به گزارش قدس خراسان، آلودگی هوای شهرهای بزرگ ایران از جمله مشهد در حال تبدیل شدن به یک بیماری مزمن برای این شهرهاست که اگر سریع‌تر چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود، ظهور نسلی بیمار، نابودی چهره شهر و البته فضای سبز آن، تنها بخشی از تبعات این خبط ساده‌انگارانه است.
در این میان، به‌روزرسانی و تدوین سیاهه انتشار آلودگی هوا اقدامی است که باید هر چهار سال یک بار طبق استاندارد جهانی برای هر شهر انجام شود. مشهد از سال ۹۶ تاکنون با احتساب این چهار سال، افزون بر سه سال از برنامه استاندارد خود عقب است و آنچه در حال حاضر با عنوان برنامه‌ریزی برای کنترل آلودگی هوا در حال اجراست، بر اساس داده‌های سال‌های ۹۲ تا ۹۶ بوده که وضعیت متفاوت آن در تغییر شرایط آلاینده‌های ثابت و متحرک به طور کامل ملموس است.
جمع‌آوری داده، بیش از ۶ ماه زمان برده است
بهمن ۱۴۰۳ همزمان با روز هوای پاک، از طرح سیاهه انتشار هوای مشهد رونمایی و اعلام شد این طرح نزدیک به ۶۰درصد پیشروی داشته و حدود تیر ماه منتشر خواهد شد. به بهانه رقم خوردن تنها روز ناسالم برای تمام گروه‌ها در فروردین ۱۴۰۴ با رسیدن شاخص آلایندگی به عدد ۲۶۷، به سراغ مشاور این طرح رفتیم تا از روند پیشرفت آن مطلع شویم. عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد بابیان اینکه افزون بر ۶ ماه از زمان ما وقف پیگیری دریافت داده‌های اولیه شد، می‌گوید: اگر داده‌های ورودی توسط ارگان‌ها هر سال تجمیع و به عنوان مثال برای دفتر فنی استانداری ارسال شود، ما نیز به راحتی می‌توانیم این داده‌ها را از آن‌ها تحویل بگیریم و زمان بیشتری برای پردازش داده‌ها داشته باشیم.
نوید رمضانیان با اشاره به اینکه دریافت داده‌های ورودی باید سه هفته تا یک ماه زمان ببرد، می‌افزاید: با حمایت استانداری موفق به دریافت داده‌ها شدیم وگرنه سازمان‌ها به راحتی همکاری نمی‌کردند. با این حال از اوایل اسفند با حجم بسیار وسیعی از داده مواجه شدیم که تجزیه و تحلیل آن‌ها در حال انجام است و تا آخر ۱۷ تیر آماده می‌شود.
جمع‌آوری داده، بیش از ۶ ماه زمان برده است
بهمن ۱۴۰۳ همزمان با روز هوای پاک، از طرح سیاهه انتشار هوای مشهد رونمایی و اعلام شد این طرح نزدیک به ۶۰درصد پیشروی داشته و حدود تیر ماه منتشر خواهد شد. به بهانه رقم خوردن تنها روز ناسالم برای تمام گروه‌ها در فروردین ۱۴۰۴ با رسیدن شاخص آلایندگی به عدد ۲۶۷، به سراغ مشاور این طرح رفتیم تا از روند پیشرفت آن مطلع شویم. عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد بابیان اینکه افزون بر ۶ ماه از زمان ما وقف پیگیری دریافت داده‌های اولیه شد، می‌گوید: اگر داده‌های ورودی توسط ارگان‌ها هر سال تجمیع و به عنوان مثال برای دفتر فنی استانداری ارسال شود، ما نیز به راحتی می‌توانیم این داده‌ها را از آن‌ها تحویل بگیریم و زمان بیشتری برای پردازش داده‌ها داشته باشیم.
نوید رمضانیان با اشاره به اینکه دریافت داده‌های ورودی باید سه هفته تا یک ماه زمان ببرد، می‌افزاید: با حمایت استانداری موفق به دریافت داده‌ها شدیم وگرنه سازمان‌ها به راحتی همکاری نمی‌کردند. با این حال از اوایل اسفند با حجم بسیار وسیعی از داده مواجه شدیم که تجزیه و تحلیل آن‌ها در حال انجام است و تا آخر ۱۷ تیر آماده می‌شود.
