به گزارش گروه فرهنگی قدس، هفتاد و هشتمین دوره جشنواره فیلم کن که امسال یکی از پرحاشیه‌ترین دوره‌های خود را پشت سر گذاشت از سه‌شنبه ۱۳ می (۲۳ اردیبهشت ماه) آغاز به کار کرد و پس از ۱۰ روز به پایان رسید.
در این دوره، بیش از ۶۰ فیلم از کشورهای مختلف در بخش‌های رقابتی، نوعی نگاه، نمایش ویژه، کلاسیک‌های کن و بازار فیلم به نمایش درآمدند که از مجموع این آثار، ۲۲ فیلم در بخش رقابتی اصلی حضور داشتند و با نام ستاره‌های مطرح جهانی حال و هوای دیگری به این رویداد بخشیدند. اما همه چیز به سالن‌های نمایش فیلم محدود نشد و باز هم فرش قرمز محلی برای حاشیه‌ها و اعتراض‌ها فراهم آورد، گرچه برپاکنندگان این دوره از جشنواره با لحاظ کردن قوانین سختگیرانه‌ای توانستند تا حدودی این رویداد مهم جهانی را از گزند برخی حاشیه‌های غیرقابل پیش‌بینی حفظ کنند. در گزارش پیش رو به مهم‌ترین اتفاق‌های این دوره از کن می‌پردازیم.
حملات اسرائیل به غزه، کن را تحت تأثیر قرار داد
کن ۲۰۲۵ با یک اتفاق تلخ آغاز شد؛ فاطمه حسونه، عکاس خبری فلسطینی و شخصیت اصلی مستند سپیده فارسی سینماگر ایرانی، تنها یک روز پس از اعلام انتخاب این اثر در جشنواره کن، در حمله هوایی اسرائیل به همراه خانواده‌اش در شهر غزه جان باخت. حسونه که به واسطه به تصویر کشیدن تأثیرات حملات نظامی اسرائیل بر غیرنظامیان نوار غزه مورد توجه بود در مستند «روحت را در دستت بگیر و راه برو» حضور داشت که یک روز پس از اعلام انتخاب این مستند در بخش مستقل «سی‌آی‌دی» جشنواره کن به شهادت رسید. انجمن پخش سینمای مستقل فرانسه که مسئولیت برپایی این بخش را برعهده دارد، در بیانیه‌ای نسبت به شهادت حسونه واکنش نشان داد. پیش از آغاز رسمی جشنواره نیز بیش از ۳۵۰ سینماگر از جمله ریچارد گی‌یر، پدرو آلمودووار، جیانی آملیو، رالف فاینس، مارک روفالو، یورگوس لانتیموس، خاویر باردم و سوزان ساراندون با انتشار نامه‌ای سرگشاده سکوت جامعه سینمایی جهان در قبال جنگ غزه را محکوم کردند.
یک شروع کاملاً سیاسی!
با وجود اینکه برگزارکنندگان کن از هنرمندان درخواست کرده بودند از موضع‌گیری سیاسی پرهیز کنند، افتتاحیه این رویداد در فضایی اعتراضی نسبت به وقایع سیاسی و اجتماعی روز دنیا کلید خورد. نمونه آن سخنرانی جنجالی رابرت دنیرو در افتتاحیه و در جریان دریافت نخل طلای افتخاری به پاس یک عمر دستاورد هنری بود که با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد. او که یکی از مخالفان سرسخت دونالد ترامپ است و تقریباً از هیچ فرصتی برای تاختن به سیاست‌های رئیس جمهور آمریکا به سادگی نمی‌گذرد پس از دریافت نخل طلا در سخنانی گفت: «در کشور من، ما به شدت برای دموکراسی می‌جنگیم که زمانی آن را بدیهی می‌پنداشتیم و این روی همه ما تأثیر می‌گذارد؛ چراکه هنرها دموکراتیک هستند و هنر دربرگیرنده است و مانند امشب انسان‌ها را گرد هم می‌آورد. هنر به دنبال حقیقت است و به همین دلیل است که یک تهدید به شمار می‌رود. برای همین ما تهدیدی برای خودکامگان و فاشیست‌ها هستیم.
رئیس جمهور بی‌فرهنگ آمریکا خود را به عنوان رئیس یکی از نهادهای فرهنگی برتر ما (مرکز کندی) منصوب کرده است. او بودجه و حمایت از هنر و کمک‌های بشردوستانه و آموزش را کاهش داده و در نهایت برای فیلم‌هایی که خارج از آمریکا تولید شدند تعرفه ۱۰۰ درصدی وضع کرده است. البته که همه این حملات غیر قابل قبول است. اما این فقط مشکل آمریکا نیست و معضلی جهانی است. امشب ما در کن برادری، برابری و تعهد خودمان را نشان می‌دهیم».
