهره و ارائه طرح عربی، روزنامه تایمز اسرائیل به نقل از وزارت خارجه رژیم صهیونیستی نوشت این طرح در نمایش واقعیت‌های وضعیت کنونی منطقه پس از عملیات حماس ناتوان است و مدعی شد این طرح به کشتار و ربوده شدن اسرائیلی‌ها در جریان عملیات طوفان‌الاقصی اشاره نکرده یا از حماس انتقاد نکرده و به دنبال آن است کنترل غزه را باوجود ناکارآمدی و فساد کاملاً مستند آن، به حکومت خودگردان بدهد.
سایت عبری‌زبان واللا نیز به نقل از سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گزارش داد کاخ‌سفید با طرح مصر برای بازسازی نوار غزه مخالفت کرده و طرح مصر را فاقد اعتبار لازم دانست و مدعی شد غزه قابل سکونت نیست و فلسطینی‌ها نمی‌توانند یک زندگی عزتمندانه در میان ویرانه‌ها داشته باشند!
در مقابل اما حماس خواستار فراهم کردن ابزار برای تضمین موفقیت این طرح شد و این نشست را «گامی رو به جلو» برای حمایت عربی و اسلامی از آرمان فلسطین دانست.
به نظر می‌رسد آنچه طرح عربی به‌طور کامل به آن اشاره نکرده این است که چه کسی قلمرو ویران‌شده غزه را اداره خواهد کرد؛ چنان‌که پیشنویس بیانیه فقط به کمیته اداری فلسطین اشاره می‌کند و بیان نمی‌کند این کمیته چگونه و با حضور چه کسانی تشکیل خواهد شد و در مقابل چه کسی پاسخگو خواهد بود.
نکته ابهام‌آمیز دیگر طرح این است که در آن به حضور نیروهای بین‌المللی در غزه بدون شرح وظایف مشخص اشاره می‌کند. در همین زمینه محمد الهندی، معاون دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین حضور نیروهای بین‌المللی در نوار غزه را با بیان این سؤال که «اگر چنین نیروهایی در غزه مستقر شوند، آیا مأموریت آن‌ها مقابله با اشغالگری خواهد بود یا نقش آن‌ها بر خلع سلاح مقاومت متمرکز خواهد شد» رد و خاطرنشان کرد رژیم صهیونیستی به دنبال ضعیف نگه داشتن منطقه و تحت کنترل داشتن آن است و نمی‌خواهد دولت مستقل فلسطینی تشکیل شود. وی در عین حال این سؤال را مطرح کرد که اگر اسرائیل با تمامی این طرح‌ها مخالفت کند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
جنبش جهاد اسلامی فلسطین همچنین در بیانیه‌ای در واکنش به تصمیمات نشست فوق‌العاده اتحادیه عرب اعلام کرد محتوای بیانیه پایانی و مواضع مطرح‌شده مثبت است، با این حال پاسخگوی چالش‌هایی که رژیم صهیونیستی و آمریکا بر مردم فلسطین و موضع کشورهای عربی تحمیل کرده‌اند، نیست و مسائل مهمی همچون جلوگیری از کوچ اجباری، بازسازی غزه و توقف کامل تجاوزات در غزه، کرانه باختری و قدس همچنان بدون راهکار عملی باقی مانده‌اند.
در عین حال به نظر می‌رسد چشم‌انداز سران عرب، حکومت تشکیلات خودگردان بر غزه باشد؛ دورنمایی که در مقام عمل بعید به نظر می‌رسد، زیرا اسرائیل هرگونه نقش‌آفرینی را برای این سازمان در غزه رد کرده است و ترامپ نیز پیش از این با بستن دفتر ارتباط سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) در واشنگتن در نخستین دوره ریاست جمهوری، حمایت از اسرائیل را افزایش داده است.
از طرفی با توجه به تجربه طرح‌های اقتصادی قبلی برای غزه که به دلیل کارشکنی‌های تل‌آویو همواره با شکست مواجه شده است و همچنین تأکید بنیامین نتانیاهو بر اینکه می‌خواهد کنترل دائمی و فراگیر بر تمام اراضی در سرزمین‌های فلسطینی داشته باشد به نظر نمی‌رسد این طرح حتی با کسب موافقت کاخ‌سفید نیز نتیجه بهتری در پی داشته باشد.
در همین حال، به اذعان منابع رژیم صهیونیستی، در داخل نوار ساحلی، گروه‌های مقاومت ازجمله حماس باوجود ۱۶ ماه نبرد سنگین، همچنان یک نیروی سیاسی و نظامی غالب هستند و بعید است با روندی که خواهان حذف آن باشد، موافقت کند. در همین زمینه سامی ابوزهری، یکی از مقامات ارشد حماس گفت این گروه هرگونه تلاش برای تحمیل پروژه‌ها به فلسطینی‌ها را رد می‌کند.
نظر شما