شرکت پخش و پالایش فراورده‌های نفتی، تنها شرکت باقیمانده برای اطلاعات ورودی
بسیار واضح است ارسال به موقع داده‌های ورودی تا چه اندازه می‌تواند روند این پروژه را تسهیل کند. به گفته وی تنها سازمان باقیمانده برای ارائه داده‌های ورودی، شرکت پخش و پالایش فراورده‌های نفتی است که قول دادند آخر فروردین داده‌ها را ارسال کنند. در حقیقت همه سازمان‌ها باید طی هفته‌های دوم و سوم اسفند داده‌های خود را ارسال می‌کردند.
مشاور طرح سیاهه انتشار مشهد درباره داده‌هایی که تاکنون درباره عوامل آلوده‌کننده هوای این شهر بدست آمده، اظهار می‌کند: هنوز نتایج کار ما تکمیل نشده؛ اما یک مسئله مشخص در این آمار، مقایسه تعداد خودروهای شخصی با سال ۹۶ است که تأثیر زیادی در شاخص آلودگی منابع متحرک داشته و مقایسه آن با حوزه اتوبوسرانی و تاکسیرانی نشان می‌دهد اقدام‌های مثبتی در زمینه گازسوز کردن و تغییر مدل اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها صورت گرفته؛ ولی در خودروهای شخصی علاوه بر افزایش تعداد آن‌ها، به استفاده از سوخت و موتورهای بی‌کیفیت به عنوان عوامل افزایش‌دهنده شاخص آلودگی می‌توان توجه کرد.
رمضانیان با بیان اینکه درصد منابع متحرک و ثابت از ۱۰۰ است، ادامه می‌دهد: تا زمانی که داده‌ها تکمیل نشود، محاسبات نیز نهایی نشده و مشخص نیست سهم هر آلاینده چقدر است.
بسیار واضح است ارسال به موقع داده‌های ورودی تا چه اندازه می‌تواند روند این پروژه را تسهیل کند. به گفته وی تنها سازمان باقیمانده برای ارائه داده‌های ورودی، شرکت پخش و پالایش فراورده‌های نفتی است که قول دادند آخر فروردین داده‌ها را ارسال کنند. در حقیقت همه سازمان‌ها باید طی هفته‌های دوم و سوم اسفند داده‌های خود را ارسال می‌کردند.
مشاور طرح سیاهه انتشار مشهد درباره داده‌هایی که تاکنون درباره عوامل آلوده‌کننده هوای این شهر بدست آمده، اظهار می‌کند: هنوز نتایج کار ما تکمیل نشده؛ اما یک مسئله مشخص در این آمار، مقایسه تعداد خودروهای شخصی با سال ۹۶ است که تأثیر زیادی در شاخص آلودگی منابع متحرک داشته و مقایسه آن با حوزه اتوبوسرانی و تاکسیرانی نشان می‌دهد اقدام‌های مثبتی در زمینه گازسوز کردن و تغییر مدل اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها صورت گرفته؛ ولی در خودروهای شخصی علاوه بر افزایش تعداد آن‌ها، به استفاده از سوخت و موتورهای بی‌کیفیت به عنوان عوامل افزایش‌دهنده شاخص آلودگی می‌توان توجه کرد.
رمضانیان با بیان اینکه درصد منابع متحرک و ثابت از ۱۰۰ است، ادامه می‌دهد: تا زمانی که داده‌ها تکمیل نشود، محاسبات نیز نهایی نشده و مشخص نیست سهم هر آلاینده چقدر است.
پیشرفت ۷۰درصدی پروژه سیاهه انتشار
وی با اشاره به پیشرفت ۷۰درصدی پروژه سیاهه انتشار می‌گوید: ۲۰درصد دیگر از پروژه، تکمیل و تحلیل داده بوده و ۱۰درصد باقیمانده نیز سناریو نویسی است که در این بخش سهم هر آلاینده از منابع ساکن و متحرک در حوزه خودروها، پارکینگ‌ها، راه‌آهن، فرودگاه ،گاز مصرفی و... مشخص می‌شود. این طرح مربوط به اول فروردین ۱۳۹۷ تا پایان اسفند ۱۴۰۲ است که یک بازه زمانی ۶ساله را شامل می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه می‌کند: این داده‌ها به صورت دقیق به ما می‌گویند کدام قسمت بیشترین آلایندگی را دارد و این آلایندگی مربوط به کدام یک از شاخص‌های واقع در SO۲ یا NOX، VOC، ترکیبات آلی فرار و منوکسیدکربن است. در سیاست‌گذاری بودجه بسیار اهمیت دارد که بدانیم منبع آلوده چیست، مربوط به کدام قسمت است و چند درصد نقش دارد تا بهتر برنامه‌ریزی بشود.
