به‌گزارش قدس آنلاین، در حالی که آمارهای رسمی مرکز آمار ایران از کاهش جمعیت دام مولد در ایران حکایت دارند، اظهارات مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشورابعاد تازه‌ای از این مسئله را روشن می‌کند. داده‌های ارائه شده توسط دادرس، ضمن رد برخی آمارهای رسمی، تصویری دقیق‌تر از وضعیت دام سبک و چالش‌های پیش روی این صنعت ارائه می‌دهد.در این گزارش ویژه، به بررسی اظهارات افشین دادرس پرداخته و ضمن تحلیل داده‌های وی، به این پرسش پاسخ می‌دهیم که آیا واقعاً وضعیت وخیم است یا خیر؟
براساس اعلام مرکز آمار ایران، در زمستان ۱۴۰۳، تعداد دام سبک در دامداری‌های کشور حدود ۳/۲درصد نسبت به سال قبل آن کاهش یافته است. این کاهش شامل کاهش ۲۴/۷درصدی در تعداد بره‌های متولد شده و کاهش ۲۵/۸ درصدی در تعداد بزغاله‌های متولد شده در این فصل می‌شود. این آمارها نشان‌دهنده کاهش توان تولید مثل در دامداری‌های کشور و ایجاد یک زنگ خطر جدی برای امنیت غذایی است. با بررسی دقیق آمارهای ارائه شده توسط مرکز آمار می‌توان به نکات زیر دست یافت: کاهش کلی جمعیت دام سبک و کاهش توان تولیدمثل.
آخرین آمار کاهش ۲/۲درصدی جمعیت دام سبک
در مقابل، افشین دادرس مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور، با تحلیل جزئی‌تر آمارها، سعی در تعدیل این نگرانی‌ها دارد. دادرس توضیح می‌دهد: در اسفند۱۴۰۲، جمعیت دام سبک کشور، شامل گوسفند و بز، ۷۱میلیون رأس بوده است؛ اما در اسفند۱۴۰۳، این جمعیت به ۶۹میلیون و ۵۵۳ هزار رأس کاهش یافته است. این تغییر نشان می‌دهد در طول یک سال، ۲/۲درصد از جمعیت گله‌های دام سبک کاسته شده است. در این میان جمعیت بز کاهش ۶درصدی و جمعیت گوسفند کاهش یک درصدی داشته است.
دادرس کاهش ۲/۲درصدی جمعیت دام سبک را یک نوسان طبیعی تلقی می‌کند. استدلال او این است که این نوسان‌ها در طول سالیان متمادی وجود داشته‌اند و نمی‌توان با استناد به یک دوره آماری، نتیجه‌گیری قطعی درباره روند کلی کاهش جمعیت دام داشت.
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور می‌گوید: بررسی جمعیت بره‌های نر سبک در چهار ماه گذشته نشان می‌دهد در آذر۱۴۰۳، جمعیت بره‌های نر از بدو تولد تا پنج ماهگی به ۴میلیون و ۳۷هزار رأس رسیده است. این در حالی است که در شهریور۱۴۰۲، جمعیت مشابه ۳میلیون و ۳۱۶ هزار رأس بوده است. به عبارت دیگر، جمعیت بره‌های نر در این بازه سنی (قبل از ورود به پروار و کشتار) در شهریور۱۴۰۳ حدود ۲۲درصد بیشتر از شهریور ۱۴۰۲ است. این افزایش جمعیت بره‌ها، نشان‌دهنده افزایش تولید در این دوره است. با این حال، میزان کشتار در شهریور۱۴۰۳ نسبت به شهریور۱۴۰۲ کاهش داشته، در حالی که جمعیت بره‌های در حال پروار (و بالقوه کشتار) در ۱۴۰۳ بیشتر است. این مسئله نشان از انباشتگی دام پرواری و همچنین تناقض آماری است.
تبعات انباشتگی مقطعی دام پرواری چه بود؟
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور با این حال توضیح داد: کاهش میزان پرواربندی دام سبک در سال۱۴۰۳، عمدتاً ناشی از انباشت دام‌های پرواری در دامداری‌ها بوده است. این انباشتگی، به دلیل عدم تخلیه به‌موقع دام‌ها و نبود فضای کافی برای پرواربندی دوره‌های جدید است که موجب شده چرخه پرواربندی متوقف یا کُند شود.
به طور معمول، پرواربندی گوسفند حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ روز طول می‌کشد.اما در سال۱۴۰۳، مشکل اصلی، عدم جذب این دام‌های پرواری در بازار بود که به دو دلیل اساسی منجر به توقف چرخه پرواربندی شده است یکی محدودیت فضای پرواربندی و عدم تخلیه به‌موقع چَرا که انباشت دام‌ها، مانع از پرواربندی دام‌های جدید و استفاده از ظرفیت‌های موجود شده است.
دوم عدم آزادسازی سرمایه سرمایه‌داران؛ زیرا سرمایه‌گذاران به دلیل عدم فروش به‌موقع دام‌های پرواری، نمی‌توانستند سرمایه خود را آزاد و برای پرواربندی دوره‌های جدید سرمایه‌گذاری کنند.وی تأکید کرد: این مشکل، نه‌تنها دام سبک، بلکه دام سنگین را نیز تحت تأثیر قرار داده است. بنابراین برای رفع این مشکل، نیاز به تلاش مشترک دستگاه‌های ذی‌ربط، به‌ویژه بخش بازرگانی و وزارت جهاد کشاورزی، برای افزایش جذب و رونق بازار دام پرواری در سطوح ملی ضرورت دارد.
