سفر دوره‌ای نخست وزیر پاکستان به کشورهای ایران، ترکیه، جمهوری آذربایجان و تاجیکستان در حالی از چهارم تا نهم خرداد انجام می‌شود که حضور وی در تهران می‌تواند فرصتی در راستای تداوم فضای مثبت حاکم بر روابط طرفین و پی‌ریزی مناسبات بلندمدت به شمار آید. در یک سال اخیر این دومین سفری است که شهباز شریف به ایران داشته است. رئیس جمهور پاکستان دیروز ضمن گفت‌وگو با مسعود پزشکیان در مورد مسائل دوجانبه و منطقه‌ای و جهانی مورد علاقه بحث و رایزنی کرد.
محمد مدثر تیپو، سفیر پاکستان در تهران پیش از این حضور طی یادداشتی در این باره می‌نویسد: «روابط دو کشور پاکستان و ایران بدون زوال است. دو کشور تعلقات و تعهدات خوبی دارند و ظرفیت‌های زیادی موجود است. امید است این روابط در آینده بیش از پیش افزایش یابد». تعاملات و مناسبات رو به گسترش ایران و پاکستان در حالی است که بنا به گفته مهدی سنائی، مشاور سیاسی رئیس جمهور کشورمان، حجم مبادلات فیمابین در ۱۴۰۳ بیش از ۳میلیارد دلار ثبت شده و بدون شک روند مثبت و افزایشی دیدارها و توافق‌ها می‌تواند چشم‌اندازهای آماری بزرگ‌تری را برای هر دو کشور در حوزه اقتصادی به ثبت برساند. چنان که نخست وزیر پاکستان طی مصاحبه مکتوبی با ایرنا درباره سفر خود به ایران، تأکید می‌کند: «ما می‌خواهیم حجم تجارت مشترک را در چند سال آینده به ۱۰ میلیارد دلار برسانیم؛ ما بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک داریم و شخصاً معتقدم ارتباط اقتصادی قوی میان دو کشور به ویژه میان استان‌های همجوار مرزی می‌تواند برای کل منطقه مفید باشد».
پاکستان و تحکیم سیاست «نگاه به شرق»
دیلی تایمز رسانه پاکستانی نیز درباره اهمیت و علل این سفر می‌نویسد: «این سفر به پاکستان اجازه می‌دهد از میانجی‌گری و تلاش‌های دیپلماتیک ایران برای کاهش تنش‌ها با هند تشکر کند. شریف قصد دارد همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های تجارت، امنیت و منافع استراتژیک متقابل با ایران را تقویت کند».
با این حال بهرام زاهدی، تحلیلگر مسائل پاکستان در گفت‌وگو با قدس درباره اهداف و اهمیت سفر شهباز شریف به کشورمان، می‌گوید: سیاست اصولی نگاه به شرق در سال‌های اخیر یکی از راهبردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده و طبیعی است برای تحکیم این سیاست، همسایگان شرقی یعنی افغانستان و پاکستان نقش مهمی ایفا می‌کنند. تقویت روابط با این دو کشور حائز فرصت‌ها و حتی به طور بالقوه دربردارنده تهدیدهایی است، با این حال فرصت‌های توسعه مناسبات با همسایگان شرقی روز به روز افزایش می‌یابد و نویدبخش تعمیق و گسترش ارتباطات است. از منظر ژئوپلیتیکی و بلندمدت هم، سفر نخست وزیر پاکستان را می‌توان با وقایع هفته‌های اخیر و جنگ میان هند و پاکستان مرتبط دانست. ایران همواره تلاش کرده در تنش میان هند و پاکستان موضع میانجی‌گرانه داشته باشد، چنان که در همین راستا وزیر خارجه کشورمان ابتدا به اسلام‌آباد و سپس به دهلی سفر کرد.
این کارشناس مسائل پاکستان می‌افزاید: افزون بر این‌ها، ایران و پاکستان در زمینه دفاع از حقوق مردم مسلمان کشمیر دارای چشم‌انداز مشترک هستند. همچنین پاکستان در مسئله فلسطین نیز همانند برخی کشورهای مسلمان به ویژه ایران رویکرد حمایتی و دفاع از فلسطین را دارد و رژیم صهیونیستی را به رسمیت نشناخته است. بنابراین امکان هم‌آوایی و هم‌افزایی حداکثری میان ایران و پاکستان در مجامع بین‌المللی وجود دارد. اهمیت دیگر این سفر، بحث ارتباطات ریلی و اقتصادی است. پروژه «یک کمربند- یک جاده» چین و پیوندی که این پروژه میان دو همسایه شرقی ایران ایجاد کرده، نزدیک ۶۰ میلیارد دلار هزینه برای چین خواهد داشت و بناست جاده‌ای هم به افغانستان کشیده شود. در این میان، ایران علاقه‌مند است در این گونه اقدام‌های ارتباطی و اقتصادی نقش خاصی داشته باشد بنابراین طبیعتاً بخشی از گفت‌وگوها درباره تقویت و گسترش ارتباطات با همسایه شرقی ایران است.
