در پنجمین روز از دهه کرامت، که آسمان ایران با عطر ولادت امام رئوف(ع) و حضرت معصومه(س) معطر است، پای صحبت‌های حجت‌الاسلام محمد نوروز پور، مدیرکل بقاع متبرکه و اماکن مذهبی اوقاف و امور خیریه کشور نشستیم تا از نقش بی‌بدیل امامزادگان به عنوان حلقه‌های طلایی اتصال امت به خاندان نور پرده برداریم. از شاهچراغ(ع) تا صالح بن موسی(ع)، این آستان‌های مقدس نه تنها مأمن راز و نیازند، که امروز به پایگاه‌های چند وجهی فرهنگ، ورزش و آموزش تبدیل شده‌اند؛ جایی که کودکان در کنار نقاشی و بازی، قرآن می‌آموزند، جوانان در باشگاه‌های بین‌المللی قهرمان می‌شوند و خانواده‌ها در خیمه‌های معرفت، پاسخ شبهات روز را می‌یابند. این گزارش، روایتگر تلاش‌هایی است که می‌خواهد امامزادگان را از حاشیه‌ تاریخ به متن زندگی نسل نو بیاورد.

رسانه‌ها چراغ هدایت امامزادگان کمتر شناخته شده

حجت‌الاسلام نوروزپور در ابتدا با اشاره اهمیت روز تجلیل از امامزادگان در دهه کرامت، می‌گوید: این روز به عنوان نمادی از پیوند مردم با خاندان عصمت و طهارت(ع)، در آستانه میلاد امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س)، جایگاهی ویژه دارد. امامزادگانی مانند احمد بن موسی(شاهچراغ) و صالح بن موسی(ع)، حلقه‌های اتصال امت به سیره اهل بیت(ع) هستند. حضور این بزرگواران در ایران پس از شهادت امام رضا(ع)، نه تنها موجب گسترش معارف دینی و قرآن شد، بلکه پایه‌های تمدن اسلامی را استوار کرد. متأسفانه بسیاری از این شخصیت‌های والامقام برای جامعه ناشناخته مانده‌اند و این وظیفه سازمان‌های مرتبط است تا با معرفی شایسته آنان، مردم را با میراث معنویشان آشنا کنند. برگزاری هفته گرامیداشت امامزادگان در دهه کرامت، پیوندی ناگسستنی با آموزه‌های رضوی دارد. این امامزادگان، میراثداران مسیر امام هشتم(ع) هستند که با مجاهدت‌هایشان چراغ هدایت را روشن نگه داشتند. توجه به این روز، یادآور مسئولیت ما در پاسداشت خون شهدا و تکریم خدمتگزارانی است که در راه نشر سنت اهل بیت(ع) جانفشانی کردند. در این راستا، برنامه‌های رسانه‌ای گسترده‌ای با همکاری صداوسیما و رسانه‌های محلی تدارک دیده شده است؛ از تولید مستندهای تاریخی درباره زندگی امامزادگان تا تجلیل از خادمان افتخاری، هیئت‌های امنا و زحمتکشان عرصه‌های خدمت‌رسانی به آستان‌های مقدس. روز ملی امامزادگان رویدادی تشریفاتی نیست، بلکه تجدید میثاقی است با آرمان‌های شهیدان و امامزادگانی که با روحیه جهادی خود، الگویی برای خدمت به اسلام و ایران شدند. این مناسبت به ما یادآوری می‌کند که چگونه می‌توان با الهام از سیره این بزرگواران، در مسیر حفظ هویت دینی و ملی گام برداشت.

گسترش فرهنگ امامزادگان؛ از رسانه تا زیارت مجازی

ایشان در پاسخ به این پرسش که برای ترویج فرهنگ امامزادگان و معرفی جایگاه این بزرگواران، چه اقدامات عملی و برنامه‌های رسانه‌ای در دست اجراست؟ توضیح می‌دهد: هدف اصلی ما آشنایی مردم با امامزادگان به عنوان حلقه‌های وصل به خاندان عصمت و طهارت(ع) است. در این راستا، برنامه‌های متنوعی با همکاری صداوسیما تولید شده که در همین ایام دهه کرامت پخش خواهد شد. این برنامه‌ها بر نقش امامزادگان به عنوان مکان‌های راز و نیاز با خدا تأکید دارند؛ همانگونه که طبق فرمایش امام خمینی (ره) امامزاده ها باید محل آرامش مردم باشد. همچنین نرم‌افزار سلاله رونمایی شده است که امکان دسترسی به اطلاعات آستان‌های متبرک سراسر کشور را فراهم می‌کند. مردم می‌توانند برنامه‌های فرهنگی، مراسم و تاریخچه امامزادگان استان خود یا دیگر مناطق را به‌صورت مجازی دنبال کنند. در جوار بقاع متبرکه، برنامه‌های فرهنگی مانند مراسم قرائت قرآن، جشن‌های میلاد ائمه(ع)، دعا و توسل برای شفای بیماران و یادبود شهدا در حال برگزاری است. در ایام دهه کرامت نیز بیش از ۸۰۰ هیئت مذهبی در جوار امامزادگان برنامه‌های سخنرانی، مولودی و تفسیر معارف رضوی برگزار می‌کنند. این برنامه‌ها هم به‌صورت حضوری و هم از طریق سایت‌ها و فضای مجازی آستان‌ها به صورت زنده پخش می‌شوند تا عزیزانی که امکان حضور فیزیکی ندارند، از معارف ناب اسلامی بهره‌مند شوند. این اقدامات، تبدیل امامزادگان به کانون‌های آرامش‌بخش و معنوی و زنده نگه داشتن پیام شهدا و امامزادگان از طریق ترویج معارف اسلامی است.

