روزنامه همشهری در تحلیل وضعیت دوقطبی کشور نوشت: یکی از اصطلاحاتی که طی سال‌های اخیر در بسیاری از گزارش‌ها و یادداشت‌ها درباره جامعه آمریکا مورد اشاره قرار گرفته است، دوقطبی شدن جامعه است. این وضعیت را گاهی هم با اصطلاح شکاف سیاسی توصیف می‌کنند. طی سال‌های اخیر نشانه‌های این دوقطبی‌شدن را نه فقط در زمان انتخابات و در دل رویدادهای سیاسی، بلکه در تعاملات روزمره هم می‌بینیم. به‌عنوان مثال، گاهی در بخش دیدگاه‌ها زیر یک پست اینستاگرامی، چنان جنجال و بحث و دعوایی دیده می‌شود که در یک مناظره رسمی سیاسی هم این سطح از شدت و حدت به چشم نمی‌خورد. این را نیز باید توجه داشت که شکل‌گیری شکاف‌های سیاسی و تقویت دوقطبی‌ها، در بسیاری از کشورها مشاهده می‌شود. انتخاباتی که به ریاست‌جمهوری ترامپ منتهی شد، حاصل یکی از شدیدترین دوقطبی‌های سیاسی در جهان معاصر میان مردم آمریکا بود. این دوقطبی در دوران ترامپ شدیدتر شد و انتخاب بایدن هم در بستری از همین جنس انجام شد.
دوقطبی شدن جامعه معلول عوامل متعدد، پیچیده، ریشه‌دار و قدیمی است و گاهی کنترل این عوامل سخت است، اما آگاهی و هوشیاری نسبت به این خطر کمک می‌کند تا جامعه در این دام نیفتد یا حداقل به سطحی از خودآگاهی نسبت به آن دست یابد. مهم‌ترین دلایلی که جامعه را دوقطبی می‌کند، انباشت بحران‌های داخلی و حل ناتمام و ناقص بحران‌هاست. در واقع وقتی یک بحران در جامعه به‌صورت ناقص و ناتمام مدیریت می‌شود، گروه مقابل تلاش دارد تا این وضعیت را به طرف دیگر نسبت دهد و به همین شکل نیز ۲ گروه در برابر هم مرزبندی می‌کنند.
به‌گفته دانشمندان سیاسی، حل ناقص بحران‌ها در جامعه مهم‌ترین زمینه حرکت جامعه به‌سوی دوقطبی شدن است. به‌طور کلی دوقطبی به معنی تعارض یا پدید آمدن تشتت در افکار عمومی است، یعنی زمانی در جامعه دوقطبی به‌وجود می‌آید که یک گروه سیاسی یا اجتماعی درباره مسئله‌ای به زیر گروه‌های مخالف و به‌شدت متضاد تقسیم می‌شود. البته دوقطبی بیشتر در حوزه سیاسی اتفاق می‌افتد، اما عوارض و پیامدهای آن در فرهنگ، اجتماع و حتی اقتصاد هم قابل مشاهده است.
نظرات گوناگونی درباره جامعه دوقطبی وجود دارد. برخی دوقطبی بودن جامعه را مضر نمی‌دانند. به‌عنوان نمونه، حسین دباغ استدلال می‌کند که «نفس دوقطبی بودن زمانی که با جامعه‌ای آزاد مواجه هستیم که شهروندان می‌توانند صدای یکدیگر را بشنوند و همدیگر را نقد کنند لزوما آسیب‌زا نیست.» همچنین برخی دیگر نیز معتقد هستند که برای ایجاد شور و نشاط در جامعه و در عرصه سیاسی مشخصا جامعه دوقطبی می‌تواند مفید باشد. در عین حال، مضرات و خطرات دوقطبی شدن جامعه بیشتر از فواید آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته و بسیاری از اندیشمندان سیاسی جامعه دوقطبی را یک جامعه در معرض خطر در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی ارزیابی می‌کنند. بخشی از مهم‌ترین مضرات و خطرات دوقطبی‌شدن جامعه در موارد زیر می‌تواند قابل بررسی باشد.
نظر شما