افزایش ۱۳درصدی جمعیت گوسفند زیر یک سال
دادرس همچنین با اشاره به اینکه در اسفند۱۴۰۳، جمعیت گوسفندان ماده مولد (میش‌های بالای یک سال) نسبت به اسفند۱۴۰۲، از ۲۸میلیون و ۸۷۳ هزار رأس به ۲۸میلیون و ۱۳۷ هزار رأس کاهش یافته، این کاهش را معادل ۲/۲درصد ذکر کرد و یادآور شد: با توجه به اینکه میانگین زایش در گوسفندان ما یک بره به ازای هر میش نیست، بلکه ۶۷ صدم است، کاهش ۲/۲درصدی جمعیت مولد، نباید طبق گفته مرکز آمار منجر به کاهش ۲۴درصدی در تعداد بره‌ها شود. کاهش ۲/۲درصدی جمعیت میش‌ها، ناشی از کاهش ۶۳۶هزار رأسی تعداد میش‌هاست.
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور در عین حال که کاهش یک درصدی گوسفند مولد بالای یک سال و کاهش بره‌های ماده تا پنج ماه را نگران‌کننده می‌داند به افزایش ۱۳درصدی جمعیت گوسفند زیر یک سال اشاره کرد و افزود: نکته امیدوارکننده افزایش قابل توجهی در تعداد بره‌های ماده ۵ تا ۱۲ ماهه است که به عنوان پایه‌های گله‌های مادری آینده محسوب می‌شوند و پیش‌بینی می‌شود در چهار ماه آینده به گله‌های مادری بپیوندند و موجب افزایش جمعیت مولد در آینده شوند. یکی از انتقادهای اصلی دادرس، واردات بی‌رویه گوشت گرم است.
او معتقد است این واردات، انگیزه دامداران داخلی را کاهش داده و موجب انباشتگی دام در دامداری‌ها شده است. به گفته وی، دولت باید با اتخاذ سیاست‌های حمایتی، از تولید داخلی حمایت کرده و از واردات بی‌رویه جلوگیری کند. اما نکته قابل توجه اینجاست که سیاست واردات همواره به عنوان یک راهکار کوتاه‌مدت برای کنترل بازار مطرح شده و کمتر به اثرات بلندمدت آن بر تولید داخلی توجه شده است.
دامداری ها با بازاریابی و فروش دام مواجه هستند
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور مشکلات مربوط به بازاریابی و فروش دام، ناتوانی مردم در خرید گوشت به دلیل افزایش قیمت‌ها و انباشتگی دام در دامداری‌ها را ازجمله چالش‌های اساسی صنعت دامپروری دانست که باید به آن‌ها توجه شود.
دادرس مشکل انباشتگی دام در دامداری‌ها را عاملی برای کاهش کیفیت گوشت ذکر کرد و افزود: این مسئله نیز هزینه‌های تولید را افزایش و سودآوری دامداران را کاهش می‌دهد. این مشکل، ریشه در مشکلات بازاریابی و فروش دام دارد و نیازمند راهکارهای جدی و عملی است.
دادرس با اشاره به مشکلات تأمین نهاده و واردات مقطعی گوشت گرم توسط جهاد کشاورزی به عنوان عوامل کاهنده انگیزه تولید، بر ضرورت تقویت قدرت خرید مصرف‌کننده تأکید کرد و افزود: اگر مردم توانایی خرید گوشت را داشته باشند، دامداران نیز انگیزه بیشتری برای تولید خواهند داشت.
با وجود تلاش‌های آقای دادرس برای ارائه تصویری واقع‌بینانه‌تر از وضعیت دام مولد در ایران، نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که صنعت دامپروری کشور با چالش‌های جدی روبه‌رو است. آمارهای رسمی، اگرچه ممکن است در برخی موارد دقیق نباشند، اما نشان‌دهنده یک روند نگران‌کننده هستند.
جای خالی رویکرد جامع و واقع‌بینانه در صنعت دامپروری
وجود اختلاف میان آمارهای رسمی و نظرات کارشناسان، نشان می‌دهد ارزیابی دقیقی از وضعیت جمعیت دام کشور در دسترس نیست؛ اما با وجود اختلاف نظر در مورد میزان کاهش جمعیت دام سبک، کاهش جمعیت گوسفندهای ماده بالای یک سال (گله‌های مولد) به میزان یک درصد، نشان می‌دهد ظرفیت تولید گوشت در کشور کاهش یافته است.همچنین باید گفت اگرچه نوسان‌های فصلی و سالانه در جمعیت دام امری طبیعی است، اما نادیده گرفتن این نکته که یک درصد کاهش در گوسفند مولد بالای یک‌سال ثبت شده است، جای تأمل دارد.
از طرفی تبدیل بره‌های ماده ۵ تا ۱۲ ماه به گله‌های مولد، نیازمند شرایط مناسبی است که در شرایط کنونی تضمینی برای فراهم شدن آن وجود ندارد. چالش‌هایی مانند خشکسالی، مشکلات تأمین نهاده‌های دامی با قیمت مناسب، واردات بی‌رویه گوشت، مشکلات بازاریابی و فروش و کاهش قدرت خرید مردم، همگی بر صنعت دامپروری کشور تأثیر منفی گذاشته‌اند و حل این مسائل برای بهبود وضعیت ضروری است.
نظر شما