شاید کمتر جایی بتوانید با قدم زدن در داخل شهر متوجه وجود یک کاروانسرای بسیار قدیمی و سرپوشیده بشوید که بازسازی ‌شده و افراد بسیاری در حال بازدید از آن هستند. همان ‌طور که می‌دانیم در زمان قدیم بیشتر کاروانسراها معمولاً بیرون از شهر و برای استراحت مسافران ساخته می‌شدند اما کاروانسرای سعدالسلطنه که امروزه به سرای سعدالسلطنه نیز معروف است، از این امر مستثنا بوده و نظر ما را به خودش جلب می‌کند.
شما با قدم زدن در خیابان امام خمینی(ره) شهر قزوین متوجه یک ورودی بسیار زیبا با نورپردازی نارنجی ‌رنگ و بسیار جذاب خواهید شد که شما را مجذوب خودش می‌کند. در آنجا غرفه‌های بسیار جذابی را خواهید یافت که با چارچوب‌های زیبای چوبی مزین شده و سوغاتی‌های بسیار نفیسی همچون صنایع چوب، صنایع‌ دستی، آثار هنرهای تجسمی و خطاطی را خواهید یافت. اینجا همان کاروانسرای سعدالسلطنه است.
تاریخچه
کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین یکی از شاهکارهای معماری و تاریخی استان و از مهم‌ترین جاهای دیدنی قزوین بوده که در دوران قاجار ساخته ‌شده است. لازم به ذکر است این کاروانسرای قدیمی و جذاب تا چند سال پیش در دست بازسازی و مرمت بود و پس از اتمام این روند زمانبر مورد استفاده عموم قرار گرفت.
در واقع این کاروانسرا در اواخر سلطنت ناصرالدین ‌شاه و دوران قاجار به دستور فرماندار وقت قزوین یعنی محمدباقر خان سعدالسلطنه ساخته شد که به ‌فرمان او نام خودش را روی این بنا گذاشته‌اند. به دستور محمدباقر خان سعدالسلطنه قرار شد چهار معمار اصفهانی و قزوینی یک کاروانسرای ۷هکتاری با ۴۰۰ حجره داخل شهر بسازند که سرانجام کار ساخت این مجموعه بی‌نظیر در سال ۱۳۱۲ هجری قمری به اتمام رسید. تا پیش از زمان جنگ جهانی اول سرای سعدالسلطنه قزوین به‌ عنوان یک واحد مستقل تجاری فعالیت بسیار چشمگیری داشت اما پس از جنگ جهانی اول آنجا بیشتر تبدیل به غرفه‌های تولیدی نظیر کفاشی، فرش‌بافی و چوب‌بری شد. با گذشت زمان سرای سعدالسلطنه حتی تا مدت‌ها به‌ عنوان «بازار چوب» در میان مردم معروف بود.
سبک معماری
زمانی که پای معماران خبره و چیره‌دست ایرانی در میان باشد و خشت به خشت آن توسط دستان هنرمند و توانگر آن‌ها چیده شده باشد، بدون شک چنین بنایی تا سالیان سال باشکوه و بی‌بدیل خواهد ماند. همان ‌طور که در بالا اشاره کردیم دو معمار قزوینی و دو معمار اصفهانی استادانه روی این کاروانسرای قجری کار کرده‌اند اما به نظر می‌رسد با گذشت زمان آسیب‌های جزئی به بافت‌های این کاروانسرای سرپوشیده وارد شده که با همکاری سازمان بهسازی و نوسازی قزوین و همچنین سازمان مرمت آثار باستانی، این بنای زیبا به‌ دقت مرمت و بازسازی‌ شده و در اختیار عموم مردم قرار گرفته است.
چهارسوق سعدالسلطنه
چهارسوق یکی از مهم‌ترین بخش‌های سرای سعدالسلطنه قزوین است که یک گنبد بسیار چشمنواز و کاشی‌کاری شده دارد. یکی از جذاب‌ترین مواردی که در مورد سرای سعدالسلطنه قزوین وجود دارد این است که هر بخشی یک اسم ایرانی و بسیار زیبا دارد.
برای مثال این مجموعه دارای هفت حیاط است که حیاط سعدالسلطنه با مساحت ۳ هزار و ۷۳ مترمربعی بزرگ‌ترین آن‌ها به شمار می‌آید. اگر دیوارها و سقف‌های گنبدی شکل و جذاب سرای سعدالسلطنه را با دقت نظاره کنید متوجه زیبایی بی‌حد و مرز معماری سنتی ایرانی و مرمت استادانه آن خواهید شد؛ چراکه آجرها با مهارت و ظرافت خاصی روی‌ هم چیده شده‌اند و نورپردازی بی‌بدیل فضای داخلی کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین شما را مجذوب خودش خواهد کرد.