قدس؛ با وجود تثبیت نسبی خطوط نبرد و مواضع سختگیرانه طرفین، چند چارچوب دیپلماتیک به‌عنوان راهکارهای بالقوه مطرح شده‌اند. یکی از گزینه‌ها، اعلام آتش‌بس و برگزاری انتخابات زودهنگام در اوکراین است که می‌تواند زمینه‌ساز آغاز گفت‌وگو در یک فضای سیاسی بازتر باشد. مدل دیگر، فدرالی‌سازی کشور و اعطای خودمختاری محدود به مناطق شرقی در چارچوب تمامیت ارضی اوکراین است؛ رویکردی که می‌کوشد میان هویت‌های محلی و یکپارچگی ملی آشتی برقرار کند.
همچنین می‌توان ترتیبات امنیتی غیررسمی را در نظر گرفت؛ به گونه‌ای که اوکراین متعهد به بی‌طرفی شود و از عضویت در ناتو صرف‌نظر کند. در مقابل روسیه نیز حملات خود را متوقف و تضمین‌هایی برای امنیت اوکراین ارائه دهد. گرچه هیچ‌یک از این سناریوها راه‌حل قطعی به‌شمار نمی‌روند؛ اما در صورت وجود اراده سیاسی از سوی طرفین و ایفای نقش فعال میانجی‌گران بین‌المللی می‌تواند نقطه شروعی برای مصالحه باشد.
چشم‌انداز آینده؛ متغیرهای کلیدی در مسیر جنگ
مسیر آینده جنگ روسیه و اوکراین به مجموعه‌ای از عوامل به‌هم‌پیوسته بستگی دارد؛ نخست، توان ادامه مقاومت نظامی اوکراین کاملاً به تداوم کمک‌های تسلیحاتی و مالی غرب وابسته است. کاهش محسوس این حمایت‌ها می‌تواند موازنه میدانی را به نفع روسیه تغییر دهد. دوم، تحولات داخلی در روسیه نیز تأثیر تعیین‌کننده‌ای خواهد داشت. تداوم جنگ، فشار اقتصادی و افزایش تلفات انسانی ممکن است حمایت عمومی از کرملین را فرسایش داده و توان آن برای ادامه درگیری را با چالش مواجه کند.
در نهایت، نقش بازیگران خارجی به‌عنوان میانجی ممکن است سرنوشت‌ساز شود. کشورهایی مانند چین و ترکیه که با هر دو طرف روابط دیپلماتیک دارند، در موقعیت ویژه‌ای برای تسهیل دیپلماسی پشت‌پرده یا مذاکرات رسمی قرار دارند. نفوذ آن‌ها همراه با فشار فزاینده جامعه جهانی برای پایان دادن به جنگ، می‌تواند زمینه‌ساز کاهش تنش‌ها شود مشروط بر آنکه طرفین آمادگی لازم برای سازش را داشته باشند.
جنگ اوکراین اکنون در نقطه‌ای تعیین‌کننده قرار دارد. در حالی که تحولات میدانی همچنان در جریان است، پیروزی نظامی قطعی برای هیچ‌یک از طرفین قابل تصور نیست و تداوم جنگ، هزینه‌های روزافزونی به‌همراه خواهد داشت. هرچه این درگیری بیشتر ادامه یابد، خطر گسترش منطقه‌ای، بی‌ثباتی اقتصادی و تهدید امنیت جهانی نیز بیشتر می‌شود.
صلحی پایدار نیازمند چیزی فراتر از دستاوردهای نظامی است؛ دیپلماسی فعال، میانجی‌گری خلاقانه و درک واقع‌بینانه از دغدغه‌های امنیتی همه طرف‌ها، لازمه دستیابی به راه‌حل مؤثر خواهد بود. در نهایت، هر توافقی باید میان حفظ تمامیت ارضی اوکراین، تأمین حقوق اقلیت‌ها و پاسخ به نگرانی‌های امنیتی روسیه در قبال حضور ناتو، تعادل ایجاد کند. تنها از مسیر امتیازدهی متقابل و مشارکت بین‌المللی مداوم می‌توان به پایانی مسئولانه و پایدار برای این جنگ دست یافت.
نظر شما