۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ - ۱۱:۲۶
کد خبر: ۱۰۶۷۳۱۵

پنجمین جلسه از دوره آموزشی «امثال مثنوی معنوی» در قالب مثنوی‌کاوی با کودکان، با حضور دکتر مهدی فردوسی مشهدی، پژوهش‌گر ادبیات دینی کودک و نوجوان، برگزار شد

مثنوی‌کاوی با کودکان؛ هویت جوجه‌اردک زشت تبریزی
زمان مطالعه: ۲ دقیقه

دکتر فردوسی مشهدی در این نشست ضمن تکمیل مباحث نظری جلسه چهارم درباره «پیش‌بینی و پیش‌گویی» با تمرکز بر تمثیلی روایی از مثنوی معنوی، از پدیده سومی به نام پیش‌نگری یاد کرد که بر پایه تجربه‌های شخصی افراد استوار است و به‌رغم نداشتن پشتوانه‌ای از جنس داده‌های تاریخی و آماری، کار می‌کند. وی سپس با تأکید بر این‌که موضوع آینده‌بینی و آینده‌نگری در بسیاری از آثار سینمایی و بصری در قالب محور اصلی یا محورهای فرعی منعکس شده است، به پویانمایی‌ها و فیلم‌هایی مانند «زوتوپیا»، «ماشین‌ها»، «عصر یخبندان»، «موآنا»، «وال-ئی»، «رفیکی» (نگهبابان شیردل) و «شیرشاه» اشاره و چهل پرسش را به انگیزه طرح بحث با مخاطبان کودک و نوجوان در میان آورد تا دست‌مایه مربیان برای تسهیل‌گری ناظر به این موضوع باشد.
محور بعدی مطرح شده در جلسه پنجم از این دوره، محوری انسان‌شناسانه با تأکید بر موضوع «ماهیت و هویت» بود. فردوسی مشهدی با اشاره به تشبیهی که مولانا در مثنوی معنوی درباره پرورش مرغابی نزد مرغ خاکی یا مرغ خانگی آورده است، درباره سرچشمه‌های این تشبیه یا تمثیل چنین توضیح داد: انگاره (ایده) خوابیدن مرغ خانگی بر تخم مرغابی و پرورش جوجه مرغابی در خانه مرغ خاکی، در گفته‌های شمس تبریزی آمده که اکنون در کتاب «مقالات شمس تبریزی» منعکس شده است و به نظر می‌رسد مولانا در مضمون‌پردازی درباره موضوع ماهیت و هویت انسان، این تمثیل را از استادش وام کرده باشد. هم‌چنین این ایده در قالب قصه افسانه‌ای جوجه‌اردک زشت (The Ugly Duckling) نوشته هانس کریستین اندرسن، شاعر و نویسنده دانمارکی دیده می‌شود؛ با این تمایز که مرغ خانگی یا خاکی به اردک مادر و جوجه مرغابی، به قوی سفید تبدیل شده است. این قصه نیمه اول سده نوزدهم میلادی منتشر شد و تا کنون اقتباس‌های سینمایی فراوانی از آن صورت گرفته است و بیش‌تر کودکان و نوجوانان ایرانی و حتی بزرگ‌سالان از طریق این کتاب یا نسخه‌های سینمایی‌اش، با آن آشنایند. البته برخی از محققان گمان زده‌اند که اندرسن نیز در خلق این قصه، وام‌دار شمس تبریزی است.
وی همچنین گفت: مولانا با استفاده از این تشبیه، به دوگانه طبیعت و تربیت می‌پردازد. تشبیه مذکور در مثنوی معنوی و تطبیق انسان‌شناسانه آن برای شناخت اصالت جان یا تن انسانی، به پیوستِ روایت جوجه اردک زشت، دست‌مایه و محرک بسیار کارآمدی برای طرح بحث و پرسش‌گری درباره دوگانه «ماهیت» و «هویت» انسان است؛ چنان‌که محققان روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و روان‌شناسان اجتماعی، با اشاره به همین قصه، مباحث و پیش‌نهادهای ارزش‌مندی را در این زمینه مطرح کرده‌اند.
با توجه به مجال جلسه پنجم و شرح ابیات، طرح بحث نظری در این‌باره به جلسات آینده موکول شد.
دوره آموزشی «امثال مثنوی معنوی» به همت باشگاه دانش‌افزایی و بهره‌وری ادبیات دینی کودک و نوجوان (بادبادک) با هم‌کاری کتاب‌کافه ماجرا، یک‌شنبه هر هفته با حضور گروهی از نویسندگان و علاقه‌مندان ادبیات کودک و نوجوان برگزار می‌شود.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • مدیر سایت مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظرات پس از تأیید منتشر می‌شود.
captcha