مشهد، شهری که هر گوشه‌اش رنگ و بوی حرم مطهر امام رضا(ع) را می‌دهد، در چهارشنبه‌ها حال و هوای متفاوتی به خود می‌گیرد. حال و هوایی که رنگش سبز است و عطر عودهای خوشبوی حرم مطهر علی بن موسی‌الرضا(ع) را با خود دارد. انگار این روز، رنگی از زیارت و اتصال قلبی به امام مهربانی‌ها دارد. در این روز ممکن است هر کدام از اهالی مشهد یا شهرهای دیگر ایران قصد زیارت کرده و به نشان ارادت به امام مهربانی‌ها خدمتی هر چند کوچک را انجام دهند. خدمتی که خادمان آستان حضرتش نیز برای خود تعریف کرده‌اند و به همین خاطر در برخی از مدارس مشهد، چهارشنبه‌ها سبز است؛ زیرا در آنجا برنامه‌های ویژه‌ای با محوریت «چهارشنبه‌های امام رضایی» برگزار می‌شود. انگار مدرسه‌ای که هر روز مملو از هیاهو و دغدغه‌های روزمره است، به نقطه‌ای از زیارت و اتصال به حرم مطهر امام رضا(ع) مبدل می‌شود. راز و رمز این تغییر و تبدیل هم در پرچم سبز رنگ حضرت رضا(ع) است. پرچمی که می‌رود تا کودکان ایران‌زمین را در پناه سایه‌اش بگیرد؛ سایه‌ای که گرم است و سبز.
برنامه‌های این روز در هر مدرسه‌ای که اجرا می‌شود، از ساعت ۸ صبح با صلوات خاصه امام رضا(ع) آغاز می‌شود. دانش‌آموزان در صف‌هایی منظم، چشم‌هایشان را می‌بندند، دل‌هایشان را روانه صحن و سرای رضوی می‌کنند و با ذکر نام امام مهربانی‌ها، مدرسه را به حرم مطهر پیوند می‌زنند و این، آغاز یک چهارشنبه امام رضایی است.
حرف‌هایی که از دل بچه‌ها برمی‌آید
به محض اینکه صلوات خاصه امام رضا(ع) خوانده می‌شود، انرژی و هیجان در فضای مدرسه موج می‌زند. دانش‌آموزان با چشم‌های پر از اشتیاق ایستاده‌اند، بعضی زمزمه‌های دعا بر لب دارند و برخی دیگر بی‌قرارند تا برنامه آغاز شود. حالا وقت آن رسیده که مجری با صدایی پرشور، برنامه را هدایت کند. او نه یک مجری معمولی، بلکه همراه دانش‌آموزان است و با کلامی دلنشین و بیانی گیرا، دانش‌آموزان را با خود همراه می‌کند. موضوعات مطرح‌شده نه فقط درباره زندگی و کرامات امام رضا(ع) است، بلکه پیوندی با زندگی امروزی بچه‌ها دارد. خوب می‌شود فهمید که بچه‌ها حس می‌کنند این صحبت‌ها، حرف دلشان است؛ از مهربانی و گذشت گرفته تا امید و تلاش برای آینده.
فضا پویا و زنده است؛ سؤالات مطرح می‌شود، پاسخ‌ها داده می‌شود، خنده، اشتیاق و حتی لحظاتی از سکوت تأمل‌برانگیز در میان جمع جریان دارد. اینجا دیگر یک برنامه عادی نیست، بلکه لحظاتی است که هر دانش‌آموز، امام رضا(ع) را در قلبش حس کرده و با حس تعلقی تازه، مدرسه را ترک می‌کند.
لحظه‌هایی از اشک و شوق
در برنامه چهارشنبه‌های امام رضایی، پس از آنکه دل‌های دانش‌آموزان آماده می‌شود و فضای مدرسه عطر حرم مطهر را به خود می‌گیرد، در اوج برنامه، لحظه‌ای فرا می‌رسد که تمام چشم‌ها به یک نقطه خیره می‌شود؛ «پرچم سبز گنبد مطهر امام رضا(ع)» که توسط خادمان حرم مطهر به میان دانش‌آموزان آورده می‌شود. این تنها یک پرچم نیست؛ برای بچه‌ها پلی است به سمت حرم، به سمت دعاهایشان، آرزوهایشان و اشک‌هایی که بی‌اختیار سرازیر می‌شود.
به‌محض اینکه خادمان حرم مطهر این پرچم سبز را به میان جمعیت می‌آورند، تمام چشم‌ها به آن خیره می‌شود. دیگر هیچ زمزمه‌ای باقی نمی‌ماند جز ذکر نام امام رضا(ع) و دعای آرامی که از میان جمع شنیده می‌شود.
