به‌گزارش قدس آنلاین، رهبر معظم انقلاب اسلامی سال پیش رو را سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری کرده و فرمودند: «یکی از مسائل مهم اقتصاد در کشور سرمایه‌گذاری‌های تولیدی است. تولید آن وقتی جهش پیدا می‌کند که سرمایه‌گذاری انجام بگیرد.
البته سرمایه‌گذاری عمدتاً از سوی مردم باید انجام بگیرد و دولت شیوه‌های مختلفش را برنامه‌ریزی کند؛ لکن در آنجایی که مردم یا انگیزه‌ای ندارند یا توانایی سرمایه‌گذاری ندارند، دولت هم می‌تواند در این میدان وارد بشود؛ نه به عنوان رقابت با مردم، بلکه به‌عنوان جایگزین مردم؛ آنجایی که مردم نمی‌آیند، دولت وارد میدان بشود و سرمایه‌گذاری کند.
به هر حال سرمایه‌گذاری تولید یکی از مسائل لازم برای اقتصاد کشور و برطرف کردن مشکل معیشت مردم است. اصلاح معیشت مردم برنامه‌ریزی می‌خواهد؛ لکن این برنامه‌ریزی بدون مقدماتی از این قبیل امکان‌پذیر نیست. بایستی حتماً هم دولت و هم مردم با عزم و انگیزه فراوان، سرمایه‌گذاری برای تولید را جدی بگیرند و دنبال کنند. کار دولت، فراهم کردن زمینه‌هاست، برداشتن موانع تولید است؛ کار مردم هم این است که سرمایه‌های خُرد و سرمایه‌های بزرگ خود را بتوانند در راه تولید به کار ببرند».
اما پرسش اساسی این است در شرایط فعلی که مردم و سرمایه‌گذاران اساساً به‌دنبال خروج سرمایه‌های خود از تولید هستند، چگونه می‌توان آنان را به این مسیر کشاند؟
همان‌گونه که در سال گذشته مشاهده کردید طلا به پربازده‌ترین بازار برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده بود و عملاً بازارهای ریالی نظیر بورس که موتور افزایش تولید و اشتغال‌آفرینی کشور هستند از بازدهی جا ماندند. به‌صورت کلی بررسی‌ها نشان می‌دهد در کنار رشد بازارهای سوداگرایانه؛ تولید نتوانست در سال‌های گذشته آن‌گونه که باید عرض اندام کند.
تحلیلگران بر این باورند وجود موانع بر سر راه سرمایه‌گذاری یکی از مهم‌ترین این عوامل بوده؛ اصولاً وجود سودهای بسیار بالا در بازارهای موازی، انگیزه مردم و تولیدکنندگان را برای تولید کاهش داده است. سال گذشته ما شاهد بازدهی بیش از ۱۴۰درصدی طلا و بیش از ۵۰درصدی دلار بودیم و بی‌تردید وجود این سودهای کلان هر فردی را برای حضور در این بازارها وسوسه می‌کند به‌ویژه اینکه تجربه نشان داده حضور در این بازارها در بلندمدت عملاً با کمترین ریسک و بیشترین بازده همراه است و مشکلاتی که بر سر راه تولید وجود دارد، در این بازارها مشاهده نمی‌شود.
بنابراین برای اینکه بتوان این سرمایه‌های سرگردان را وارد تولید کرد، در ابتدای امر باید فکری به‌حال بازارهای موازی و ایجاد ثبات در این بازارها کرد. به‌صورت کلی چنانچه دولت چهاردهم بتواند جذابیت حضور در این بازارها را کاهش دهد؛ به‌همان اندازه مسیر برای حضور سرمایه در بخش‌های مولد باز می‌شود.
رهبر معظم انقلاب هم در این باره بارها فرموده‌اند: «نگذاریم که این نقدینگی سرازیر بشود به طرف ارز و به طرف طلا و به طرف مسکن و به طرف کالاها، که خب طبعاً به هرجا که این نقدینگی رو کند و هجوم بیاورد، پدر آن منطقه درمی‌آید...».
برای تحقق این اتفاق، دولت باید ایجاد جذابیت در تولید را در دستور کار خود قرار دهد. تولید باید در کشور مورد حمایت کامل قرار گیرد که یکی از عوامل ایجاد این جذابیت همان‌گونه که پیش‌تر مورد اشاره قرار گرفت کاهش میل به فعالیت‌های سوداگرایانه است.
قفل «تعدد قوانین» بر دست‌وپای تولید
یکی دیگر از موانع سرمایه‌گذاری در بخش تولید، «تعدد قوانین» است. وجود قوانین متعدد در حوزه کسب‌وکار؛ هم پیچیدگی را به‌دنبال داشته و هم موجبات دست‌وپاگیری را فراهم کرده است. متأسفانه دست و پای اقتصاد کشور با زنجیر این قوانین بسته شده که باید فکری به‌حال این موضوع کرد؛ اما می‌بینیم باوجود اینکه هر سه قوه بر وجود این قوانین مزاحم و ضرورت حذف آنان تأکید دارند، اما هیچ‌کدام قدمی برای رفع این چالش برنمی‌دارند و فقط به بیان شعارها و وعده‌ها بسنده می‌کنند.