زاهدی معتقد است: هفته گذشته نشستی میان وزیران خارجه چین، افغانستان و پاکستان برگزار شد که در نتیجه آن تنش‌های میان افغانستان و پاکستان مدیریت شده و هر دو کشور به سمت بهبود روابط می‌روند. در نتیجه، ایران با مدیریت جامع و بلندنظرانه خود می‌تواند روابط با افغانستان، پاکستان و چین را به گونه‌ای تنظیم کند که در آینده تعاملات اقتصادی جهان به ویژه پروژه کریدوری منافع کشور را تأمین کند. نکته دیگر اینکه، سید عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان نیز در این سفر همراه شهباز شریف حضور دارد و حضور او مباحثی پیرامون موضوعات امنیتی و نظامی پیش می‌آورد و این مباحث می‌تواند در زمینه همکاری‌های مشترک، دغدغه‌های ایران در ارتباط با مرزهای جنوب شرقی و تحرکات گروه‌های تروریستی در استان سیستان و بلوچستان باشد و هر دو کشور می‌توانند از رهگذر همکاری‌های مشترک این مسائل را حل کنند یا به حداقل برسانند.
تکمیل حلقه‌های پروژه «یک راه- یک کمربند»
امین رضایی‌نژاد نیز معتقد است سفر نخست وزیر پاکستان به ایران در ادامه دیداری است که چند روز پیش در چین صورت گرفت.
کارشناس مسائل پاکستان ادامه می‌دهد: این دیدار سه‌جانبه میان وزیران خارجه افغانستان، پاکستان و چین به میانجی‌گری وزیر خارجه چین انجام شد و در راستای سلسله نشست‌هایی صورت گرفت که قرار بود از سال ۲۰۱۷ به ابتکار چین و با هدف پیگیری توسعه کریدور «یک راه -یک کمربند» انجام شود. این پروژه پس از روی کار آمدن طالبان و آن هم به دلیل جنگ لفظی و تنش‌های مرزی که میان افغانستان و پاکستان رخ داد، مدتی متوقف شد. اما پروژه پس از درگیری‌های پهلگام و حمله هند به پاکستان دوباره از سر گرفته شد. از سوی دیگر، هندی‌ها کماکان حکومت طالبان را به رسمیت نشناختند و در نتیجه، وقوع مجموعه عوامل موجب شد دیدارها و مذاکرات درباره کریدور «یک راه -یک کمربند» از سر گرفته شود.
رضایی‌نژاد بیان می‌کند: بر همین اساس، بدون شک ایران حلقه بعدی کریدور است و هند یکی از رقیبان جدی در عبور کریدور از ایران به شمار می‌رود. در واقع، شبه‌بلوکی که اکنون میان پاکستان و افغانستان شکل گرفته، مقامات دو کشور را به این نتیجه رسانده که باید خود را توسعه بدهند تا بتوانند انزوای کامل هند را محقق سازند. در این میان، کشور پاکستان نسبت به امارات اسلامی افغانستان و چین از سطح و کیفیت روابط پایین‌تری با ایران برخوردار است. متأسفانه در سال‌های اخیر تنش‌های مرزی میان ایران و پاکستان در جریان بوده و در همین راستا، بحران‌های گروه‌های تروریستی بلوچ هم روابط دو کشور را پرتنش کرد. در نتیجه به نظرم با سفر نخست وزیر پاکستان، رابطه تهران و اسلام‌آباد بهبود یابد و شاهد گره‌گشایی در مسائل فیمابین باشیم.
این کارشناس مسائل شبه قاره می‌گوید: این سفر اقدام خوشایند و مثبتی است و حتی می‌تواند خط لوله تاپی (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) را هم تا حدودی تحت تأثیر قرار بدهد. علاوه بر این، به نظر این سفر و رایزنی‌های دو کشور می‌تواند در توسعه خط لوله گاز ایران و پاکستان و همچنین توسعه بندر چابهار مؤثر باشد. از سوی دیگر، با توجه به وقفه‌ای که در پروژه آیمک (دالان اقتصادی هند- خاورمیانه- اروپا) برای هندی‌ها به دلیل بروز تنش‌های سرزمین‌های اشغالی با مقاومت اسلامی غزه رخ داده، دیدارها و رایزنی‌های دوجانبه عملاً می‌تواند موتور محرکه بسیار خوبی برای اقتصاد ایران باشد.
انتهای پیام/
نظر شما