در همین حال، شعر دلنشینی از زبان یکی از خادمان طنین‌انداز می‌شود. آرام، پر از احساس و با صدایی که دیگر حاضران را نیز با خود همراه می‌کند:
ای صفای قلب زارم، هر چه دارم از تو دارم
تا قیامت ای رضا جان، سر ز خاکت برندارم
منم خاک درت، غلام و نوکرت
مران از در مرا، به جان مادرت
علی موسی‌الرضا…
با شنیدن این ابیات، دل‌ها بیشتر به لرزه می‌افتد. زمزمه‌های همراهی بالا می‌گیرد، بعضی زیر لب این شعر را تکرار می‌کنند، برخی دیگر به پرچم سبز خیره مانده‌اند، انگار امید و عشقشان را در آن جست‌وجو می‌کنند. چند دانش‌آموز اشک‌هایشان را پاک می‌کنند، اما نمی‌توانند از این حال معنوی خارج شوند. حس می‌کنند انگار در صحن و سرای رضوی ایستاده‌اند، درست در مقابل آن ضریح نورانی، دست‌هایشان را بلند کرده و دل‌هایشان را به حضرت سپرده‌اند.
گره‌گشایی از دل‌هایی که امید می‌خواهند
در چهارشنبه‌های امام رضایی دست یاری امام رضا(ع) همراه دل‌هایی است که به امید گره‌گشایی به این مراسم می‌آیند. در هر مدرسه‌ای که این برنامه اجرا می‌شود، فرصتی برای حل مشکلات، دست‌گیری از نیازمندان و واسطه‌ای برای خیر و برکت به وجود می‌آید؛ از دانش‌آموزانی که مشکلات مالی دارند تا خانواده‌هایی که درگیر سختی‌های زندگی شده‌اند.
نمونه‌ای از این واسطه‌های امید، ماجرای نرگس است؛ دختربچه‌ای که در یکی از مدارس مشهد، وقتی پرچم سبز گنبد امام رضا(ع) را دید، اشک‌هایش بی‌اختیار جاری شد و تا پایان مراسم قطع نشد. آن روز توجه خادمان و معلمان به او جلب شد. پس از صحبت با نرگس، فهمیدند پدرش مدت‌هاست در زندان است و اولیای دم حتی تا مرز اجرای حکم قصاص پیش رفته‌اند. موجی از همدلی و تلاش در میان برگزارکنندگان مراسم شکل گرفت؛ خادمان حرم، معلمان مدرسه و خیران دست‌به‌دست هم دادند تا با گرفتن رضایت و تأمین مبلغ دیه، پدر نرگس را آزاد کنند. چند روز بعد، وقتی نرگس شنید پدرش آزاد شده و به خانه برگشته، دیگر اشک‌هایش از غم نبود، بلکه از شادی و شکرگزاری بود.
اما این، تنها یک نمونه از برکات این مراسم است. در چهارشنبه‌های امام رضایی، مدارس لیستی از دانش‌آموزان نیازمند را تهیه کرده و پس از مراسم، این لیست به آستان قدس رضوی ارائه می‌شود. کمک‌های مالی، تهیه لوازم موردنیاز، رسیدگی به وضعیت درمانی و حتی حمایت‌های آموزشی ازجمله گره‌هایی است که در این طرح باز می‌شود. همچنین در برخی مدارس، اردوهای جهادی سلامت برگزار می‌شود؛ جایی که دانش‌آموزان معاینه چشم‌پزشکی، دندانپزشکی و غربالگری سلامت را رایگان دریافت می‌کنند.
۳۲۰ هزار دانش‌آموز در مسیر نور و معرفت
این طرح، نه تنها یک مراسم هفتگی، بلکه حرکتی گسترده برای رشد فرهنگی، اجتماعی و سلامت دانش‌آموزان محسوب می‌شود. چهارشنبه‌های امام رضایی، پلی میان مدارس و بارگاه رضوی است که دل‌های کوچک دانش‌آموزان را به حرم مطهر امام رضا(ع) پیوند می‌دهد و در عین حال، دریچه‌ای به سوی امداد، حمایت و حل مشکلات آن‌ها باز می‌کند. هادی غلامی، مدیر امور مجاورین آستان قدس رضوی در توضیح ابعاد این طرح می‌گوید: سال گذشته و امسال، درمجموع ۷۰۰ مدرسه در سطح کشور میزبان این طرح بودند. در این برنامه‌ها، بیش از۳۲۰هزار دانش‌آموز از برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی و سلامت بهره‌مند شدند. او در ادامه می‌افزاید: در قالب این طرح، موفق شدیم اردوهای جهادی سلامت را برای دانش‌آموزان برگزار کنیم که شامل خدمات دندانپزشکی، چشم‌پزشکی، بینایی‌سنجی و غربالگری سلامت بود. همچنین، برنامه اطعام رضوی در مدارس اجرا شد که طی آن، دانش‌آموزان میهمان سفره متبرک امام رضا(ع) شدند. غلامی تأکید می‌کند این برنامه به حمایت‌های اجتماعی نیز می‌پردازد: پس از برگزاری مراسم در هر مدرسه، لیست دانش‌آموزان محروم و نیازمند تهیه و در اختیار آستان قدس رضوی قرار می‌گیرد. در حد توان، مساعدت و کمک‌های لازم به این دانش‌آموزان ارائه می‌شود تا نیازهای تحصیلی، معیشتی و درمانی آن‌ها تأمین شود.
این مراسم با حضور هزاران کودک و نوجوان ثابت کرده تنها یک مراسم معنوی نیست، بلکه حرکتی پویا، سرشار از امید و محبت است که مدارس را به نور رضوی روشن می‌کند.
خبرنگار: الهه ضمیری
نظر شما