«وجود بروکراسی پیچیده و سنگین اداری» از دیگر موانع بخش تولید است. متأسفانه نهادهای اداری گسترده و فرایند اداری سخت، انگیزه فعالیت اقتصادی را از بین برده و مانع رونق اقتصاد شده است که باید فکری عاجل به‌حال آن کرد. پیچ‌وخم‌های موجود در فرایند ایجاد کسب‌وکار در ایران بسیار پیچیده است و گاهی مشاهده می‌کنیم افراد برای راه‌اندازی کسب و کارشان سال‌ها در انتظار هستند؛ این پیچ‌وخم‌ها و بروکراسی طاقت‌فرسای اداری مردم را از ایجاد کسب‌وکارهای جدید منصرف می‌کند و حتی عاملی در مسیر خروج سرمایه از کشور شده است؛ به‌ویژه اینکه به‌گفته مشاور معاون توسعه و اشتغال وزارت کار؛ در اطراف ما کشورهایی نظیر عراق هستند که افراد طی حدود ۶ روز می‌توانند کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کنند.
به‌گفته تحلیلگران اقتصادی «سیاست‌های بانک مرکزی درخصوص رفع تعهدات ارزی» از دیگر مشکلات بر سر راه تولید است. بر پایه آنچه دولت مصوب کرده؛ ارز حاصل از صادرات باید در سامانه نیما به واردکننده انتقال داده شود که این رویه به ضرر صادرکننده و به نفع واردکننده است.
این رویه درخصوص محصولاتی مانند قیر، پتروشیمی و مواد نفتی که از یارانه‌های دولتی بهره‌مند می‌شوند مشکلی به‌وجود نمی‌آورد، اما در محصولات کشاورزی، شیرینی و شکلات و محصولاتی که صادرکننده باید این محصولات و مواد اولیه آن‌ها را به‌قیمت روز و از کف بازار تهیه کند و درنهایت ارز حاصل از صادرات را کمتر از نرخ ارز واقعی در بازار به دولت بازگرداند، زیان را به‌دنبال دارد و در ادامه کاهش صادرات و ضربه به تولید را سبب می‌شود.
همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب اشاره داشتند برای تحقق «سرمایه‌گذاری در تولید» مردم باید مشارکت داشته باشند و اساساً کار مردم، وارد کردن سرمایه‌های خرد و کلان خود در راه تولید است. شعار سال گذشته «جهش تولید با مشارکت مردم» بود که متأسفانه باوجود تلاش‌هایی که صورت گرفت عملاً این شعار به‌صورت کامل محقق نشد. به‌صورت کلی مشارکت مردم در امر تولید نیازمند بهبود فضای کسب‌وکار است که این امر با رفع انحصارات، حمایت از دانش‌بنیان‌ها، صنایع کوچک، خرد و خانگی و تسهیل‌گری برای ورود آنان محقق می‌شود که متأسفانه همچنان شاهد وجود این موانع در حوزه کسب‌وکار هستیم.
دیپلماسی اقتصادی در مسیر تسهیل‌گری واردات!
«ایجاد امکان برای افزایش صادرات تولیدات داخلی» از دیگر مواردی است که درصورت تحقق، بهبود تولید و ایجاد جذابیت در تولید را به‌همراه خواهد داشت. در این مسیر توجه به دیپلماسی اقتصادی باید در دستور کار قرار گیرد؛ دیپلماسی متأسفانه در حال حاضر به‌جای توجه به‌رونق صادرات و افزایش درآمدهای حاصل از صادرات؛ تبدیل به تسهیل‌گری برای واردات کالاهای غیرضرور و بعضاً عجیب شده که هرازگاهی با انتشار فهرست این کالاها آه از نهاد تولیدکننده و دلسوزان کشور بلند می‌کند.
در سال‌های اخیر شاهد هستیم که ناترازی انرژی کمر بخش تولید و صنعت را خم کرده است. آمارها نشان می‌دهد عدم‌النفع صنایع مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی ناشی از قطعی برق در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ به‌ترتیب ۵/۴، ۶ و ۴۴/۷ همت بوده است. به‌این مورد اضافه کنید خسارت‌های ناشی از قطع گاز را که گفته می‌شود بین ۱۱/۱ تا ۱۸/۵ میلیارد دلار بوده است. در این شرایط بی‌تردید روزبه‌روز شاهد افزایش خسارت‌ها به‌بخش تولید و درنتیجه خروج سرمایه از این بخش هستیم.
در کنار موارد مورد اشاره باید این را نکته هم تأکید کرد که فرهنگ‌سازی در داخل برای مصرف کالاهای ساخت ایران باید مورد توجه اکید قرار گیرد و بازار بزرگ داخل برای خرید کالای ساخت ایران تشویق شود. در این مسیر ضمن اینکه خودِ تولیدکننده می‌تواند با افزایش کیفیت کالاهای ساخت داخل، مصرف‌کننده را به خرید این کالاها ترغیب کند، رسانه‌ها هم می‌توانند بر ایجاد فرهنگ حمایت از تولید داخل که درنهایت افزایش سرمایه‌گذاری در بخش تولید را به‌دنبال دارد، بکوشند.
به‌صورت کلی چنانچه سیاست‌گذار همان‌گونه که رهبری معظم در پیام نوروزی سال جدید تأکید کردند برای افزایش تولید باید زمینه‌سازی کرد و موانع را از مسیر تولید برداشت، شاهد بهبود شاخص‌های اقتصادی خواهیم بود، اما چنانچه همچون سال‌های گذشته تنها به بیان وعده بسنده کنند عملاً سال ۱۴۰۴ سال دشواری برای اقتصاد ایران خواهد بود.
نظر شما