رمضانیان با بیان اینکه کیفیت سوخت دریافتی در پالایشگاه‌ها نقش مهمی در آلودگی دارد، ادامه می‌دهد: هر چقدر کیفیت سوخت بالاتر برود، درصد گوگردش کمتر شده و تولید SO۲ نیز کاهش می‌یابد.
مشاور طرح سیاهه انتشار مشهد با اشاره به ضرورت اجباری شدن دریافت معاینه فنی موتورسیکلت‌ها در این شهر بیان می‌کند: دود ناشی از اگزوز موتورسیکلت‌های فرسوده، یکی از عوامل آلودگی هوای کلانشهر مشهد است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
وی با اشاره به پیشرفت ۷۰درصدی پروژه سیاهه انتشار می‌گوید: ۲۰درصد دیگر از پروژه، تکمیل و تحلیل داده بوده و ۱۰درصد باقیمانده نیز سناریو نویسی است که در این بخش سهم هر آلاینده از منابع ساکن و متحرک در حوزه خودروها، پارکینگ‌ها، راه‌آهن، فرودگاه ،گاز مصرفی و... مشخص می‌شود. این طرح مربوط به اول فروردین ۱۳۹۷ تا پایان اسفند ۱۴۰۲ است که یک بازه زمانی ۶ساله را شامل می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه می‌کند: این داده‌ها به صورت دقیق به ما می‌گویند کدام قسمت بیشترین آلایندگی را دارد و این آلایندگی مربوط به کدام یک از شاخص‌های واقع در SO۲ یا NOX، VOC، ترکیبات آلی فرار و منوکسیدکربن است. در سیاست‌گذاری بودجه بسیار اهمیت دارد که بدانیم منبع آلوده چیست، مربوط به کدام قسمت است و چند درصد نقش دارد تا بهتر برنامه‌ریزی بشود.
رمضانیان با بیان اینکه کیفیت سوخت دریافتی در پالایشگاه‌ها نقش مهمی در آلودگی دارد، ادامه می‌دهد: هر چقدر کیفیت سوخت بالاتر برود، درصد گوگردش کمتر شده و تولید SO۲ نیز کاهش می‌یابد.
مشاور طرح سیاهه انتشار مشهد با اشاره به ضرورت اجباری شدن دریافت معاینه فنی موتورسیکلت‌ها در این شهر بیان می‌کند: دود ناشی از اگزوز موتورسیکلت‌های فرسوده، یکی از عوامل آلودگی هوای کلانشهر مشهد است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
ذرات معلق در مشهد سه برابر استاندارد است
او با بیان اینکه پارامتر PM۲.۵ یکی از عوامل اصلی آلودگی هواست، می‌گوید: با بررسی میانگین غلظت سالانه آلاینده ذرات معلق با قطر کمتر از ۲.۵میکرون (PM۲.۵) در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ مشخص شد در سال ۱۴۰۱ این ذرات برابر با ۲۹/۳۴ و در سال ۱۴۰۲ برابر با ۳۴/۰۲ بوده در حالی که استاندارد سالیانه باید ۱۰ میکروگرم بر مترمکعب باشد.
رمضانیان با اشاره به دی‌اکسیدگوگرد به عنوان شاخص آلاینده دوم ادامه می‌دهد: میانگین غلظت سالانه آلاینده دی‌اکسیدگوگرد در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ نیز نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ برابر با ۹/۴۱ و در سال ۱۴۰۲ برابر با ۱۳/۲۷ بوده در حالی که استاندارد سالیانه دی‌اکسیدگوگرد باید ppb ۷ باشد. تمامی این سنجش‌ها بر پایه نتایج عملی بوده که از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در مناطق مختلف مشهد بدست آمده است.