لوران لافیت، مجری افتتاحیه نیز بازیگران را به استفاده از تریبون خود برای تأثیرگذاری در تغییرات اجتماعی فراخواند و ژولیت بینوش، رئیس جشنواره نیز مسئولیت هنرمندان برای اظهار نظر درباره جنگ، تغییرات اقلیمی و تبعیض را یادآوری کرد. در روزهای پایانی این دوره از جشنواره کن نیز جولیان آسانژ، بنیان‌گذار ویکی‌لیکس که برای تبلیغ مستند «مرد ۶میلیارد دلاری» ساخته یوجین جارکی در کن حضور یافته بود، با پوشیدن تی‌شرتی که نام هزاران کودک فلسطینی جانباخته روی آن نقش بسته بود بار دیگر فضای کن را تحت تأثیر اتفاق‌های خاورمیانه و حملات اسرائیل قرار داد و پیامی تکان‌دهنده در دفاع از عدالت جهانی ارائه داد.
ترافیک حضور ستاره‌ها در کن
یکی از ویژگی‌های این دوره از جشنواره کن حضور پرشمار ستاره‌های هالیوودی در این دوره بود که بیش از پیش این رویداد را به صدر اخبار برد، حضور سینماگرانی همچون کوئنتین تارانتینو، رابرت دنیرو، دنزل واشینگتن، تام کروز، آنجلینا جولی، نیکول کیدمن، واکین فینیکس، جنیفر لارنس و... تا اسکارلت جوهانسون، کریستین استوارت و هریس دیکینسون ستارگان هالیوودی و بریتانیایی که در جایگاه کارگردان به کن آمدند.
تام کروز با نمایش آخرین قسمت از «مأموریت غیرممکن: روزشمار نهایی» به کن آمد و مورد استقبال بسیاری قرار گرفت. از اتفاقات مهم دیگر حضور غافلگیرکننده آنجلینا جولی پس از ۱۴ سال روی فرش قرمز کن بود که ستارگان فیلم «ادینگتون» را همراهی می‌کرد و با لقب افتخاری «مادرخوانده» در کن جوایز شوپارد را به برندگان اهدا کرد.
از نخل طلا برای دو غول هالیوودی تا برخورد سرد با بازیگر پرحاشیه
امسال کن برای دو تن از بزرگ‌ترین بازیگران مطرح آمریکایی نخل طلا تدارک دیده بود. نخستین جایزه در روز افتتاحیه به رابرت دنیرو رسید که وی جایزه خود را از دستان لئوناردو دی‌کاپریو همبازی و دوست نزدیکش دریافت کرد و دومین نخل طلا نصیب یکی دیگر از مشهورترین بازیگران هالیوود یعنی دنزل واشینگتن شد و او را هنگام دریافت این جایزه حسابی غافلگیر کرد. اسپایک لی که از دوستان قدیمی واشینگتن است و در چندین فیلم موفق سابقه همکاری با یکدیگر را دارند این جایزه را به واشینگتن اهدا کرد. دنزل واشینگتن که برای نخستین بار در دوران حرفه‌ای خود در جشنواره کن حضور داشت در مراسم نمایش جهانی فیلم «بالاترین تا پایین‌ترین» ساخته اسپایک لی که خارج از بخش مسابقه حضور داشت، به کن آمد و پیش از نمایش فیلم، یک ویدئو از آثارش را که توسط تیری فرمو، مدیر جشنواره آماده شده بود، تماشا کرد و سپس جایزه او اهدا شد.
اما در جریان برپایی کن خبرهایی حاکی از حضور کوین اسپیسی و دریافت جایزه یک عمر دستاورد هنری به گوش خورد. این بازیگر مطرح که چند سالی به دلیل اتهام‌های سوءرفتار جنسی درگیر دادگاه بود و از فضای هنری کنار گذاشته شده بود با حضور در کن به صحنه بازگشت؛ خبری که البته کمی بعدتر توسط مسئولان کن تکذیب شد و اعلام کردند این مراسم هیچ ارتباطی با جشنواره ندارد و اسپیسی به طور رسمی به کن دعوت نشده است. با این حال اسپیسی، سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت در یک مراسم خیریه حضور پیدا کرد و در این مراسم جایزه‌ای برای یک عمر دستاورد هنری از بنیاد «جهانی بهتر» دریافت کرد.
برهنگی و لباس‌های دست و پا گیر، ممنوع!
جشنواره کن به قوانین سختگیرانه خود مشهور است؛ از ممنوعیت گرفتن سلفی هنرمندان تا ضرورت پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند برای زنان که البته قوانین اینچنینی بارها توسط هنرمندان و سلبریتی‌ها نقض هم شده‌اند و هنرمندانی همچون امیلی بلانت به آن واکنش نشان دادند و بازیگرانی مانند اما تامپسون، جنیفر لارنس، کریستین استوارت و... با درآوردن کفش خود به این قوانین اعتراض کردند اما در کنار همه این‌ها، امسال برگزارکنندگان کن یک قانون جدید که به گفته خودشان پیش‌تر هم بوده اما اکنون فقط به طور رسمی وارد منشور جشنواره شده را احیا کردند؛ ممنوعیت برهنگی در فضاهای جشنواره و فرش قرمز و همچنین عدم استفاده از لباس‌های بسیار حجیم از جمله این قوانین بود. با این حال، بسیاری از سلبریتی‌ها با پوشیدن لباس‌های پرزرق و برق و باز این قوانین را نقض و توجه رسانه‌ها را به خود جلب کردند.
