در حین تماشای فیلم نیم نگاهی هم به سایر حاضرین در سینما داشتم تا ببینم من ناامیدشده ام یا فیلم قدرت طنازی ندارد در بیست دقیقه اول فیلم که تعدادی سالن سینما را ترک کردند و سکوتی که در ادامه بر سالن حکفرما شد خیالم را از بابت خودم راحت کرد اما این یک نتیجه گیری منطقی درباره این فیلم نیست چرا؟ درست است که مخاطب از جمله نگارنده با توجه به پوستر، تیزر و ترکیب بازیگران فیلم برای دیدن یک کار کمدی بلیط تهیه کرده است اما این فیلم در ژانر کمدی ساخته نشده است بلکه در گونه فانتزی دسته بندی می شود، فیلم فانتزی هدف نهایی خود را خنداندن مخاطب نمی داند، فیلم فانتزی معضلات اجتماعی فرهنگی و یا دردهای بشری را در فضایی غیر رئال و با بهره گیری از تخیل در فرم و محتوا ترسیم و تصویر می کند. گونه فانتزی در سینما بیشترین شباهت را به کاریکاتور دارد. کاریکاتور با نگاهی واقع گرایانه و با بهره گیری از هنر نقاشی معضلات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را به شکلی دفورمه و طنزگونه به نمایش می گذارد؛ اما دیدن کاریکاتور لبخند و تفکر را برای مخاطب به ارمغان می آورد و نه قهقه را. نمونه های موفق فانتزی در سینمای جهان«هتل بزرگ بوداپست/ وس اندرسن» و در سینمای ایران برخی کارهای ابوالحسن داودی هم چون«سفر جادویی» و «من زمین را دوست دارم» می باشد. ناگفته نماند هتل بزرگ بوداپست فیلم محبوب سازنده «کوکتل مولوتوف» نیز هست.

با این پیش درآمد؛ «کوکتل مولوتوف» یکی از آثارخوب سینمای ایران در این دوره از اکران است که ترکیبی جسورانه از طنز، انتقاد اجتماعی و روایت‌های تلخ انسانی را به نمایش می‌گذارد. این فیلم نه‌تنها به موضوعات مهم و روز جامعه می‌پردازد، بلکه با پرداخت نوآورانه ای که دارد، مخاطب علاقمند به این گونه ی سینمایی را راضی نگه می دارد. «کوکتل مولوتوف» با نگاهی واقع‌گرایانه به مشکلات معیشتی، فساد اجتماعی و شکاف طبقاتی، داستانی را روایت می‌کند که هرچند تخیلی است، اما ریشه در واقعیت جامعه دارد. «کوکتل مولوتوف» داستان جوانی به نام پرویز با بازی امین حیایی است که وقتی شاه برای آخرین بار کشور را ترک می‌کند، بلیت بخت آزمایی اش برنده می‌شود اما مسئولین این رویداد به او می‌گویند تا شاه به ایران برنگردد، جایزه به او تعلق نمی‌گیرد. این جواب هسته مرکزی و موتور محرکه فیلم را تشکیل می دهد و پرویز با کمک دوست خود سیروس (احمد مهران‌فر) انواع راه ها را امتحان می کند تا انقلاب به سرانجام نرسد و شاه به ایران برسد وپرویز نیز به جایزه‌اش.

«کوکتل مولوتوف» با بهره‌گیری از بیان استعاره ای و روایت غیرخطی، فضایی باورپذیر و پرجنب و جوش را خلق کرده است. روایت فیلم در ابتدا به شکل ساده‌ای آغاز می‌شود، اما رفته‌رفته پیچیده‌تر شده و وجوه تازه‌ای از شخصیت‌ها و ماجراها را آشکار می‌کند. یکی از نکاتی که فیلم دست روی آن گذاشته است کنایه‌های سیاسی است؛ کنایه‌هایی که سازنده اثر سعی دارند مفهوم انقلاب را به نسلی که انقلاب کردند گوشزد بکند یا کسی که تفاوت میان جنگ و انقلاب را برای پرویز به صورت دقیق شرح و تفسیر می‌کند اما درنهایت مشخص می‌شود که خودش نیز چیزی از حرف‌هایی که می‌زند متوجه نمی‌شود؛ این سکانس به تنهایی دارای حرف‌های بسیاری است که گرچه ظاهرا در لفافه گفته شده اما آن چنان واضح است که نیازی به توضیح بیشتر ندارد.

یکی از نقاط قوت فیلم را می توان به نوعی ترکیب بازیگران آن دانست بازیگرانی که هر یک وزنه‌ای در کمدی امروز ایران هستند. اما به نظر بهره برداری مناسبی از ترکیب آنان در این فیلم به عمل نیامده است خصوصاً حضور پژمان جمشیدی حضور موفقی نیست و این گونه به نظر می رسد که او در حال تکرار نقشی است که پیش تر از این در سریال «زیرخاکی» ایفا نموده است. شخصیت اصلی فیلم امین حیایی زنانه می پوشد تا نقش یک زن را ایفا کند و در یک قیاس منطقی با سایر بازیگران سینما هم چون اکبر عبدی، جواد عزتی، ارژنگ امیرفضلی و...که قبلا ایفاگر نقش زن بوده اند، به خوبی از عهده نقش برآمده است و مخاطب او را می پذیرد لحظات مربوط به رقص و حرکات موزون را به دلیل داشتن آمادگی جسمانی بالا بی نقص اجرا کرده است اجرایی که خنده هم از مخاطب می گیرد. احمد مهران‌فر دیگر بازیگر «کوکتل مولوتوف» بازیگری است موفق و با استعداد خصوصا در تیپ‌سازی. تیپ آشنای او در سریال پایتخت آشنای همه است در این فیلم نیز هم چنان ایفاگر یک تیپ است اما تیپی که او می سازد را مخاطب می پسندد بازی مهران فر مناسب فیلم هایی از همین دست است که در گونه فانتزی ساخته می شوند. مهران‌فر اگر چه بازیگر تیپ است اما او را درحال تکرار یک تیپ در دو اثر متفاوت نم ببینیم و این نشان از توانمندی اوست. از میزان فروش فیلم و کامنت هایی که مخاطبین در فضای مجازی نسبت به این فیلم گذاشتند باید گفت ذهن مخاطب ایرانی هنوز برای دیدن فانتزی تمرین نکرده است باید با ذهنیت دیدن یک کاریکاتور به دیدن «کوکتل مولوتف» ها رفت، برای لبخند و تفکر.

هادی محمدنژاد؛ کارشناس ارشد ادبیات نمایشی