رئیس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد نیز در پاسخ به این پرسش که چرا ایستگاه‌هایی مانند امامیه، چمن و سرافرازان معمولاً در سامانه آلاینده‌ها، بیشترین شاخص را نشان می‌دهند، می‌گوید: هنوز گزارش سال ۱۴۰۳آماده نیست و در حال کار روی دیتای آن هستیم. با این حال طبیعی است چون منطقه‌ای مانند ایستگاه چمن پرجمعیت بوده و به لحاظ بافت شهری نیز متفاوت است، آلودگی بیشتری داشته باشد و در مجموع می‌توان گفت مناطق شرق و جنوب‌شرقی مشهد در سال‌های گذشته آلوده‌تر از بقیه نقاط بوده است.
محمد پذیرا با بیان اینکه کار ما جمع‌آوری اطلاعات است، اضافه می‌کند: تحلیل باید علمی باشد و این مسئله نیازمند دیتاهای فراوانی است که قاعدتاً در مراکز علمی، دانشگاهی یا طرح‌های پژوهشی باید بررسی شود؛ اما آنچه مشخص است اینکه بیشتر خودروهای فرسوده و موتورسیکلت‌ها در این قسمت از شهر هستند.
اگر چه تا پایان تکمیل سیاهه انتشار و تحویل سناریو آن باید صبر کرد؛ ولی با توجه به صحبت‌های کارشناسان، حداقل اتفاقی که باید در این زمینه رقم بخورد، استفاده و توسعه حمل و نقل عمومی، گازسوز کردن اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها و توجه به مسئله نداشتن معاینه فنی موتورها در مشهد است.
او با بیان اینکه پارامتر PM۲.۵ یکی از عوامل اصلی آلودگی هواست، می‌گوید: با بررسی میانگین غلظت سالانه آلاینده ذرات معلق با قطر کمتر از ۲.۵میکرون (PM۲.۵) در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ مشخص شد در سال ۱۴۰۱ این ذرات برابر با ۲۹/۳۴ و در سال ۱۴۰۲ برابر با ۳۴/۰۲ بوده در حالی که استاندارد سالیانه باید ۱۰ میکروگرم بر مترمکعب باشد.
رمضانیان با اشاره به دی‌اکسیدگوگرد به عنوان شاخص آلاینده دوم ادامه می‌دهد: میانگین غلظت سالانه آلاینده دی‌اکسیدگوگرد در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ نیز نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ برابر با ۹/۴۱ و در سال ۱۴۰۲ برابر با ۱۳/۲۷ بوده در حالی که استاندارد سالیانه دی‌اکسیدگوگرد باید ppb ۷ باشد. تمامی این سنجش‌ها بر پایه نتایج عملی بوده که از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در مناطق مختلف مشهد بدست آمده است.
رئیس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد نیز در پاسخ به این پرسش که چرا ایستگاه‌هایی مانند امامیه، چمن و سرافرازان معمولاً در سامانه آلاینده‌ها، بیشترین شاخص را نشان می‌دهند، می‌گوید: هنوز گزارش سال ۱۴۰۳آماده نیست و در حال کار روی دیتای آن هستیم. با این حال طبیعی است چون منطقه‌ای مانند ایستگاه چمن پرجمعیت بوده و به لحاظ بافت شهری نیز متفاوت است، آلودگی بیشتری داشته باشد و در مجموع می‌توان گفت مناطق شرق و جنوب‌شرقی مشهد در سال‌های گذشته آلوده‌تر از بقیه نقاط بوده است.
محمد پذیرا با بیان اینکه کار ما جمع‌آوری اطلاعات است، اضافه می‌کند: تحلیل باید علمی باشد و این مسئله نیازمند دیتاهای فراوانی است که قاعدتاً در مراکز علمی، دانشگاهی یا طرح‌های پژوهشی باید بررسی شود؛ اما آنچه مشخص است اینکه بیشتر خودروهای فرسوده و موتورسیکلت‌ها در این قسمت از شهر هستند.
اگر چه تا پایان تکمیل سیاهه انتشار و تحویل سناریو آن باید صبر کرد؛ ولی با توجه به صحبت‌های کارشناسان، حداقل اتفاقی که باید در این زمینه رقم بخورد، استفاده و توسعه حمل و نقل عمومی، گازسوز کردن اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها و توجه به مسئله نداشتن معاینه فنی موتورها در مشهد است.
نظر شما