حرم‌های پویا؛ پیوند معنویت، آموزش و ورزش در قالب پایگاه‌های چندنسلی

مدیرکل بقاع متبرکه کشور تأکید می‌کند: برای جذب همه رده‌های سنی از کودکان تا بزرگسالان در بقاع متبرکه، برنامه‌های متنوعی بر پایه تنوع و خلاقیت استوار در نظر گرفته شده است. خانه‌های کودک و نوجوان در جوار هیئت‌های مذهبی راه‌اندازی شده تا خانواده‌ها با اطمینان خاطر، فرزندان خود را به مربیان مجرب بسپارند. در این مراکز، کودکان با برنامه‌های قرآنی، بازی‌های شاد و فعالیت‌های هنری آشنا می‌شوند، در حالی که والدین به‌راحتی در مراسم سخنرانی، ذکر و دعا شرکت می‌کنند. در کنار این، خیمه‌های معرفت با حضور روحانیون و اساتید مجرب، پاسخگوی شبهات جوانان و مسائل شرعی خانواده‌ها هستند. غرفه‌های پاسخگویی به شبهات روز، مسابقات قرآن با اهدای جوایز به کودکان و استفاده از ابزارهای چندرسانه‌ای برای تعامل با نسل جدید، از دیگر اقدامات ماست. ورزش نیز به عنوان ابزاری جذاب در خدمت جذب جوانان قرار گرفته است. باشگاه‌های ورزشی حرفه‌ای در برخی بقاع متبرکه زیر نظر مربیان بین‌المللی فعالیت می‌کنند. جوانان پس از زیارت و شرکت در مراسم معنوی، می‌توانند در رشته‌هایی مانند کشتی، والیبال و ورزش‌های رزمی مهارت بیاموزند؛ حتی برخی از این ورزشکاران به تیم‌های ملی راه یافته‌اند. علاوه بر این، مراکز فرهنگی-قرآنی در بقاع متبرکه، کلاس‌های هنرهای تجسمی، نقاشی، تقویت تحصیلی و مشاوره آموزشی را برای نوجوانان برگزار می‌کنند. برنامه‌های سال جاری نیز با محوریت توسعه این خدمات و افزودن دوره‌های مهارت‌محور، ادامه خواهد یافت. هدف نهایی، تبدیل بقاع متبرکه به پایگاه‌های چندمنظوره است که هم نیازهای معنوی و هم علاقه‌های فرهنگی، ورزشی و آموزشی جوانان و خانواده‌ها را پوشش می‌دهد.

رسانه برای آگاهی، مردم برای همدلی و روحانیون برای پاسخ جهانی در بقاع متبرکه

ایشان به چالش‌های این مسیر نیز اشاره کرده و می‌گوید: یکی از چالش‌های اصلی، ناآگاهی بخشی از جامعه نسبت به ظرفیت‌های بقاع متبرکه است. بسیاری از مردم از خدمات و برنامه‌های فرهنگی این آستان‌ها اطلاع ندارند و این مسئولیت ما را سنگین‌تر می‌کند. برای رفع این چالش، همکاری گسترده با رسانه‌ها در دستور کار قرار گرفته است. به عنوان مثال، پوشش برنامه‌هایی مانند طرح آرامش بهاری، شب‌های قدر و جزءخوانی توسط صداوسیما گامی مؤثر در معرفی این ظرفیت‌ها به عموم مردم بوده است. چالش دیگر تداوم خدمات مردمی در بحران‌هایی مانند کرونا بود که با اجرای طرح کمک‌های مؤمنانه با کمک هیئت‌های امنا و خادمان بقاع مدیریت شد. همچنین با راه‌اندازی پویش دوازدهم هر ماه؛ به نیت امام زمان(عج)، کمک‌ها به خانواده‌های احسان پذیر انجام می‌شود، کمک‌هایی که بیش از ۷۰ درصد آن ها از مشارکت مردمی تأمین می‌شود. این اقدامات نشان می‌دهد اگر مردم از فعالیت‌های خیر آگاه شوند، خود جذب آن می‌گردند. در حوزه بین‌المللی نیز، تبلیغات نادرست درباره اسلام چالشی جدی است. برای مقابله با این موضوع، در بقاع متبرکه، روحانیون مسلط به زبان‌های خارجی مستقر شده‌اند تا به سوالات گردشگران غیرمسلمان پاسخ دهند و تفاوت اسلام ناب محمدی(ص) با جریان‌های تکفیری را توضیح دهند. تولید جزوات و کتاب‌های چند زبانه درباره معارف اهل بیت(ع) و دستاوردهای انقلاب اسلامی نیز از دیگر اقدامات است.

حجت‌الاسلام نوروز پور تصریح می‌کند: متأسفانه برخی از امامزادگان باوجود جایگاه والایشان، برای مردم ناشناخته‌اند؛ مانند محمد هلال بن علی(ع) در آران و بیدگل، فرزند بلافصل امیرالؤمنین(ع) که در ایران آرمیده است. برای رفع این چالش، همکاری گسترده با صداوسیما در دستور کار قرار گرفته است. در دهه کرامت نیز برنامه‌های ویژه‌ای برای معرفی امامزادگان سراسر کشور در حال تولید است. رسانه‌ها با پوشش برنامه‌های معنوی و مردم با مشارکت در امور خیر، دو بال اصلی معرفی امامزادگان ناشناخته هستند. این مسیر، تنها با همکاری جمعی و عزم ملی به سرانجام می‌رسد.