تأمین روشنایی نیازمند توجه به دو بخش بود؛ تأمین سوخت و تهیه وسایل. از موضوع تأمین سوخت – که بخش مهمی از درآمد نذورات و موقوفات را به خود اختصاص می‌داد – که بگذریم، تهیه وسایل روشنایی معمولاً در قالب نذر صورت می‌گرفت. افرادی که قصد نذر داشتند، وسایل روشنایی از قبیل چراغ و قندیل را تهیه و به حرم مطهر تقدیم می‌کردند تا مورد استفاده قرار گیرد. برخی از این وسایل، با شرایط و توصیه‌های خاص فرد نذرکننده مورد استفاده قرار می‌گرفت. مثلاً در میانه دوره قاجار، بانویی از خاندان مشهور «بیگا»، دو شمعدان بسیار زیبا را نذر حرم رضوی کرد تا در ورودی روضه منوّره از سمت رواق دارالحفاظ نصب شود و برای تأمین سوخت آن هم، یک مغازه طباخی، واقع در راسته بازار قدیمی مشهد را وقف نمود. با این حال، استفاده از چراغ‌های تک شعله، معمولاً جوابگوی روشنایی فضای بزرگ رواق‌های و روضه منوّره نبود. از طرفی قندیل‌ها هم به عنوان وسایل تزئینی و نورپردازی مورد استفاده قرار می‌گرفت و به همین دلیل، لازم بود برای تأمین روشنایی، از چراغ‌هایی با تعداد شعله بیشتر استفاده شود. به این ترتیب، شمعدان‌ها و چراغ‌هایی با بیش از یک شعله در حرم مطهر به کار گرفته شد. قدیمی‌ترین سند درباره استفاده از چنین وسیله‌ای به سال ۱۰۱۰ ق / ۹۸۰ ش (حدود ۴۲۴ سال پیش) باز می‌گردد. در این سند، از اصطلاح «چهارچراغ» به عنوان وسیله تأمین روشنایی در داخل رواق‌ها یاد شده‌است. از سال ۱۰۹۱ ق / ۱۰۵۹ ش (حدود ۳۴۵ سال پیش)، برای نخستین بار واژه «چهل‌چراغ» وارد اسناد حرم رضوی شد؛ چراغی که شعله‌های متعدد داشت و لزوماً تعداد آنها ۴۰ عدد نبود. شاید این عدد را از باب کامل بودنش انتخاب کرده‌بودند. استفاده از چهل‌چراغ در حرم مطهر به دلیل تأمین مناسب روشنایی، به سرعت توسعه پیدا کرد. مسئولیت رسیدگی به امور چهل‌چراغ‌ها برعهده «مشرف روشنایی» و نیز، سرکشیکان و خادمان حرم رضوی بود. در اواخر دوره قاجار تعداد چهل‌چراغ‌های حرم مطهر به عدد ۲۳ رسید. با این حال، توسعه رواق‌ها در ادوار تاریخی بعد، نیاز به افزایش تعداد چهل‌چراغ‌ها را ضروری کرد؛ به طوری که در دهه ۱۳۸۰ ش، بعد از احداث رواق دارالحجه در فضای زیر صحن عتیق، از ۱۳۲ چهل‌چراغ برای روشنایی آن استفاده شد که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود. امروزه بزرگترین چهل‌چراغ حرم مطهر با چهار متر طول و سه متر عرض، ۱۲۰۰ کیلوگرم وزن و ۲۵۰ شعله لامپ در رواق دارالسیاده آویخته شده‌است و سنگین‌ترین چهل‌چراغ با حدود دو تُن وزن در رواق دارالسلام قرار دارد. نکته مهم و قابل ذکر، ساخته شدن این چهل‌چراغ‌های باشکوه در اداره روشنایی حرم مطهر رضوی است که نباید آن را از یاد ببریم.