کدام فیلم‌ها با اقبال بیشتری روبه‌رو شدند؟
بر اساس بازخورد منتقدان و ستاره‌هایی که به فیلم‌ها داده‌اند و میزان تشویق تماشاگران، «ارزش احساسی» ساخته یواخیم تریه، «صدای سقوط» ساخته ماشا شیلینسکی، «موج نو» ساخته ریچارد لینکلیتر، «بمیر، عشق من» ساخته لین رمزی و «رستاخیز» ساخته بی گان از جمله فیلم‌هایی هستند که بیش از سایر آثار به نمایش درآمده مورد توجه قرار گرفتند. همچنین «روحت را در دستت بگیر و راه برو»، «روزی روزگاری در غزه» و «مرد ۶ میلیارد دلاری» درباره جولیان آسانژ از مستندهای پرسر و صدای این دوره بودند.
سینمای ایران در کن
امسال برای نخستین بار دو فیلم ایرانی که در داخل کشور ساخته شده‌اند در بخش مسابقه حضور داشتند؛ سعید روستایی با چهارمین فیلمش «زن و بچه» در کن ۲۰۲۵ حاضر بود که در روزهای پایانی این جشنواره به نمایش درآمد و مورد استقبال تماشاگران هم قرار گرفت و بازی پریناز ایزدیار توجه بسیاری از منتقدان را به خود جلب کرد. روستایی سه سال پیش با فیلم «برادران لیلا» نیز در بخش مسابقه کن حضور داشت اما دست خالی بازگشت.
حضور «زن و بچه» در کن امسال هم مخالفانی در خارج از ایران داشت اما در نهایت این فیلم به بخش اصلی مسابقه راه یافت. داستان این فیلم درباره زنی به نام مهناز است که با یک راننده آمبولانس به نام حمید نامزد کرده، مهناز می‌داند حمید گزینه مناسبی برای ازدواج نیست و این شروع یک بحران برای شخصیت‌های فیلم است. روستایی در نشست مطبوعاتی فیلمش درباره شخصیت زن داستان گفته بود: اگر زن فیلمم مستقل است، نتیجه چیزی است که در جامعه دیده‌ام و تحت تأثیر جامعه این شخصیت را نوشتم و ساختم.
همچنین فیلم «تصادف ساده» که تولید مشترک با کشور فرانسه بود در بخش مسابقه اصلی کن حاضر شد. این فیلم به عنوان نماینده ایران حضور نداشته و بدون مجوزهای رسمی از وزارت ارشاد ساخته شده است. مستند «جانت را کف دستت بگذار و قدم بردار» محصول مشترک ایران، فرانسه و فلسطین نیز با همکاری سپیده فارسی و فاطمه حسونه ساخته شد.
پایانی برای کن ۷۸
هفتادوهشتمین فستیوال فیلم کن که تا حدود زیادی بازتابی از شرایط روز جهان بود با افتتاحیه ای سیاسی آغاز به کار کرد کرد و در روز نخست میزبان فیلم هایی شد که به اوکراین ادای احترام کردند. همچنین در بخش مسابقه فیلم‌هایی با رویکردهای سیاسی و اعتراضی را به نمایش درآورد و در بخش های مختلف میزبان آثاری ضداسرائیلی و در محکوم کردن کشتار در غزه شد. فرش قرمز هم در روزهای متوالی این دوره از برپایی جشنواره محلی برای به وجود آمدن حواشی مختلف و بیان اعتراضات نمادین بود. در روز آخر نیز با قطعی برق که سراسر منطقه را در بر گرفته بود، جشنواره تحت تاثیر این شرایط از امکان نمایش فیلم ها باز ماند اما با این حال به کار خود ادامه داد و روز گذشته در حالی پرونده هفتاد و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کن بسته شد که فیلم «یک تصادف ساده» به کارگردانی جعفر پناهی توانست نخل طلا را از آن خود کند. همچنین جایزه بزرگ که دومین جایزه مهم پس از نخل طلا است، به درام خانوادگی «ارزش احساسی» ساخته یواخیم تریه رسید. همچنین جایزه بهترین فیلمنامه به ژان پیر و لوک داردن برای فیلم «مادران جوان» و جایزه هیئت داوران به صورت مشترک به اولیویه لاکس، کارگردان اسپانیایی برای فیلم «سیرات» و «صدای سقوط» ساخته ماشا شیلینسکی، کارگردان آلمانی، رسید. هیئت داوران همچنین جایزه ویژه‌ای را به بی گان کارگردان چینی، برای فیلم «رستاخیز» اهدا کرد.
نظر شما